ماه صفر در حزن و اندوه اهل بیت علیهم السلام
شیعیان و محبان اهل بیت(علیه السلام)، ماه صفر را همانند ماه محرم از ایام سوگواری و عزاداری می‌دانند. زیرا در آغاز این ماه، سپاهیان یزید بن معاویه، خانواده بی پناه امام حسین(علیه السلام) و بازماندگان دشت کربلا را به حالت اسیری وارد سرزمین شام نموده و آنان را در فشار روحی و روانی قرار دادند و از هر جهت زمینه آزار و اذیتشان را فراهم کردند. طبق نقل تاریخ یکی از کودکان خردسال امام حسین(علیه السلام)، به نام حضرت رقیه(سلام الله علیها) بر اثر تحقیر و توهین روز افزون دشمن و سختی‌های اندوه بی پایان از دست دادن پدر، مظلومانه و غریبانه در خرابه شام بدرود حیات گفت و غم بازماندگان کربلا را تشدید نمود. بیستم این ماه مصادف با اربعین شهادت امام حسین(علیه السلام) و یارانش در کربلا است. علاوه بر آن، رحلت پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) و شهادت جانگداز امام حسن مجتبی(علیه السلام) در بیست و هشتم و شهادت امام رضا(علیه السلام) در آخرین روز این ماه قرار گرفته است.
بنابراین، سراسر این ماه برای محبان اهل بیت(علیه السلام)، ایام حزن و اندوه و عزاداری و سوگواری است.
* اول صفر
- وارد کردن سر مطهر امام حسین (علیه السلام) به شام
بنی امیه این روز را به خاطر ورود سر مطهر امام حسین (علیه السلام) به شام عید قرار دادند.
در این روز همچنین کاروان اسرای کربلا به شام وارد شد و یزید برای آزار و اذیت خاندان پیامبر اسلام به تزیین شهر و شادی و پایکوبی مردم داد.
- شروع جنگ صفین
پس از بی نتیجه ماندن نامه‌ها و موعظه‌های امیرالمؤمنین (علیه السلام) به معاویه در ماه محرم، در روز چهارشنبه اول صفر سال ۳۸ ه لشکر امیرالمؤمنین (علیه السلام) در مقابل لشکر شام صف کشیدند. سرانجام با حیله چند برگ از قرآن بر سر نیزه کردند، و ماجرای حکمین پیش آمد.
* دوم صفر
- مجلس یزید
در این روز بنابر نقلی اسرای آل رسول را وارد مجلس یزید کردند.
- شهادت زید بن علی بن الحسین (علیه السلام)
در سال ۱۲۱ ه زید بن علی بن الحسین (علیه السلام) در کوفه به شهادت رسید. خروج او در اول محرم بوده است. پس از دفن در این روز یا ۱۹ ربیع‌الاول قبر او را شکافتند و بدن آن بزرگوار را از قبر خارج نمودند و به زمین کشیده به دار زدند.
* پنجم صفر
- شهادت حضرت رقیه (سلام الله علیها)
در روز پنجم ماه صفر سال ۶۱ ه حضرت رقیه مظلومانه به شهادت رسید. نام شریفش “رقیه”، “فاطمه” و “زینب” است. پدرشان مولانا الشهید اباعبدالله الحسین (علیه السلام) و مادرشان ام اسحاق است.
ولادت آن حضرت در مدینه بود و در سن سه سالگی یا بیشتر بود.
همراه با اسرا به کوفه و شام برده شد و در مسیر چهل منزل راه شام رنجهای فراوانی دید.
در شام بعد از دیدن سر نورانی پدر با پیشانی شکسته در خرابه، آنقدر ناله زد و گریست تا به ملکوت اعلا پیوست، و بدن شریف آن حضرت را شبانه دفن کردند.
- ولادت امام موسی بن جعفر (علیه السلام)
بنابر مشهور در این روز (یکشنبه) به سال ۱۲۸ ه در “ابوأ” بین مکه و مدینه حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) به دنیا آمدند. پدر والا مقام آن حضرت امام صادق (علیه السلام) و مادر ایشان حمیده المصفاة (علیه السلام) می‌باشند.
مشهورترین لقبهای آن حضرت صالح، صابر، امین و کاظم، و مشهورترین کنیه آن حضرت ابوالحسن است. اگر چه امیرالمؤمنین (علیه السلام) و امام زین العابدین (علیه السلام) هم مکنی به این کنیه اند، ولی در کتب اخبار از امام کاظم (علیه السلام) به ابوالحسن اول، واز امام رضا (علیه السلام) به ابوالحسن ثانی و از حضرت عادی (علیه السلام) به ابوالحسن ثالث تعبیر می‌کنند. البته گاهی به خاصر تقیه، از آن حضرت به عنوان عبد صالح، فقیه و عالم نیز تعبیر کرده اند.
* هشتم صفر
- وفات حضرت سلمان (ره)
حضرت سلمان (ره)در سال ۳۶ ه در مداین از دنیا رفت. او را سلمان پاک و سلمان محمدی لقب داده اند.و در خطاب به او گفته اند: السلام علیک یا من خلط ایمانه بأهل البیت الطاهرین.
امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمودند: “سلمان از کسانی بود که بر حضرت زهرا (علیه السلام) نماز خواند”.
همچنین امام صادق (علیه السلام) فرمودند: “سلمان علم اول و آخر را درک کرد، و او دریایی است که هر کسی را بهره ای از آن نیست، و او از ما اهل بیت است”.
شرح حال آن بزرگوار در کتابهای مختلف بیان شده، و در بزرگی مقام و قدر او همین اندازه بس که مولانا امیرالمؤمنین (علیه السلام) وسایل غسل و کفن او را آوردند و او را غسل داده کفن نمودند و بر او نماز خوانده دفن نمودند.
جبرییل به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) عرضه داشت: “اشتیاق بهشت به سلمان بیشتر از اشتیاق او به بهشت است”.
* نهم صفر
- شهادت عمار و خزیمة
در این روز در سال ۳۷ ه عمار یاسر به سن ۹۳ سالگی و خزیمة بن ثابت در جنگ صفین به شهادت رسیدند.
- جنگ نهروان
در نهم صفر سال ۳۹ ه فتح نهروان واقع شد؛ و ذوالثدیه رییس خوارج به درک واصل شد.
* چهاردهم صفر
- شهادت محمد بن ابی بکر
در این روز در سال ۳۸ ه محمد بن ابی بکر در سن ۲۸ سالگی به دستور معاویه و عمرو عاص به وسیله زهر به شهادت رسید، بعد از شهادت، او را در شکم حمار مرده ای گذاشتند و سوزاندند.
* بیستم صفر (اربعین)
- اربعین سید الشهداء (علیه السلام)
در چنین روزی چهل روز از فاجعه مولمه شهادت امام حسین (علیه السلام) و اهل بیت و اصحاب باوفایش می‌گذرد.
- زیارت جابر از کربلا
در این روز در سال ۶۱ ه جناب جابر بن عبد الله انصاری و همراهانش قریب به چهل روز بعد از شهادت امام حسین (علیه السلام) از مدینه به کربلا وارد شدند. او به همراه عطیه قبر حبیبش سید الشهدأ (علیه السلام) را زیارت کرد.
- بازگشت اهل بیت (علیه السلام) به کربلا
بنابر مشهور در چنین روزی اهل بیت (علیه السلام) از شام به کربلا بازگشتند.
- ملحق شدن رأس مطهر امام حسین (علیه السلام) به بدن مطهر
در این روز - بنا بر قول سید مرتضی - رأس شریف امام حسین (علیه السلام) توسط امام زین العابدین (علیه السلام) از شام به کربلا آورده شد و به بدن مطهر آن حضرت ملحق گردید.
* بیست و پنجم صفر
- طلب دوات و قلم از سوی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)
در این روز پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) دوات و قلم طلبیدند تا بنویسند که خلافت بلافصل برای امیرالمؤمنین (علیه السلام) است، ولی یکی از اصحاب مانع از این کار شد و به ساحت اقدس نبوی (صلی الله علیه و آله و سلم) جسارت کرد و گفت: ان الرجل لیهجر: “این مرد هذیان می‌گوید”!
همچنین پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در این روز بر منبر رفتند و خطبه خواندن و مردم را موعظه نمودند و به پیروی از قرآن و عترت فراخواندند.
* بیست و ششم صفر
- تجهیز لشکر اسامه
در این روز در سال ۱۱ ه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به عده ای خاص از صحابه و به خصوص ابوبکر و عمر و عثمان امر فرمودند برای سفر به روم و جنگ با رومیان به امیری اسامه بن زید آماده شوند. آنان از این امر کراهت داشتند و نسبت به فرماندهی اسامه بر سپاه اسلام به خاتم‌الانبیاء (صلی الله علیه و آله و سلم) اعتراض کردند. حضرت فرمودند: “خدا لعن کند کسی را که از لشکر اسامه تخلف کند”، ولی با این حال بسیاری از اصحاب تخلف کردند و بازگشتند!
* بیست و هشتم صفر
ارتحال جانسوز رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)
ارتحال جانگداز و مظلومانه اشرف مخلوقات خاتم‌الانبیاء محمدبن‌عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم) در سال ۱۱ ه در سن ۶۳ سالگی بوده است؛ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) هنگام بیماری فرمودند: حبیبم را نزد من حاضر کنید. عایشه و حفصه پدران خود را نزد آن حضرت حاضر نمودند. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) روی مبارک خویش را از آنان برگردانید و فرمود: “حبیبم را نزد من حاضر کنید”. سپس دنبال علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) فرستادند. چون نظر مبارک به آن حضرت افتاد او را نزد خود خواند و کلماتی به حضرت فرمود. هنگامی که علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) از نزد آن حضرت خارج شد، عمر و ابوبکر به او گفتند: “خلیلت به تو چه گفت”؟ فرمود: “هزار باب علم به من حدیث کرد که از هر باب هزار باب دیگر باز می‌شود".
- آغاز امامت امیرالمؤمنین (علیه السلام)
اولین روز امامت حضرت امیرالمؤمنین علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است، و زیارت آن حضرت در این روز مستحب است. بحارالانوار: ج ۹۷ ص ۳۸۴.
- آغاز غصب خلافت
اولین روز غصب ظالمانه خلافت و خانه نشین کردن امیرالمؤمنین (علیه السلام) و شکستن بیعت روز غدیر توسط اهل سقیفه بنی ساعده است (۱۲۹).
- شهادت امام حسن مجتبی (علیه السلام)
در این روز در سال ۵۰ ه امام حسن مجتبی (علیه السلام) به شهادت رسید.
جعده دختر اشعث بن قیس با زهری که معاویه برای او فرستاده بود آن حضرت را مسموم کرد. معاویه همراه با زهر صد هزار درهم فرستاد و وعده کرد که او را به عقد یزید در آورد: ولی به وعده خود وفا نکرد.
* آخر صفر
- شهادت امام رضا (علیه السلام)
حضرت ثامن الحجج مولانا علی بن موسی الرضا (علیه السلام) در سال ۲۰۳ ه به شهادت رسیدند. سن مبارک حضرت ۴۹یا ۵۵ سال بوده است. ر ۲۸ سفر مأمون انگور مسموم یا آب نار زهر آلود را به اجبار به حضرت امام رضا (علیه السلام) خورانید).
منابع:
تقویم‌الشیعه، مستدرک سفینةالبحار. کافی، ارشاد، تتمةالمنتهی، منتهی‌الآمال، مجمع‌البحرین، مفاتیح‌الجنان، جلأالعیون، وسایل‌الشیعه
ابنا
