تبیین امامت در پرتو قرآن و عترت
نقدی بر سخنرانی محسن کدیور با عنوان «بازخوانی امامت در پرتو نهضت حسینی»
بخش پایانی
- در فراز ماقبل آخر دعای سیزدهم که با عنوان طلب حوایج است، آمده است: «و درود بفرست بر محمد و آل او(علیه السلام)، درود همیشگی که رو به فزونی است، مدتش پایانناپذیر است و آن را مایه کمک من و وسیله بر آمدن حاجتم قرار ده» و فراز پایانی این دعا نیز که در سجده گفته میشود، چنین است: «خدایا فضل و بخشش تو مرا آرام کرده، پس از تو درخواست مینمایم به حق خودت و به حق محمد و آل او -که درودهای تو به ایشان باد - مرا ناامید برنگردانی.»
- آخرین فراز دعای سی و یکم چنین است: «خدایا، بر محمد و آل محمد درود فرست، چنان که ما را به سبب او هدایت نمودی و بر محمد و آل او درودفرست چنان که ما را به وسیله آن حضرت نجات دادی و بر محمد و آل او درود فرست، درودی که ما را در روزرستاخیز و روز نیازمندی به تو شفاعت نماید.»
- در آخرین فراز دعای چهل و پنجم پس از صلوات مکرر بر محمد و آل محمد(علیه السلام) آمده است: «درودی که برکت و نیکی اش به ما رسد و سودش ما را دریابد و از جهت آن دعای ما اجابت شود...»
- در فراز ماقبل آخر دعای چهل و نهم آمده است: «خداوندا من به وسیله منزلت بلندپایه محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) (بالمحمدیه الرفیعه) و مقام گرامی علی(علیه السلام) (العلویه البیضاء) به سوی تو تقرب می‌جویم و به سبب آنان به درگاهت روی می‌آورم...»
ب - امام حسین(علیه السلام) در فرازی از دعای عرفه می‌گوید: «خداوند در این شامگاه که شرافتش داده و بزرگش داشته ای، به سوی تو توجه می‌کنیم به وسیله محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) پیامبر و رسولت و بهترین خلق و امنیت بروحی... که او را رحمت برای جهانیان قرار دادی، خدایا پس درود فرست بر محمد و آل او(صلی الله علیه و آله و سلم) آنگونه که شایسته آن است و ای بزرگ، پس درود فرست به او و به تمامی خاندان برگزیده پاکزاد و پاکش و به عفوت ما را فراگیر و...»
ج - مناجات شعبانیه نیز با صلوات آغاز و با صلوات تمام میشود که خود به مفهوم توسل به اهل بیت است، ضمن آنکه در اعمال ماه شعبان در کنار مناجات شعبانیه، صلوات مروی از امام سجاد(علیه السلام) ویژه این ماه با مضامینی بلند در توصیف ائمه(علیه السلام) است که چنین آغاز میشود:
اللهم صل علی محمد و آل محمد، شجره النبوه و موضع الرساله و مختلف الملایکه و معدن العلم و اهل بیت الوحی...
د - در دعای ابوحمزه ثمالی دو بار زیارت قبر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و یک بار نیز زیارت قبور ائمه(علیه السلام) طلب میشود و نیز گفته میشود: خدایا به دوستی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) امید تقرب به درگاهت را دارم.
۶- آنچه درباره سختگیری علمای قم نسبت به غلو و تفویض و اینکه کسانی را که در حق ائمه(علیه السلام) زیاده روی می‌کردند، از شهر اخراج می‌کردند، مطرح شده است، سخن درستی است اما بخشی از ماجراست و کل ماجرا این است که احمد بن محمد بن عیسی قمی که از علما و راویان بزرگ قمی بود، نسبت به احمد بن محمد بن خالد برقی (صاحب کتاب محاسن) سوءظن پیدا کرده و وی را به اتهام روایت از غالیان و گرایش‌های غلوآمیز از قم تبعید می‌کند، اما پس از مدتی به اشتباه خویش در مورد برقی پی برده و درمییابد که نسبت غلو به وی بی اساس بوده است، لذا او را مجدداً به قم برگردانده و از او عذرخواهی می‌کند و چون برقی وفات می‌کند، احمد بن محمد بن عیسی قمی با پای برهنه در تشییع جنازه او حاضر میشود تا یک بار دیگر عذرخواهی و پشیمانی خود را نسبت به اتهامی که به برقی وارد کرده بوده است، ابراز نماید.
حقیقت مسئله درباره قمیون چنین است که به اعتقاد بسیاری از علمای شیعه از جمله مفید و مجلسی، آنان مقداری در مسئله مبارزه با غلو و تفویض زیادهروی کرده و به جانب تقصیر مایل شدند و از همین رو جمع کثیری از علما و فقهای شیعه نظریه صدوق و استادش را در مورد مسئله سهوالنبی رد کرده و این استدلال را که اگر قایل به سهوالنبی (البته فقط در موردی خاص که به اعتقاد صدوق به خاطر حکمتی خاص از جانب خداوند صورت گرفته) نشویم، در جرگه غالیان داخل شدهایم، به شدت رد کردهاند. اما نکته مهم این است که اساساً مسئله صدوق و قمیون متوجه اموری چون عصمت و علم غیب و مسائل مورد اشاره و حساسیت آقای کدیور نبوده است و از همین رو به روایت و نقل زیارت جامعه کبیره - که اخیراً از سوی یکی از روشنفکران به عنوان مانیفست غالیان شیعه تلقی شده بود- در کتاب من لایحضره الفقیه می‌پردازد و کمترین شایبه ای نسبت به مضامین بلند آن در معرفی مقام و منزلت ائمه(علیه السلام) ندارد.
در پایان باید به این نکته اشاره نمایم که این اشکال آقای کدیور که در فضای کنونی بعضاً با طرح برخی مطالب غلط نسبت به ائمه(علیه السلام) در برخی مداحی ها و یا احیاناً روضه خوانی ها مواجه هستیم و یا اینکه برخی از ابعاد وجودی ائمه(علیه السلام) مغفول واقع میشود، وارد به نظر می‌رسد و البته ظرف ماه‌های اخیر با واکنش‌های صریحی از سوی برخی از مراجع و خطبا مواجه شده است، اما چه ضرورتی دارد برای مقابله با برخی حرف‌های غلط، حجم وسیعی از حرف‌های صحیح و متقن اینگونه زیر سیوال رود.
پی نوشت ها ی این بخش در دفتر روزنامه موجود است.
برگرفته از روزنامه شرق ۲۲/۱/۱۳۸۵
اثر مهدی نصیری
/
