نماز جعفر طیار، یکی از ارزشمندترین عبادات است که در ادامه، مطالبی درباره آن خواهیم آورد:
۱- نماز جعفر طیّار، هدیّه رسول خدا صلّی الله علیه و آله به جناب جعفر بن أبی طالب علیه السلام
• مرحوم علامه مجلسی در ربیع الأسابیع می‌نویسد:
بدان که این نماز از جمله متواترات است و خاصّه و عامّه به سندهای بسیار روایت کرده اند، و مخالفان نیز این نماز را مستحبّ می‌دانند مگر نادری از ایشان، امّا اکثر ایشان به اعتبار عداوت باطنی که با امیرالمؤمنین علیه السلام و اقارب آن حضرت دارند، این نماز را به عبّاس عموی پیغمبر صلّی الله علیه وآله نسبت داده اند.
مرحوم علامه مجلسی در ادامه می‌نویسد:
به سند معتبر از حضرت امام زین العابدین علیه السلام منقول است که چون جعفر طیّار، برادر امیرالمؤمنین علیه السلام، از هجرت حبشه مراجعت نمود، در روزی آمد که فتح خیبر بر دست امیرالمؤمنین علیه السلام شده بود. حضرت رسول صلّی الله علیه وآله به قدر مسافت یک تیر پرتاب به استقبال او شتافت. چون جعفر نظرش بر جمال عدیم المثال آن حضرت افتاد، مشتاقانه به جانب آن حضرت دوید. حضرت او را در بر گرفت و دست در گردن او آورد و ساعتی با او سخن گفت. پس بر ناقه غضبا سوار شد و جعفر را ردیف خود ساخت، و چون ناقه به راه افتاد، حضرت فرمود که: ای جعفر، ای برادر، می‌خواهی بخشش بزرگی کنم نسبت به تو؟ می‌خواهی تو را عطیّه گران بهایی بدهم؟ می‌خواهی تو را برگزینم؟ مردم گمان کردند که مال جزیل از غنایم خیبر به او عطا خواهد فرمود. جعفر گفت: بلی، پدر و مادرم فدای تو باد. پس حضرت نماز تسبیح را تعلیم نمود به او.
۲- ثواب نماز جعفر طیّار (یا نماز تسبیح)
• مرحوم علامه مجلسی در ربیع الاسابیع می‌نویسد:
بعد از نوافل شبانه روزی، نمازی به حسب صحّت سند و کثرت ثواب به این نماز نمی‌رسد.
• ابوحمزه ثمالی از حضرت باقر علیه السلام نقل می‌کند که فرمود: رسول خدا صلّی الله علیه وآله به جعفر بن ابی طالب فرمود: آیا نمی‌خواهی به تو نمازی را یاد دهم که اگر بخوانی، و مقدار گناهان تو به تعداد ریگ بیابان و کف دریا باشد، آمرزیده می‌شوی؟ عرض کرد: بله ای رسول خدا.
• ابراهیم بن ابی البلاد نقل می‌کند که از امام رضا علیه السلام ثواب نماز جعفر را پرسیدم، فرمود: اگر گناهان کسی که این نماز را می‌خواند به تعداد شن‌های بیابان و به مقدار کف دریا باشد، خداوند وی را می‌آمرزد. ابراهیم گفت: پرسیدم: این آمرزش، اختصاص به شیعیان دارد؟ فرمود: بله، اختصاص به شما دارد.
• اسحاق بن عمار از حضرت صادق علیه السلام سؤال نمود: اگر کسی نماز جعفر را بخواند، آیا خداوند همان ثوابی که رسول خدا صلّی الله علیه وآله برای جعفر بیان نمود، برای این فرد نیز می‌نویسد؟ فرمود: به خدا قسم بله.
• حضرت صادق علیه السلام فرمود: هرکس هر روز نماز جعفر را بخواند، کارهای بد برای او نوشته نمی‌شود، و به ازای هر تسبیحی که در نماز بگوید، برای او حسنه ای نوشته می‌شود، و درجه وی در بهشت بالا می‌رود.
• حضرت باقر علیه السلام به ابوحمزه ثمالی فرمود: در هر رکعت نماز جعفر، ۷۵ مرتبه تسبیحات خوانده می‌شود که جمعا می‌شود ۳۰۰ تسبیح در چهار رکعت. خداوند این تسبیحات را مضاعف کرده، و به ازای آن، برای تو دوازده هزار حسنه می‌نویسد که هر حسنه معادل کوه احد و بزرگ تر از آن می‌باشد.
۳- زمان‌های مناسب برای خواندن نماز جعفر طیّار
• ابو بصیر از حضرت صادق علیه السلام نقل می‌کند که فرمود: در هر زمان از شب یا روز که خواستی، نماز جعفر را بخوان... اگر خواستی نماز جعفر را در شب بخوان و آن را بخشی از نمازهای نافله شب خود قرار بده، و اگر خواستی این نماز را در روز بخوان و آن را بخشی از نمازهای نافله روز خود قرار بده.
• احمد بن علی انصاری از رجاء بن ابی ضحّاک نقل می‌کند که گفت: مأمون مرا فرستاد که علیّ بن موسی علیه السلام را از مدینه به خراسان بیاورم، و سفارش نمود که من شخصاً مراقب و مواظب او باشم. همچنین امر کرد که در طول شبانهروز از او جدا نشوم و محافظ او باشم تا ایشان را به نزد مأمون برسانم. لذا من پیوسته با حضرت بودم و از ایشان جدا نمیشدم. به خدا قسم کسی را ندیدم که نسبت به خداوند متعال از او متّقیتر باشد، و یا بیشتر از او یاد خدا باشد، و یا خدا ترس تر از وی باشد. آن حضرت هر شب چهار رکعت نماز جعفر طیّار می‌خواند و آن را بخشی از نماز شب محسوب می‌نمود.
• حضرت صاحب الامر علیه السلام در یکی از توقیعات صادره فرمود: بهترین زمان برای خواندن نماز جعفر، آغاز روز جمعه می‌باشد، البته در هر زمانی که خواستی، و یا هر وقتی از شب و روز که خواستی، خواندن نماز جعفر، جایز است.
• حسن بن فضّال گفت: از حضرت رضا علیه السلام درباره شب نیمه شعبان پرسیدم و عرض کردم: آیا برای این شب، نمازی به غیر از نمازِ دیگر شب ها وجود دارد؟ حضرت فرمود: نماز واجبی برای این شب نیست، اما اگر دوست داری که در این شب عمل مستحبّی انجام دهی، تو را به نماز جناب جعفر بن ابی طالب علیه السلام توصیه می‌کنم.
۴- زمان‌های توصیه شده برای تکرار نماز جعفر طیّار
• ابوحمزه ثمالی از حضرت باقر علیه السلام نقل می‌کند که فرمود: رسول خدا صلّی الله علیه وآله به جعفر بن ابی طالب فرمود: هرگاه خواستی چهار رکعت نماز بخوان، اگر خواستی هر شب، اگر خواستی هر روز، اگر خواستی جمعه به جمعه، اگر خواستی ماه به ماه، و اگر خواستی سال به سال.
• رسول خدا صلّی الله علیه وآله به جناب جعفر فرمود: من به تو عملی را اعطا می‌کنم که اگر آن را هر روز انجام دهی، برای تو از دنیا و آنچه در آن است بهتر است، و اگر یک روز در میان انجام دهی، گناه مابین آن دو روز آمرزیده خواهد شد، یا اگر در هر جمعه یا هر ماه یا هرسال انجام دهی، خداوند گناهان مابین آن دو را می‌آمرزد، هرچند گناهان تو به تعداد ستارگان، به تعداد برگ درختان، و به تعداد ریگ‌های بیابان باشد.
• حضرت صادق علیه السلام از پدران گرامی خویش نقل می‌کند که امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: رسول خدا صلّی الله علیه و آله به جعفر چنین فرمود: اگر توانستی، هر روز این نماز را بخوان. اگر نتوانستی هر روز بخوانی، در هر جمعه بخوان. اگر در هر جمعه نتوانستی بخوانی، در هر ماه بخوان. اگر در هر ماه نتوانستی بخوانی، در هر سال بخوان. اگر در هر سال نتوانستی بخوانی، یک بار در عمرت بخوان. اگر چنین کنی، خداوند گناهان کبیره و صغیره، گناهان غیر عمد و عمد، و گناهان قدیم و جدید تو را می‌آمرزد.
۵- مکان‌های توصیه شده برای خواندن نماز جعفر طیّار
مرحوم علامه مجلسی در بحارالانوار می‌نویسد: به خطّ مرحوم شیخ حسین بن عبدالصّمد عاملی؛ یعنی پدر شیخ بهایی ؛ دیدم که از شیخ ابوالطّیّب رازی چنین نقل کرده است:
هرکس حضرت رضا علیه السلام یا یکی از ایمّه علیهم السلام را زیارت کند، و نزد او نماز جعفر بخواند، برای او به ازای هر رکعت نمازی که خوانده است، ثواب هزار حجّ، هزار عمره، آزاد ساختن هزار بنده، و هزار جهاد در راه خدا همراه با پیامبر مُرسل نوشته می‌شود. همچنین به ازای هر قدمی که برداشته است، ثواب صد حج، صد عمره، آزاد سازی صد بنده در راه خدا منظور می‌شود، و برای او صد حسنه نوشته می‌شود، و از او صد عملِ بد، پاک می‌شود.
۶- طریقه خواندن نماز جعفر طیّار
• حضرت صادق علیه السلام فرمود: رسول خدا صلّی الله علیه و آله به جعفر بن ابی طالب علیه السلام فرمود:
چهار رکعت نماز می‌خوانی(دو نماز دو رکعتی). در هر رکعت، بعد از قرایت(یعنی خواندن حمد و سوره)، ۱۵ بار می‌گویی: «سُبْحَانَ اللهِ، وَ الْحَمْدُ لِلهِ، وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ، وَ اللهُ أَکْبَر»(تسبحات اربعه). در رکوع، ۱۰ بار تسبحات اربعه می‌گویی. بعد از رکوع، ۱۰ بار تسبیحات اربعه می‌گویی. در سجده اول، ۱۰ بار تسبیحات اربعه می‌گویی. بعد ازآن که سر از سجده اول برداشتی، ۱۰ بار تسبیحات اربعه می‌گویی. در سجده دوم ۱۰ بار تسبیحات اربعه می‌گویی. بعد از آن که سر از سجده دوم برداشتی، ۱۰ بار تسبیحات اربعه می‌گویی.
در مورد خواندن سوره ای که در هر رکعت، بعد از سوره حمد خوانده می‌شود، روایات مختلفی نقل شده است که به هر یک از آنها می‌توان عمل کرد، هرچند بزرگان فقها و محدّثین انجام دو مورد اوّل از روایات ذیل را توصیه نموده اند:
• حضرت رضا علیه السلام فرمود:
در رکعت اوّلِ نماز جعفر، سوره زلزال، در رکعت دوم، سوره عادیات ؛ در رکعت سوم، سوره نصر ؛ و در رکعت چهارم، سوره توحید خوانده شود.
• ابراهیم بن أبی بلاد از حضرت کاظم علیه السلام نقل می‌کند که فرمود: در نمازجعفر، سوره‌های زلزال، نصر، قدر، و توحید را بخوان.
• حضرت صادق علیه السلام به عبدالله بن مغیرۀ فرمودند: در نماز جعفر علیه السلام، دو سوره توحید و کافرون را بخوان.
• حضرت صادق علیه السلام فرمود: رسول خدا صلّی الله علیه و آله به جعفر علیه السلام فرمود: در هر رکعت این نماز، دو سوره توحید و کافرون را بخوان.
• رسول خدا صلّی الله علیه وآله به جناب جعفر فرمود: در این نماز می‌توانی در هر رکعت، سوره توحید را بخوانی.
• روایت شده است که در هر رکعت از نماز جعفر، می‌توانی سوره حمد و سوره توحید را بخوانی.
۷- طریقه مختصر کردن نماز جعفر طیّار با گفتن تسبیحات بعد از نما
• ابان گفت: از حضرت صادق علیه السلام شنیدم که می‌فرمود: هرکس عجله دارد، می‌تواند نماز جناب جعفر را بدون تسبیحات بخواند، سپس تسبیحات را در حالی که به دنبال حاجتش می‌رود، بگوید.
• حضرت صادق علیه السلام به ابابصیر فرمود: اگر عجله داشتی، نماز جعفر را بدون تسبیحات بخوان، و سپس قضای تسبیحات را به جا آور.
• مرحوم آیت الله محمّد تقی موسوی اصفهانی(متوفّی ۱۳۴۸ ه ق) در کتاب سراج القبور می‌نویسد:
اگر فردی کار تعجیلی دارد، جایز است که اصل نماز را بی تسبیحات بخواند، و بعد از نماز، تسبیحات را بخواند، اگر چه در حال راه رفتن باشد.
• مرحوم آیت الله میرزا محمد باقر فقیه ایمانی(متوفّی ۱۳۷۰ ه ق) در کتاب فوز اکبر، پس از تأکید بر خواندن نماز جناب جعفر علیه السلام در شب نیمه شعبان، می‌نویسد:
یک قسمِ مختصر و آسان این نماز آن است که ۴ رکعت به دو سلام خوانده شود، و بعد از چهار رکعت، سیصد مرتبه بگویند: «سُبْحَانَ اللهِ، وَ الْحَمْدُ لِلهِ، وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ، وَ اللهُ أَکْبَر».
۸- اذکار آخرین سجده هر رکعت از نماز جعفر طیّار
• مرحوم شیخ صدوق در هدایه می‌نویسد: در پایان هر رکعت از نماز جعفر چنین بگو:
یَا مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ الْوَقَارَ، یَا مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَ تَکَرَّمَ بِهِ، یَا مَنْ لَا یَنْبَغِی التَّسْبِیحُ إِلَّا لَهُ، یَا مَنْ أَحْصَی کُلَّ شَیْءٍ عِلْمُهُ، یَا ذَا النِّعْمَةِ وَ الطَّوْلِ، یَا ذَا الْمَنِّ وَ الْفَضْلِ، یَا ذَا الْقُدْرَةِ وَ الْکَرَمِ، أَسْأَلُکَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ، وَ مُنْتَهَی الرَّحْمَةِ مِنْ کِتَابِکَ، وَ بِاسْمِکَ الْأَعْظَمِ الْأَعْلَی وَ کَلِمَاتِکَ التَّامَّاتِ، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ أَنْ تَفْعَلَ بِی کَذَا وَ کَذَا(به جای کذا و کذا حاجتت را بگو).
۹- اذکار آخرین سجده نماز جعفر طیّار
• حضرت صادق علیه السلام فرمود: در رکعت آخر نمازِ تسبیح یا نماز جعفر، در آخرین سجده، بعد از گفتن تسبیحات، چنین بگو:
سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ الْوَقَارَ، سُبْحَانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَ تَکَرَّمَ بِهِ، سُبْحَانَ مَنْ لَا یَنْبَغِی التَّسْبِیحُ إِلَّا لَهُ، سُبْحَانَ مَنْ أَحْصَی کُلَّ شَیْءٍ عِلْمُهُ، سُبْحَانَ ذِی الْمَنِّ وَ النِّعَمِ، سُبْحَانَ ذِی الْقُدْرَةِ وَ الْکَرَمِ، اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ، وَ مُنْتَهَی الرَّحْمَةِ مِنْ کِتَابِکَ، وَ اسْمِکَ الْأَعْظَمِ، وَ کَلِمَاتِکَ التَّامَّةِ الَّتِی تَمَّتْ صِدْقاً وَ عَدْلًا، صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ، وَ افْعَلْ بِی کَذَا وَ کَذَا(به جای کذا و کذا حاجتت را بگو).
• ابان از حضرت صادق علیه السلام نقل می‌کند که فرمود: در آخرین رکعت نماز جعفر بن ابی طالب علیه السلام چنین بگو:
سُبْحَانَ اللهِ الْوَاحِدِ الْأَحَدِ، سُبْحَانَ اللهِ الْأَحَدِ الصَّمَدِ، سُبْحَانَ اللهِ الَّذِی لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ، سُبْحَانَ اللهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ صَاحِبَةً وَ لَا وَلَداً، سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ الْوَقَارَ، سُبْحَانَ مَنْ تَعَظَّمَ بِالْمَجْدِ وَ تَکَرَّمَ بِهِ، سُبْحَانَ مَنْ أَحْصَی کُلَّ شَیْءٍ عِلْمُهُ، سُبْحَانَ ذِی الْفَضْلِ وَ الطَّوْلِ، سُبْحَانَ ذِی الْمَنِّ وَ النِّعَمَ، سُبْحَانَ ذِی الْقُدْرَةِ وَ الْأَمْرِ، سُبْحَانَ ذِی الْمُلْکِ وَ الْمَلَکُوتِ، سُبْحَانَ ذِی الْعِزِّ وَ الْجَبَرُوتِ، سُبْحَانَ الْحَیِّ الَّذِی لَا یَمُوتُ، سُبْحَانَ مَنْ سَبَّحَتْ لَهُ السَّمَاءُ بِأَکْنَافِهَا، سُبْحَانَ مَنْ سَبَّحَتْ لَهُ الْأَرَضُونَ وَ مَنْ عَلَیْهَا، سُبْحَانَ مَنْ سَبَّحَتْ لَهُ الطَّیْرُ فِی أَوْکَارِهَا، سُبْحَانَ مَنْ سَبَّحَتْ لَهُ السِّبَاعُ فِی آجَامِهَا، سُبْحَانَ مَنْ سَبَّحَتْ لَهُ حِیتَانُ الْبَحْرِ وَ هَوَامُّهُ، سُبْحَانَ مَنْ لَا یَنْبَغِی التَّسْبِیحُ إِلَّا لَهُ، سُبْحَانَ مَنْ أَحْصَی کُلَّ شَیْءٍ عِلْمُهُ،
یَا ذَا النِّعْمَةِ وَ الطَّوْلِ، یَا ذَا الْمَنِّ وَ الْفَضْلِ، یَا ذَا الْقُوَّةِ وَ الْکَرَمِ، أَسْأَلُکَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ، وَ مُنْتَهَی الرَّحْمَةِ مِنْ کِتَابِکَ، وَ بِاسْمِکَ الْأَعْظَمِ الْأَعْلَی، وَ کَلِمَاتِکَ التَّامَّاتِ کُلِّهَا، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ أَنْ تَفْعَلَ بِی کَذَا وَ کَذَا (به جای کذا و کذا حاجتت را بگو).
۱۰- ادعیه پس از نماز جعفر طیّار
• مفضّل بن عمر گفت: حضرت صادق علیه السلام را دیدم که بعد از نماز جعفر، دستانش را بالا برد و چنین دعا کرد:
یَا رَبِّ یَا رَبِّ، و تا نفس داشت تکرار کرد. یَا رَبَّاهْ یَا رَبَّاهْ و تا نفس داشت تکرار کرد. یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ و تا نفس داشت تکرار کرد. یَا اللهُ یَا اللهُ و تا نفس داشت تکرار کرد. یَا حَیُّ یَا حَیُّ و تا نفس داشت تکرار کرد. یَا رَحِیمُ یَا رَحِیمُ و تا نفس داشت تکرار کرد.
پس هفت بار گفت: یَا رَحْمَانُ یَا رَحْمَانُ. پس هفت بار گفت: یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
سپس گفت: اللَّهُمَّ إِنِّی أَفْتَتِحُ الْقَوْلَ بِحَمْدِکَ، وَ أَنْطِقُ بِالثَّنَاءِ عَلَیْکَ وَ أُمَجِّدُکَ، وَ لَا غَایَةَ لِمَدْحِکَ، وَ أُثْنِی عَلَیْکَ، وَ مَنْ یَبْلُغُ غَایَةَ ثَنَایِکَ وَ أَمَدَ مَجْدِکَ؟! وَ أَنَّی لِخَلِیقَتِکَ کُنْهُ مَعْرِفَةِ مَجْدِکَ؟! وَ أَیُّ زَمَنٍ لَمْ تَکُنْ مَمْدُوحاً بِفَضْلِکَ، مَوْصُوفاً بِمَجْدِکَ، عَوَّاداً عَلَی الْمُؤْمِنِینَ بِحِلْمِکَ؟!
تَخَلَّفَ سُکَّانُ أَرْضِکَ عَنْ طَاعَتِکَ، فَکُنْتَ عَلَیْهِمْ عَطُوفاً بِجُودِکَ، جَوَاداً بِفَضْلِکَ، عَوَّاداً بِکَرَمِکَ، یَا لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْمَنَّانُ، ذُو الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ.
حضرت صادق علیه السلام به مفضّل فرمود: ای مفضّل، اگر حاجت مهمّی داشتی، نماز جعفر را بخوان، سپس این دعا را بخوان، و حاجت خود را درخواست کن. اگر چنین کنی، خداوند حاجتت را برآورده می‌سازد.
• عبدالملک بن مروان ازحضرت صادق علیه السلام نقل می‌کند که فرمود: روز چهارشنبه، پنج شنبه و جمعه روزه بگیر، و در آخر روز پنج شنبه به ده مسکین، یک مدّ طعام صدقه بده. روز جمعه، غسل کن و به صحرا برو، و نماز جناب جعفر بن أبی طالب علیه السلام را بخوان. سپس دو زانوی خود را برهنه کن و روی زمین قرار بده و بگو:
«یَا مَنْ أَظْهَرَ الْجَمِیلَ وَ سَتَرَ عَلَیَّ الْقَبِیحَ، وَ یَا مَنْ لَمْ یُؤَاخِذْ بِالْجَرِیرَةِ وَ لَمْ یَهْتِکِ السِّتْرَ، یَا عَظِیمَ الْعَفْوِ، یَا حَسَنَ التَّجَاوُزِ، یَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَةِ، یَا بَاسِطَ الْیَدَیْنِ بِالرَّحْمَةِ، یَا صَاحِبَ کُلِّ نَجْوَی وَ مُنْتَهَی کُلِّ شَکْوَی، یَا مُقِیلَ الْعَثَرَاتِ، یَا کَرِیمَ الصَّفْحِ، یَا عَظِیمَ الْمَنِّ، یَا مُبْتَدِیاً بِالنِّعَمِ قَبْلَ اسْتِحْقَاقِهَا».
سپس هر یک از اذکار زیر را ده بار تکرار کن:
یَا رَبَّاهْ، یَا رَبَّاهْ / یَا اللهُ، یَا اللهُ / یَا سَیِّدَاهْ، یَا سَیِّدَاهْ / یَا مَوْلَاهْ، یَا مَوْلَاهْ / یَا رَجَایَاهْ / یَا غِیَاثَاهْ / یَا غَایَةَ رَغْبَتَاهْ / یَا رَحْمَانُ / یَا رَحِیمُ / یَا مُعْطِیَ الْخَیْرَاتِ.
پس ده بار بگو: «صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کَثِیراً طَیِّباً ]مُبَارَکاً[ کَأَفْضَلِ مَا صَلَّیْتَ عَلَی أَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ»
و حاجت خود را درخواست کن.
• حسن بن قاسم عبّاسی گفت: روز جمعه نزد حضرت کاظم علیه السلام رفتم. دیدم وقتی روز بالا آمد، حضرت نماز جعفر علیه السلام را خواند، و پس از نماز دستانش را به سوی آسمان بالا برد و چنین دعا کرد:
یَا مَنْ لَا یَخْفَی عَلَیْهِ اللُّغَاتُ، وَ لَا تَتَشَابَهُ عَلَیْهِ الْأَصْوَاتُ، وَ یَا مَنْ هُوَ کُلُّ یَوْمٍ فِی شَأْنٍ، یَا مَنْ لَا یَشْغَلُهُ شَأْنٌ عَنْ شَأْنٍ، یَا مُدَبِّرَ الْأُمُورِ، یَا بَاعِثَ مَنْ فِی الْقُبُورِ، یَا مُحْیِیَ الْعِظَامِ وَ هِیَ رَمِیمٍ، یَا بَطَّاشُ، یَا ذَا الْبَطْشِ الشَّدِیدِ، یَا فَعَّالًا لِمَا یُرِیدُ، یَا رَازِقَ مَنْ یَشَاءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ، یَا رَزَّاقَ الْجَنِینِ وَ الطِّفْلِ الصَّغِیرِ، وَ یَا رَاحِمَ الشَّیْخِ الْکَبِیرِ، وَ یَا جَابِرَ الْعَظْمِ الْکَسِیرِ، یَا مُدْرِکَ الْهَارِبِینَ، وَ یَا غَایَةَ الطَّالِبِینَ، یَا مَنْ یَعْلَمُ مَا فِی الضَّمِیرِ وَ مَا تُکِنُّ الصُّدُورُ، یَا رَبَّ الْأَرْبَابِ، وَ سَیِّدَ السَّادَاتِ، وَ إِلَهَ الْآلِهَةِ، وَ جَبَّارَ الْجَبَابِرَةِ، وَ مَلِکَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ، وَ یَا مُجْرِیَ الْمَاءِ فِی النَّبَاتِ، وَ یَا مُکَوِّنَ طَعْمِ الثِّمَارِ،
أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی اشْتَقَقْتَهُ مِنْ عَظَمَتِکَ، وَ أَسْأَلُکَ بِعَظَمَتِکَ الَّتِی اشْتَقَقْتَهَا مِنْ کِبْرِیَایِکَ، وَ أَسْأَلُکَ بِکِبْرِیَایِکَ الَّتِی اشْتَقَقْتَهَا مِنْ کَیْنُونِیَّتِکَ، وَ أَسْأَلُکَ بِکَیْنُونِیَّتِکَ الَّتِی اشْتَقَقْتَهَا مِنْ جُودِکَ، وَ أَسْأَلُکَ بِجُودِکَ الَّذِی اشْتَقَقْتَهُ مِنْ عِزِّکَ، وَ أَسْأَلُکَ بِعِزِّکَ الَّذِی اشْتَقَقْتَهُ مِنْ کَرَمِکَ، وَ أَسْأَلُکَ بِکَرَمِکَ الَّذِی اشْتَقَقْتَهُ مِنْ رَحْمَتِکَ، وَ أَسْأَلُکَ بِرَحْمَتِکَ الَّتِی اشْتَقَقْتَهَا مِنْ رَأْفَتِکَ، وَ أَسْأَلُکَ بِرَأْفَتِکَ الَّتِی اشْتَقَقْتَهَا مِنْ حِلْمِکَ، وَ أَسْأَلُکَ بِحِلْمِکَ الَّذِی اشْتَقَقْتَهُ مِنْ لُطْفِکَ، وَ أَسْأَلُکَ بِلُطْفِکَ الَّذِی اشْتَقَقْتَهُ مِنْ قُدْرَتِکَ، وَ أَسْأَلُکَ بِأَسْمَایِکَ کُلِّهَا، وَ أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الْمُهَیْمِنِ الْعَزِیزِ الْقَدِیرِ عَلَی مَا تَشَاءُ مِنْ أَمْرِکَ، یَا مَنْ سَمَکَ السَّمَاءَ بِغَیْرِ عَمَدٍ، وَ أَقَامَ الْأَرْضَ بِغَیْرِ سَنَدٍ، وَ خَلَقَ الْخَلْقَ مِنْ غَیْرِ حَاجَةٍ بِهِ إِلَیْهِمْ إِلَّا إِفَاضَةً لِإِحْسَانِهِ وَ نِعَمِهِ، وَ إِبَانَةً لِحِکْمَتِهِ وَ إِظْهَاراً لِقُدْرَتِهِ،
أَشْهَدُ یَا سَیِّدِی، أَنَّکَ لَمْ تَأْنَسْ بِابْتِدَاعِهِمْ لِأَجْلِ وَحْشَةٍ بِتَفَرُّدِکَ، وَ لَمْ تَسْتَعِنْ بِغَیْرِکَ عَلَی شَیْءٍ مِنْ أَمْرِکَ، أَسْأَلُکَ بِغِنَاکَ عَنْ خَلْقِکَ، وَ بِحَاجَتِهِمْ إِلَیْکَ، وَ بِفَقْرِهِمْ وَ فَاقَتِهِمْ إِلَیْکَ، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ خِیَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ، وَ أَهْلِ بَیْتِهِ الطَّیِّبِینَ الْأَیِمَّةِ الرَّاشِدِینَ، وَ أَنْ تَجْعَلَ لِعَبْدِکَ الذَّلِیلِ بَیْنَ یَدَیْکَ مِنْ أَمْرِهِ فَرَجاً وَ مَخْرَجاً،
یَا سَیِّدِی صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْزُقْنِی الْخَوْفَ مِنْکَ وَ الْخَشْیَةَ لَکَ أَیَّامَ حَیَاتِی، سَیِّدِی ارْحَمْ عَبْدَکَ الْأَسِیرَ بَیْنَ یَدَیْکَ، سَیِّدِی ارْحَمْ عَبْدَکَ الْمُرْتَهَنَ بِعَمَلِهِ، یَا سَیِّدِی أَنْقِذْ عَبْدَکَ الْغَرِیقَ فِی بَحْرِ الْخَطَایَا، یَا سَیِّدِی ارْحَمْ عَبْدَکَ الْمُقِرَّ بِذَنْبِهِ وَ جُرْأَتِهِ عَلَیْکَ، یَا سَیِّدِی الْوَیْلُ قَدْ حَلَّ بِی إِنْ لَمْ تَرْحَمْنِی،
یَا سَیِّدِی هَذَا مَقَامُ الْمُسْتَجِیرِ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ، هَذَا مَقَامُ الْمِسْکِینِ الْمُسْتَکِینِ، هَذَا مَقَامُ الْفَقِیرِ الْبَایِسِ الْحَقِیرِ الْمُحْتَاجِ إِلَی مَلِکٍ کَرِیمٍ رَحِیمٍ، یَا وَیْلَتَا مَا أَغْفَلَنِی عَمَّا یُرَادُ مِنِّی،
یَا سَیِّدِی هَذَا مَقَامُ الْمُذْنِبِ الْمُسْتَجِیرِ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ، هَذَا مَقَامُ مَنِ انْقَطَعَتْ حِیلَتُهُ، وَ خَابَ رَجَاؤُهُ إِلَّا مِنْکَ، هَذَا مَقَامُ الْعَانِی الْأَسِیرِ، هَذَا مَقَامُ الطَّرِیدِ الشَّرِیدِ، یَا سَیِّدِی أَقِلْنِی عَثَرَاتِی، یَا مُقِیلَ الْعَثَرَاتِ، یَا سَیِّدِی أَعْطِنِی سُؤْلِی، سَیِّدِی ارْحَمْ بَدَنِیَ الضَّعِیفَ وَ جِلْدِیَ الرَّقِیقَ الَّذِی لَا قُوَّةَ لَهُ عَلَی حَرِّ النَّارِ، یَا سَیِّدِی ارْحَمْنِی، فَإِنِّی عَبْدُکَ وَ ابْنُ عَبْدِکَ وَ ابْنُ أَمَتِکَ بَیْنَ یَدَیْکَ وَ فِی قَبْضَتِکَ، لَا طَاقَةَ لِی بِالْخُرُوجِ مِنْ سُلْطَانِکَ، سَیِّدِی وَ کَیْفَ لِی بِالنَّجَاةِ وَ لَا تُصَابُ إِلَّا لَدَیْکَ، وَ کَیْفَ لِی بِالرَّحْمَةِ وَ لَا تُصَابُ إِلَّا مِنْ عِنْدِکَ،
یَا إِلَهَ الْأَنْبِیَاءِ، وَ وَلِیَّ الْأَتْقِیَاءِ، وَ بَدِیعَ مَزِیدِ الْکَرَامَةِ، إِلَیْکَ قَصَدْتُ وَ بِکَ أَنْزَلْتُ حَاجَتِی، وَ إِلَیْکَ شَکَوْتُ إِسْرَافِی عَلَی نَفْسِی وَ بِکَ أَسْتَغِیثُ، فَأَغِثْنِی وَ أَنْقِذْنِی بِرَحْمَتِکَ مِمَّا اجْتَرَأْتُ عَلَیْکَ، یَا سَیِّدِی، یَا وَیْلَتَا، أَیْنَ أَهْرُبُ مِمَّنِ الْخَلَایِقُ کُلُّهُمْ فِی قَبْضَتِهِ، وَ النَّوَاصِی کُلُّهَا بِیَدِهِ، یَا سَیِّدِی مِنْکَ هَرَبْتُ إِلَیْکَ، وَ وَقَفْتُ بَیْنَ یَدَیْکَ، مُتَضَرِّعاً إِلَیْکَ، رَاجِیاً لِمَا لَدَیْکَ،
یَا إِلَهِی وَ سَیِّدِی، حَاجَتِی حَاجَتِی الَّتِی إِنْ أَعْطَیْتَنِیهَا لَمْ یَضُرَّنِی مَا مَنَعْتَنِی، وَ إِنْ مَنَعْتَنِیهَا لَمْ یَنْفَعْنِی مَا أَعْطَیْتَنِی، أَسْأَلُکَ فَکَاکَ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ،
سَیِّدِی قَدْ عَلِمْتُ وَ أَیْقَنْتُ بِأَنَّکَ إِلَهُ الْخَلْقِ، الَّذِی لَا سَمِیَّ لَهُ وَ لَا شَرِیکَ لَهُ، یَا سَیِّدِی وَ أَنَا عَبْدُکَ، مُقِرٌّ لَکَ بِوَحْدَانِیَّتِکَ وَ بِوُجُودِ رُبُوبِیَّتِکَ، أَنْتَ اللَّهُ الَّذِی خَلَقْتَ خَلْقَکَ بِلَا مِثَالٍ وَ لَا تَعَبٍ وَ لَا نَصَبٍ، أَنْتَ الْمَعْبُودُ وَ بَاطِلٌ کُلُّ مَعْبُودٍ غَیْرُکَ،
أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی تَحْشُرُ بِهِ الْمَوْتَی إِلَی الْمَحْشَرِ، یَا مَنْ لَا یَقْدِرُ عَلَی ذَلِکَ أَحَدٌ غَیْرُهُ، أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی تُحْیِی بِهِ الْعِظَامَ وَ هِیَ رَمِیمٌ، أَنْ تَغْفِرَ لِی وَ تَرْحَمَنِی وَ تُعَافِیَنِی وَ تُعْطِیَنِی وَ تَکْفِیَنِی مَا أَهَمَّنِی، أَشْهَدُ أَنَّهُ لَا یَقْدِرُ عَلَی ذَلِکَ أَحَدٌ غَیْرُکَ، أَیَا مَنْ أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَیْیاً، أَنْ یَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ، أَیَا مَنْ أَحاطَ بِکُلِّ شَیْءٍ عِلْماً، وَ أَحْصی کُلَّ شَیْءٍ عَدَداً، أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ وَ نَبِیِّکَ، وَ خَاصَّتِکَ وَ خَالِصَتِکَ، وَ صَفِیِّکَ وَ خِیَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ، وَ أَمِینِکَ عَلَی وَحْیِکَ، وَ مَوْضِعِ سِرِّکَ، وَ رَسُولِکَ الَّذِی أَرْسَلْتَهُ إِلَی عِبَادِکَ، وَ جَعَلْتَهُ رَحْمَةً لِلْعَالَمِینَ، وَ نُوراً اسْتَضَاءَ بِهِ الْمُؤْمِنُونَ، فَبَشَّرَ بِالْجَزِیلِ مِنْ ثَوَابِکَ، وَ أَنْذَرَ بِالْأَلِیمِ مِنْ عِقَابِکَ،
اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَیْهِ بِکُلِّ فَضِیلَةٍ مِنْ فَضَایِلِهِ، وَ بِکُلِّ مَنْقَبَةٍ مِنْ مَنَاقِبِهِ، وَ بِکُلِّ حَالٍ مِنْ حَالَاتِهِ، وَ بِکُلِّ مَوْقِفٍ مِنْ مَوَاقِفِهِ، صَلَاةً تُکْرِمُ بِهَا وَجْهَهُ، وَ أَعْطِهِ الدَّرَجَةَ وَ الْوَسِیلَةَ وَ الرِّفْعَةَ وَ الْفَضِیلَةَ، اللَّهُمَّ شَرِّفْ فِی الْقِیَامَةِ مَقَامَهُ، وَ عَظِّمْ بُنْیَانَهُ، وَ أَعْلِ دَرَجَتَهُ، وَ تَقَبَّلْ شَفَاعَتَهُ فِی أُمَّتِهِ، وَ أَعْطِهِ سُؤْلَهُ، وَ ارْفَعْهُ فِی الْفَضِیلَةِ إِلَی غَایَتِهَا،
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی أَهْلِ بَیْتِهِ أَیِمَّةِ الْهُدَی وَ مَصَابِیحِ الدُّجَی، وَ أُمَنَایِکَ فِی خَلْقِکَ، وَ أَصْفِیَایِکَ مِنْ عِبَادِکَ، وَ حُجَجِکَ فِی أَرْضِکَ، وَ مَنَارِکَ فِی بِلَادِکَ، الصَّابِرِینَ عَلَی بَلَایِکَ، الطَّالِبِینَ رِضَاکَ، الْمُوفِینَ بِوَعْدِکَ، غَیْرِ شَاکِّینَ فِیکَ، وَ لَا جَاحِدِینَ عِبَادَتَکَ وَ أَوْلِیَاءَکَ، وَ سَلَایِلِ أَوْلِیَایِکَ، وَ خُزَّانِ عِلْمِکَ، الَّذِینَ جَعَلْتَهُمْ مَفَاتِیحَ الْهُدَی، وَ نُورَ مَصَابِیحِ الدُّجَی صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِمْ وَ رَحْمَتُکَ وَ رِضْوَانُکَ.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ عَلَی مَنَارِکَ فِی عِبَادِکَ، الدَّاعِی إِلَیْکَ بِإِذْنِکَ، الْقَایِمِ بِأَمْرِکَ، الْمُؤَدِّی عَنْ رَسُولِکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ السَّلَامُ، اللَّهُمَّ إِذَا أَظْهَرْتَهُ فَأَنْجِزْ لَهُ مَا وَعَدْتَهُ، وَ سُقْ إِلَیْهِ أَصْحَابَهُ، وَ انْصُرْهُ وَ قَوِّ نَاصِرِیهِ، وَ بَلِّغْهُ أَفْضَلَ أَمَلِهِ، وَ أَعْطِهِ سُؤْلَهُ، وَ جَدِّدْ بِهِ عَنْ مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ بَعْدَ الذُّلِّ الَّذِی قَدْ نَزَلَ بِهِمْ بَعْدَ نَبِیِّکَ، فَصَارُوا مَقْتُولِینَ مَطْرُودِینَ مُشَرَّدِینَ خَایِفِینَ غَیْرَ آمِنِینَ، لَقُوا فِی جَنْبِکَ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِکَ وَ طَاعَتِکَ الْأَذَی وَ التَّکْذِیبَ، فَصَبَرُوا عَلَی مَا أَصَابَهُمْ فِیکَ، رَاضِینَ بِذَلِکَ، مُسْلِمِینَ لَکَ فِی جَمِیعِ مَا وَرَدَ عَلَیْهِمْ وَ مَا یَرِدُ إِلَیْهِمْ، اللَّهُمَّ عَجِّلْ فَرَجَ قَایِمِهِمْ بِأَمْرِکَ، وَ انْصُرْهُ وَ انْصُرْ بِهِ دِینَکَ الَّذِی غُیِّرَ وَ بُدِّلَ، وَ جَدِّدْ بِهِ مَا امْتَحَی مِنْهُ وَ بُدِّلَ بَعْدَ نَبِیِّکَ صلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهِ.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی جَمِیعِ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ، الَّذِینَ بَلَغُوا عَنْکَ الْهُدَی، وَ اعْتَقَدُوا لَکَ الْمَوَاثِیقَ بِالطَّاعَةِ، اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَیْهِمْ وَ عَلَی أَرْوَاحِهِمْ وَ أَجْسَادِهِمْ، وَ السَّلَامُ عَلَیْهِمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکَاتُهُ، اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ عَلَی مَلَایِکَتِکَ الْمُقَرَّبِینَ، وَ أُولِی الْعَزْمِ مِنْ أَنْبِیَایِکَ الْمُرْسَلِینَ، وَ عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ أَجْمَعِینَ، وَ أَعْطِنِی سُؤْلِی فِی دُنْیَایَ وَ آخِرَتِی، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
اللَّهُمَّ کُلَّمَا دَعَوْتُکَ لِنَفْسِی لِعَاجِلِ الدُّنْیَا وَ آجِلِ الْآخِرَةِ، فَأَعْطِهِ جَمِیعَ أَهْلِی وَ إِخْوَانِی فِیکَ، وَ جَمِیعَ شِیعَةِ آلِ مُحَمَّدٍ، الْمُسْتَضْعَفِینَ فِی أَرْضِکَ بَیْنَ عِبَادِکَ، الْخَایِفِینَ مِنْکَ، الَّذِینَ صَبَرُوا عَلَی الْأَذَی وَ التَّکْذِیبِ فِیکَ وَ فِی رَسُولِکَ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ عَلَیهِمُ السَّلامُ، أَفْضَلَ مَا یَأْمَلُونَ، وَ اکْفِهِمْ مَا أَهَمَّهُمْ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، اللَّهُمَّ اجْزِهِمْ عَنَّا جَنَّاتِ النَّعِیمِ، وَ اجْمَعْ بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُمْ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
در دعایی دیگر، بخش ذیل نیز بیان شده است:
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ تَوْفِیقَ أَهْلِ الْهُدَی، وَ أَعْمَالَ أَهْلِ التَّقْوَی، وَ مُنَاصَحَةَ أَهْلِ التَّوْبَةِ، وَ عَزْمَ أَهْلِ الصَّبْرِ، وَ حَذَرَ أَهْلِ الْخَشْیَةِ، وَ طَلَبَ أَهْلِ الرَّغْبَةِ، وَ عِرْفَانَ أَهْلِ الْعِلْمِ، وَ فِقْهَ أَهْلِ الْوَرَعِ، حَتَّی أَخَافَکَ اللَّهُمَّ مَخَافَةً تَحْجُزُنِی عَنْ مَعَاصِیکَ، وَ حَتَّی أَعْمَلَ بِطَاعَتِکَ عَمَلًا أَسْتَحِقُّ بِهِ کَرِیمَ کَرَامَتِکَ، وَ حَتَّی أُنَاصِحَکَ فِی التَّوْبَةِ خَوْفاً لَکَ، وَ حَتَّی أُخْلِصَ لَکَ فِی النَّصِیحَةِ حُبّاً لَکَ، وَ حَتَّی أَتَوَکَّلَ عَلَیْکَ فِی الْأُمُورِ کُلِّهَا بِحُسْنِ ظَنِّی بِکَ، سُبْحَانَ خَالِقِ النُّورِ، سُبْحَانَ اللهِ وَ بِحَمْدِهِ، اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ تَفَضَّلْ عَلَیَّ فِی أُمُورِی کُلِّهَا بِمَا لَا یَمْلِکُهُ غَیْرُکَ، وَ لَا یَقِفُ عَلَیْهِ سِوَاکَ، وَ اسْمَعْ نِدَایِی، وَ أَجِبْ دُعَایِی، وَ اجْعَلْهُ مِنْ شَأْنِکَ، فَإِنَّهُ عَلَیْکَ یَسِیرٌ، وَ هُوَ عِنْدِی عَظِیمٌ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
//
