پاسخ: با بررسی کتاب‌های تفسیر و تاریخ و روایات، روشن می‌شود که این گفتار، به شیعه اختصاص ندارد بلکه می‌توان گفت: همه محققان مسلمان، از تمام گروه‌های اسلامی بر این مسأله، اتفاق نظر دارند.
اینک با استناد به قرآن مجید و احادیث و سخنان مفسران مشهور همچنین کسانی را که از اولاد وی [اعم از دختر یا پسر] به دنیا می‌آیند، فرزندان وی می‌خواند.
از دیدگاه کتاب و سنت، شواهد فراوانی بر این حقیقت وجود دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
۱- قرآن مجید، در آیه ذیل، حضرت عیسی را از فرزندان ابراهیم خلیل می‌شمارد، در حالی که عیسی فرزند مریم است و از طریق مادر، به حضرت ابراهیم می‌رسد:
«وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَقَ وَیَعْقُوبَ کُلاًّ هَدَیْنَا وَنُوحًا هَدَیْنَا مِن قَبْلُ وَمِن ذُرِّیَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَیْمَانَ وَأَیُّوبَ وَیُوسُفَ وَمُوسَی وَهَارُونَ وَکَذَلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ وَزَکَرِیَّا وَیَحْیَی وَعِیسَی؛ و ما به ابراهیم، اسحق و یعقوب را عطا نمودیم و همه را به راه راست هدایت کردیم و نوح را نیز پیش از ابراهیم و از فرزندان ابراهیم: داوود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را نیز هدایت نمودیم و این چنین نیکوکاران را پاداش می‌دهیم. و[همچنین از فرزندان ابراهیم] زکریا و یحیی و عیسی.»[۱]
دانشمندان مسلمان، آیه یاد شده را گواهی روشن بر این دانسته‌اند که امام حسن و امام حسین(علیهماالسلام) فرزندان رسول خدا و ذریه او هستند.
برای نمونه، به یکی از آن موارد اشاره می‌کنیم:
جلال‌الدین سیوطی نقل می‌کند که:
«روزی حجاج، به دنبال «یحیی بن یعمر» فرستاد و به وی گفت: برایم گزارش داده‌اند که تو می‌پنداری حسن و حسین، فرزندان و ذریه پیامبرند و این سخن را در کتاب خدا(قرآن) یافته‌ای، در حالی که من از آغاز تا پایان قرآن را خوانده‌ام و این سخن را نیافتم.
«یحیی بن یعمر» گفت: آیا این آیه از سوره انعام را نخوانده‌ای که می‌فرماید « وَمِن ذُرِّیَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَیْمَانَ » تا آنجا که می‌فرماید «و یحیی و عیسی»؟ گفت: چرا، خوانده‌ام.
یحیی گفت: آیا در این سخن قرآن، حضرت عیسی به عنوان ذریه ابراهیم به شمار نرفته است در حالی که برای او پدری نبود [و از طریق مادر به ابراهیم می‌رسد؟] حجاج پاسخ داد: سخن تو، درست است.[۲]
از مجموع آیه یاد شده و سخنان مفسران قرآن، به روشنی معلوم می‌گردد که نه تنها شیعه بلکه تمام دانشمندان مسلمان، امام حسن و امام حسین(علیهماالسلام) را ذریه و فرزندان رسول خدا می‌نامند.
۲- یکی از آیات روشن قرآن که بر صحت گفتار یاد شده، گواهی می‌دهد، آیه مباهله در سوره «آل عمران» است. اینک نص آیه مباهله را همراه با سخنان مفسران می‌آوریم:
« فَمَنْ حَآجَّکَ فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءکُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءکُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةُ اللّهِ عَلَی الْکَاذِبِینَ؛ هر کس با تو در مقام مجادله بر می‌آید، پس از آن که به وحی خدا آگاه گشتی، بگو: بیایید فرزندان ما و فرزندان شما، و زنان ما و زنان شما، و جان‌های ما و جان‌های شما را فراخوانیم، سپس یکدیگر را نفرین نماییم و لعنت خدا را نثار دروغگویان سازیم.»[۳]
مفسران می‌گویند: آیه یاد شده که به آیه «مباهله» معروف است، در مقام مناظره پیامبر گرامی با سران مسیحیان نجران و پس از لجاجت ورزیدن آنان فرو فرستاده شد و آن حضرت به فرمان خدا، همراه با علی بن ابی طالب و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین – سلام الله علیهم – به منظور مباهله به راه افتادند و چون بزرگان نصاری، رفتار پیامبر و اهل بیت آن حضرت را مشاهده نمودند، بر جان خود بیم کردند و از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) درخواست کردند تا از مباهله و نفرین آنان صرف نظر نماید و آن حضرت هم پیشنهاد آنان را پذیرفت و با بستن پیمانی، این قضیه خاتمه یافت.
از آنجا که دانشمندان هر دو گروه شیعه و سنی، بر این نکته اتفاق نظر دارند که روز مباهله، امیرمؤمنان و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین(علیهم‌السلام) همراه پیامبر گرامی بودند، به روشنی معلوم می‌گردد که مقصود از «ابناءنا» [یعنی فرزندان ما] در سخن رسول خدا، امام حسن و امام حسین می‌باشند، و بدین سان روشن می‌گردد که حسن و حسین(علیهماالسلام) در آیه یاد شده، فرزندان پیامبر گرامی قلمداد شده‌اند.
لازم به ذکر است که مفسران، پس از نقل روایات بسیار در ذیل آیه مباهله، بر صحت این برداشت روشن، گواهی می‌دهند و ما به عنوان نمونه، به برخی از آن‌ها، اشاره می‌کنیم:
الف: جلال الدین سیوطی به نقل از حاکم و ابن مرودیه و ابو نعیم، از جابر بن عبدالله، چنین نقل می‌کند:
«انفسنا و انفسکم»: رسول الله(صلی الله علیه و آله) و علی، و ابناءنا: الحسن و الحسین و نساءنا: فاطمة؛ مقصود از «انفسنا»[جان‌های ما]، علی بن ابی طالب است و «ابناءنا»[فرزندان ما] حسن و حسین و «نساءنا»[بانوان ما] فاطمه.»[۴]
ب: فخرالدین رازی در تفسیر خود، پس از بیان روایت یاد شده می‌گوید:
«واعلم ا ن هذه الروایة کالمتفق علی صحتها بین اهل التفسیر و الحدیث؛ بدان که این روایت، به عنوان حدیثی است که اهل تفسیر و حدیث، بر صحت آن اتفاق نظر دارند».[۵]
آنگاه چنین می‌فرماید:
«المسألة الرابعة: هذه الایة دالة علی ان الحسن و الحسین(علیهماالسلام) کانا ابنی رسول الله (صلی الله علیه و آله) وعد ان بدعوا ابناءه فدعا الحسن و الحسین فوجب ان یکون ابنیه؛ آیه یاد شده گواه این معناست که حسن و حسین(علیهماالسلام) فرزندان پیامبر بودند؛ زیرا قرار بود رسول خدا(صلی الله علیه و آله)، فرزندان خود را فرا بخواند، پس حسن و حسین را فراخواند».[۶]
ج: ابوعبدالله قرطبی نیز، در تفسیر خود، اینگونه آورده که:
«[ابناءنا] دلیل علی ان ابناء البنات یسمون ابناءاً؛ [ابناءنا] در سخن قرآن (در آیه یاد شده) گواه آن است که فرزندان دختر انسان، فرزندان انسان قلمداد می‌گردند.»[۷]
۳- سخنان رسول خدا(صلی الله علیه و آله) روشن‌ترین گواه است بر این که امام حسن و امام حسین(علیهماالسلام) فرزندان پیامبر گرامی‌اند.
و اینجا به دو نمونه از سخنان آن حضرت اشاره می‌کنیم:
الف: رسول خدا، در مورد حسن و حسین فرمود:
«هذان ابنای من احبهما فقد احبنی؛ حسن و حسین، دو فرزند من هستند، هر که آن دو را دوست بدارد، مرا دوست داشته است».[۸]
ب: و نیز پیامبر گرامی(صلی الله علیه و آله) با اشاره به حسن و حسین(علیهماالسلام) فرمود:
«ان ابنی هذین ریحانتی من الدنیا؛ این دو فرزند من، دو ریحانه من از دنیا هستند».[۹]
پی‌نوشت‌ها:
[۱] - انعام، آیات ۸۴-۸۵.
[۲] - درالمنثور: ج ۳، ص ۲۸، طبع بیروت، در ذیل آیه یاد شده از سوره انعام
[۳] - آل عمران، آیه ۶۱.
[۴] - درالمنثور: ج ۲، ص ۳۹، ط بیروت، در ذیل آیه یاد شده.
[۵] - تفسیر «مفاتیح الغیب»: ج ۲، ص ۴۸۸، ط ۱، مصر، سنه ۱۳۰۸ ه.
[۶] - همان.
[۷] - الجامع الاحکام القرآن: ج ۴، ص ۱۰۴، ط بیروت.
[۸] - تاریخ مدینه دمشق، نگارش ابن عساکر، ترجمة الامام الحسین(علیه‌السلام): ص ۵۹، ح ۱۰۶، ط ۱ بیروت.
[۹] - مدرک سابق: ص ۶۲، ح ۱۱۲.
/
موسسه بین المللی سبطین
