فدک ؛ چرا داده شد؟ چرا پس گرفته شد؟!

 

در ربیع الاول سال چهارم هجری قمری رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) « فدک » را به حضرت فاطمه (سلام الله علیها) هبه کردند.

 

فدک، سرزمین آباد و حاصلخیزی بود که در نزدیک منطقه « خیبر » قرار داشت و فاصله آن با مدینه در حدود ۱۴۰ کیلومتربود که پس از دژهای خیبر، نقطه اتکای یهودیان حجاز به شمار می‌رفت. « یوشع بن نون » که ریاست منطقه فدک را بر عهده داشت صلح و تسلیم را بر نبرد با پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) ترجیح داد و تعهد کرد فدک را در اختیار پیامبر گذارد و از این پس زیر لوای اسلام زندگی کند و بر ضد مسلمانان دست به توطئه نزند. به این ترتیب این زمین حاصلخیز به اسلام واگذار شد و همگان منتظر بودند تا تکلیف آن مشخص شود که آیا متعلق به همه مسلمانان است یا به پیامبر اختصاص دارد؟

خداوند در آیه ۶ و ۷ سوره حشر وضع چنین غنایمی را مشخص نمود و فرمود: « آنچه را که خداوند به پیامبرش رجوع داده (از غنایم جنگی و زمین و...) و شما مسلمین هیچ اسبی برای فتح آن نتازانید و هیچ شتری سوار نشدید بلکه خداوند پیامبرش را بر آن مسلط فرمود - که خداوند بر هر چیز قادر است - همه این اموال مربوط است به خدا و رسولش و نزدیکان او».

 

پس از نزول این آیه بود که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به فاطمه (سلام الله علیها) فرمودند: « ای فاطمه! فدک از جمله اموال و غنایمی است که مسلمانان برای فتح آن اسب و شتر نتاخته اند و آن تنها در اختیار من است و مسلمانان در آن حقی ندارند. خداوند تبارک و تعالی به من امر فرمود که حق نزدیکانم را بدهم... من این فدک را به تو دادم، آن را تصرف کن برای خودت و فرزندانت ».

و از همین جا بود که بخیلان چشم به مال اولاد پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) دوختند که علی(علیه السلام) فرمود:« بلی کانت فی ایدینا فدک من کل ما اظلته السماء فشحت علیها نفوس قوم... در زیر این آسمان تنها فدک در دست ما بود که آن را نیز از روی بخل گرفتند...»

از آن پس بود که بحث‌های گوناگون بر سر فدک میان امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) و خلفا در گرفت. خلیفه اول و هواداران وی مدعی بودند فدک غنیمت اسلام و متعلق به همه مسلمانان است و علی (علیه السلام) و حضرت زهرا (سلام الله علیها) با استدلال‌های محکم آنها را بر سر جای خود نشاندند و حتی بی اطلاعی آنان از احکام الهی را نیز به مردم ثابت کردند ؛ مثلاً آنان مدعی شدند که «پیامبران ارث نمی‌گذارند» ؛ در حالیکه نه تنها فدک ارث نبود ؛ بلکه حضرت زهرا (سلام الله علیها) آیاتی از قرآن را تلاوت کردند که به ارث بردن حضرت سلیمان (علیه السلام) از حضرت داود (علیه السلام) اشاره دارد.

هر قدر که فاطمه(سلام الله علیها) وعلی(علیه السلام) مظلوم بودند، مظلومیتشان در قضیه فدک بیشتر نمایان شد و فاطمه(سلام الله علیها) که از بارزترین مصادیق آیه تطهیر می‌باشد و عصمت وی به شهادت الهی، بر همه مسلمین معلوم بود مورد اتهام « لا اعرف صحة قولک » قرار گرفت؛ آنجا که ابوبکر به ایشان گفت: برای فدک شاهد بیاور چون من صدق گفته تو را نمی‌دانم.

 

 



اخبار شیعیان