چگونه عبارت «الذین آمنوا»در آیه‌ی ۵۵ و ۵۶ مایده به علی (علیه السلام) اشاره دارد؛ درحالی که به صورت لفظ جمع آمده؟
۱- عرب در بسیاری از موارد، تعبیر جمع را برای مفرد به کار می‌برد و البته این به خاطر نکته‌ای است که اقتضای این معنا را دارد. در قرآن نیز مثال‌هایی برای آن داریم؛ از جمله آیه‌ی ۱۷۳ سوره‌ی آل عمران:
« الذین قال لهم الناس، ان الناس قد جمعوا لکم...»
این آیه در مورد نعیم بن مسعود اشجعی است که به اجماع مفسران و محدثان سنی کلمه‌ی"الناس"که جمع است برای او به کار رفته در حالی که او مفرد است. آوردن لفظ جمع برای مفرد در این جا، جهت تعظیم کسانی است که به گزافه گویی او گوش ندادند و همراه پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) به جنگ رفتند. قضیه‌ی این جنگ این بود که ابوسفیان به نعیم ده شتر داد تا با گفتار خود و بزرگ نمایی دشمن در مقابل مسلمانان، آنان را بترساند و از جنگ بازدارد؛ که خدا این آیه را در مورد او و عمل شایسته‌ی برخی از مسلمین، که از او پیروی نکردند، نازل فرموده است.
در آیه‌ی مباهله نیز همین طور است و در عبارت «ابناءنا و ابناءکم و انفسنا و انفسکم و نساءنا و نساءکم » همه‌ی الفاظ جمع(متکلم مع الغیر) برای اشاره به مفرد به کار رفته است و دلیل آن تعظیم شأن حضرت علی(علیه السلام) و حضرت فاطمه(سلام الله علیها) و حسنین(علیه السلام) می‌باشد.
۲- امام طبرسی در تفسیر"مجمع البیان"، در تفسیر این آیه یادآور شده که دلیل اطلاق لفظ جمع به امیرالمومنین(علیه السلام) تفخیم و تعظیم آن حضرت است. او سپس اضافه نموده که این حقیقت به اندازه‌ای مشهود است که احتیاج به استدلال ندارد.
۳- زمخشری در تفسیر"کشاف"به بررسی اطلاق لفظ جمع به یک نفر، در ذیل این آیه می‌پردازد. او بیان می‌کند که این کار اشکالی ندارد زیرا خداوند جهت ترغیب مردم به انجام عمل حضرت علی(علیه السلام) و رسیدن به مقام آن حضرت، لفظ جمع را برای مفرد به کار برده است تا مردم بدانند نباید انجام کار خیر را تا انتهای نماز به تاخیر بیندازند و مانند حضرت علی(علیه السلام) حتی در رکوع زکات دهند.
۴- مرحوم سید شرف الدین، درباره‌ی دلیل استفاده از لفظ جمع برای حضرت علی(علیه السلام) در این آیه می‌گوید که شاید اگر در این آیه لفظ مفرد می‌آمد، بدگویان و دشمنان و حاسدان علی(علیه السلام) که می‌خواستند نسبت به آن حضرت پیش بیفتند، طاقت شنیدن این مقام خاص را برای علی(علیه السلام) نداشتند؛ لذا ممکن بود به واسطه‌ی مأیوس شدن از خواسته‌ی خود، وضعی از طرف آن‌ها برای اسلام ایجاد شود که جبران ناپذیر باشد و با توجه به زمینه چینی‌های مکرر و متعدد پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) در مورد ولایت امیرالمومنین(علیه السلام) باز اگر آیه با لفظ مفرد می‌آمد هرگز حاضر به شنیدن آن نبودند. این نکته به این آیه اختصاص ندارد بلکه همه‌ی آیاتی را که به نحوی به فضیلت علی(علیه السلام) و خاندان پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) مربوط است، دربرمی‌گیرد.
سایت فطرت
