ملاقات معاویه با پیرمرد شیعه و شجاع
در کتاب فضایل ابن شاذان از جابر بن عبداللّه انصاری نقل می‌کند که گفت روزی با معاویه در شام در موضعی نشسته بودیم و ابوالاعور سلمی و دو پسر معاویه خالد و یزید و عمروعاص حاضر بودند. دیدم مرد پیری از طرف بیابان می‌آید که دو پاره آهن در دست داشت و پاره ای از لیف مقل کمربندش بود و نعلینی از لیف مقل در پا کرده بود و عبایی پوشیده بود که پودش رفته بود و تارش مانده بود و ابروهایش بر روی چشمهایش افتاده بود و استخوانهای صورتش ظاهر شده بود.
معاویه گفت بر خیزید که به نزد این مرد رویم و از او بپرسیم که از کجا می‌آید. پس برخاستیم و به نزد آن مرد پیر رفتیم. معاویه گفت: «من این اقبلت یا شیخ و این ترید.»
ای شیخ از کجا می‌آیی و به کجا می‌روی؟ جواب نداد.
عمروعاص گفت چرا امیرالمؤمنین را جواب ندادی؟ شیخ گفت «ان اللّه تعالی جعل التحیة غیر هذه» خداوند تحیّت و سلام را غیر از این قرار داده است.
معاویه علیه اللعنة گفت راست می‌گویی ای شیخ و ما خطا کردیم و تو نیکی نمودی و بدی از ما سر زد «السلام علیک یا شیخ» جواب داد «علیک السلام» معاویه گفت اسم تو چیست؟ گفت: جبل.
معاویه گفت: از کجا می‌آیی و به کجا می‌روی؟ شیخ گفت از عراق می‌آیم و اراده بیت المقدس دارم. معاویه گفت عراق را به چه نحو پشت سر گذاشتی؟ گفت با خیر و برکت. معاویه گفت گویا از کوفه یعنی از غری می‌آیی. شیخ گفت غری چیست؟ معاویه گفت آنجایی که ابوتراب در آنجا است. شیخ گفت: ابوتراب کیست و غرض تو چیست؟
پسر ابوطالب را می‌گویم. شیخ گفت: چرا نگفتی امام عادل، صراط مستقیم؟ و چرا نگفتی پدر یتیمان، پناه ضعیفان، شوهر بیوه زنان؟
و چرا نگفتی «و قاتل المشرکین والناکثین و القاسطین والمارقین؟» و چرا نگفتی، شمشیر خدا و پسر عمّ رسول و زوج بتول، تاج فقیهان و گنج فقیران و نفر دوم از خامس آل عبا، شیر غالب، پدر حسن و حسین علی بن ابی طالب علیه الصلواة والسلام؟
معاویه ای شیخ چنین می‌بینم که گوشت و خون تو با گوشت و خون علی آمیخته است پس وقتی که علی بمیرد تو چه خواهی کرد؟ شیخ گفت پروردگار خود را متهم نمی‌دانم و حزن من بسیار خواهد بود اما می‌دانم که خدا سید و امام مرا از دنیا نمی‌برد تا اینکه از اولاد او حجّتی تا روز قیامت قرار دهد.
معاویه گفت ای شیخ چیزی را باقی گذاشته ای که بعد از خود بر آن فخر نمایی؟ گفت اسب اشقر و سنگ و کلوخ و راهی که هر که میتواند بیاید. عمروعاص گفت یا امیرالمؤمنین شایداین تو را نشناسد که اینگونه سخن می‌گوید؟ معاویه از شیخ پرسید آیا مرا می‌شناسی؟ شیخ گفت تو کیستی؟ گفت منم معاویة بن ابی سفیان شجره زکیّه و فروع علیّه و سیّد بنی امیّه. شیخ گفت بلکه تویی لعنت شده بر زبان پیغمبر (علیه السلام) در کتاب خدا آنجا که می‌فرماید «و الشجرة الملعونة فی القران» تویی شجره خبیثه و عروق خسیسه که بر خود و پروردگار خود ظلم کرده ای.
تویی آن کسی که پیغمبر درباره او فرموده است که خلافت بر آل ابی سفیان حرام است. تویی پسر هند جگر خوار که ظلم او برای همه ظاهر است. معاویه به غضب آمد و گلویش از فرط خشم گرفته شد، دست به شمشیر برد که او را بکشد ولی گفت اگر عفو نیکو نبود تو را می‌کشتم. شیخ گفت بخدا قسم من به سعادت فایز می‌شدم و تو به شقاوت فرو می‌رفتی، به تحقیق کسی که از تو بدتر بود مثل عثمان کشته شد و کسی که از من بهتر بود مثل ابوذر کشته شد.
معاویه گفت ای شیخ در روز خانه حاضر بودی؟ گفت روز خانه بودی؟ گفت روز خانه کدام است؟ گفت آن روز که علی عثمان را کشت. شیخ گفت بخدا قسم که علی او را نکشت و اگر علی (علیه السلام) اراده می‌کرد شمشیرهای تیز و دستهای محکم بر سر عثمان بلند می‌شد و دراین عمل مطیع خدا و رسول بود.
معاویه گفت: تو در صفین حاضر بودی؟ گفت: غایب نبودم. گفت در آن روز چه می‌کردی؟ گفت اطفال لشگر تو را یتیم می‌کردم و زنان ایشان را بیوه می‌کردم و مثل شیر بودم گاهی شمشیر می‌زدم و گاهی نیزه می‌زدم، گاهی بر میمنه و گاهی بر میسره حمله می‌کردم.
معاویه گفت آیا تیری بسوی من هم حواله کردی؟ شیخ گفت هفتاد و سه تیر بسوی تو انداختم و منم صاحب آن دو تیری که در سجاده تو افتاد و دو تیر هم بر لباس تو فرود آمد و دو تیر بر بازوی تو خورد و اگر از روی آن برداری محلّ آن دو تیر را به تو نشان می‌دهم.
معاویه گفت ای شیخ روز جمل حاضر بودی؟ گفت روز جمل کدام است؟ گفت روزی که علی با عایشه مقاتله کرد؟ گفت غایب نبودم. معاویه گفت حق با علی بود یا عایشه؟ گفت حق با علی بود. معاویه گفت مگر خدا زنان پیغمبر را مادر مومنان قرار نداده است و پیغمبر ایشان را امّ المومنین خطاب نکرد؟
شیخ گفت آیا تو نشنیده ای که خداوند فرموده است که در خانه بنشینند و بیرون نیایند و مگر پیامبر خدا به علی (علیه السلام) نفرمودند که یا علی تو خلیفه منی بر زنان من و اهل من و طلاق ایشان بدست تو می‌باشد آیا با وجود اینها می‌توان گفت که حق با عایشه است تا اینکه خونهای مسلمین را بریزد و مالهای ایشان را خواهند بود و امیرالمؤمنین عایشه و حفصه و خواهر تو را طلاق داد.
معاویه گفت ای شیخ تو چیزی را وا گذاشتی تا بر آن احتجاج کنیم. ای شیخ بگو چه وقت ظلم بر این امت واقع شد و فتنه ظاهر شد و قندیلهای رحمت خاموش شد؟ شیخ گفت روزی که تو امیر ایشان شدی و عمروعاص وزیر تو گردید.
معاویه چون این جواب را شنید خندید که از فرط خنده به پشت افتاد. معاویه گفت ای شیخ چیزی در نزد ما هست که زبان تو را به آن قطع نماییم؟
شیخ گفت آن چه چیز است؟ گفت بیست شتر سرخ مو که گندم و روغن و عسل بار داشته باشد با ده هزار درهم که به عنوان نفقه بر عیال خود صرف کنی. شیخ گفت قبول نخواهم کرد. پرسید چرا؟ گفت از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شنیدم که فرمودند یک درهم حلال از هزار درهم حرام بهتر است.
معاویه گفت ای شیخ اگر در دمشق بمانی گردن تو را خواهم زد. شیخ گفت من با تو در یک شهر نخواهم ماند زیرا که همسایه خوک باشم بهتر است که با تو باشم. معاویه گفت چرا؟ شیخ گفت چون خدا فرمود: «ولا ترکنوا الی الذین ظلموا...» یعنی میل نکنید بسوی آن کسانی که ظلم کرده اند و کیست برای شما غیر از خدا از دوستان و بعد از آن یاری نمی‌شوید.
ای معاویه تویی ظالم که در اول ظالم بودی و در آخر هم ظالمی. پس آن شیخ متوجه بیت المقدس شد.
