از امیرالمونین علی (علیه السلام) روایت شده است که ایرانیان ظرفهای حلوا برای او هدیه آوردند پرسیدند اینها چه هستند گفتند هدیه نوروزست. پس گفتهمه روزها نوروز باشد. پس شیرینی را خورد و ندیمان را بخوراند و ظرف ها را بین مسلمین قسمت کرد.
عیدی دادن در خانواده‌های سنتی ایرانی دارای اهمیت و مفهومی در خور توجه است و این باور وجود دارد که گرفتن عیدی از دست کسان مورد احترام از نظر سنی منزلتی و خویشاوندی تبرک و خوش یمن است.
هدیه و عیدی دادن به مناسبت نوروز رسمی دیرینه است. کتاب‌های تاریخی از پیشکش ها و بخشش‌های نوروزی در ادوار پیش از اسلام و بعد از اسلام خبر می‌دهند از رعیت به پادشاهان و حکمرانان از پادشاهان و حکمرانان به وزیران دبیرانکارگزاران و شاعران و از بزرگترهای خاندان به کوچکترها به ویژه به کودکان.
رسم هدیه دادن نوروزی را ابوریحان بیرونی از گفته آذر باد موبد بغداد چنین آورده نیشکر در ایران روز نوروز یافت شد پیش از آن کسی آن را نمی‌شناخت. جمشید روزی نی ای دید که از آن کمی به بیرون تراوش کرده چون دید شیرین است امر کرد این نی را بیرون آورند و از آن شکر ساختند ومردم از راه تبرک به یکدیگر شکر هدیه کردند و در مهرگان نیز تکرار کردند و هدیه دادن رسم شد.(آثار الباقیه ص ۳۲۸)
پیشکشی رعیت"تاجر صنعتگرکشاورز"و حاکمان ولایت به پادشاهان و خلفا در واقع بخشی از باج و خراج و مالیات سالانه بود که گفته یا نگفته به آن متعهد بودند و خزانه کشور از آن آبادان بود.
ابوریحان بیرونی می‌نویسد پادشاهان ساسانی آنچه را که پنج روز عید"به ترتیب اعیان دهقانان سپاهیان خاصان و خادمان"هدیه آورده بودند روز ششم امر به احضار می‌کرد و هر چه قابل خزانه بود نگه می‌داشت و آن چه می‌خواست به اهل انس و اشخاص که سزاوار خلوتند می‌بخشید.
"کمپفر"سیاح دوره صفوی از هدیه‌های حاکان و ثروتمندان محلی که برای شاه سلیمان می‌آوردند به عنوان"سومین بودجه دربار"یاد می‌کند. تاورنیه هدیه یکی از حاکمان را به پادشاه"ده هزار اشرفی"ذکر کرده و شاردن هدیه‌های به پادشاه را حدود ۲ میلیون فرانک تخمین می‌زند.
دروویل می‌نویسد این هدیه‌های نوروزی علاوه بر طلاجواهر و سکه‌های زر عبارت از اسب‌های اصیل جنگ افزار پارچه‌های گرانبها و شال‌های کشمیر و پوست‌های ممتاز و قند و قهوه و چای و مربا است.
در کتاب‌های تاریخی و ادبی بیش از همه از هدیه پادشاهان به شاعران سخن رفته هدیه ای که بنابر رسم برای سرودن قصیده ها و مدیحه‌های نوروزی داده می‌شد. هدیه به شاعران در جشن نوروز که انگیزه و وسیله ای برای سرودن شعر و مدیحه بود در واقع نوعی حقوق ماهانه و سالانه شاعر به شمار می‌رفت. این بخشش ها گاه به اندازه ای بود که می‌توانست شاعری را توانگر سازد. رسم و ضابطه پیشکش‌های سنگین بها به پادشاهان و حاکمان تا دوره مشروطیت رایج بود.
امروز رسم عیدی دادن در بین همه قشرها و خانواده ها و سازمان ها دولتی و خصوصی پابرجاست و در سازمان‌های دولتی رسمیت یافته است. عیدی دادن به جوانان و کودکان در خانواده به کسان کم در آمد و خدمتگزاران در محیط کار به رفتگر به نامه رسان و...در عین حال نوعی جبران زحمت و انتظار خدمت است. عیدی‌های امروز بیشتر به صورت نقد و اسکناس نو است. بانک ها پیش بینی تهیه"اسکناس نو"کرده و در اختیار مشتریان می‌گذارند. در جامعه کشاوریروستایی و عشایری در گذشته ای نه چندان دورپیشکش‌های نوروزی فراورده محلی بود و بخشش ها کالا و فراورده غیر محلی.
هدیه دان که به مناسبت‌هایی چون عید موفقیت مسافرت تولد ازدواج مرگ و..است. به ویژه در خانواده‌های سنتی دارای اهمیت و مفهومی در خور توجه است. البته این باور وجود دارد که گرفتن عیدی از دست کسان مورد احترام"از نظر سنی منزلتی خویشاوندی علمی نسبی و.."تبرک و دارای شگون است.
از امیرالمونین علی (علیه السلام) روایت شده است که ایرانیان ظرفهای حلوا برای او هدیه آوردند پرسیدند اینها چه هستندگفتند هدیه نوروزست. پس گفتهمه روزها نوروز باشد. پس شیرینی را خورد و ندیمان را بخوراند و ظرف ها را بین مسلمین قسمت کرد. (المحاسن و الاضداد ص ۳۹۵)
در نوروز جامی سیمین که پر از حلوا بود برای پیغمبر(صلی الله علیه واله) هدیه آوردند و آن حضرت پرسید که این چیستگفتند امروز نوروزست. پرسید که نوروز چیستگفتند عید بزرگ ایرانیان است. (ترجمه آثار الباقیه ص ۲۷۹ و ۵۵۶)
/
شیعه نیوز
