«عقد برادری بستن» یا بستن «عقد برادری» بر...؟
ابن‌ابی‌الحدید به نقل از تاریخ طبری روایت می‌کند:
هنگامی که عثمان محاصره شد (امیرمؤمنان) علی علیه‌السّلام در محله‌ی خیبر بود. وقتی (به مدینه) آمد، عثمان به نزد آن حضرت فرستاد که ایشان نزد او بیایند. چون آن حضرت بر وی وارد شدند. عثمان به ایشان چنین گفت:
« من حقوقی بر تو دارم: حقّ اسلام، حقّ نسب، حقّی که از عهد و میثاق بر توست! والله اگر هیچ‌کدام از این‌ها نبود و ما در جاهلیّت بودیم، بر بنی‌عبدمناف (ما ـ من و تو...ـ) عار بود که برادران تیمی- یعنی طلحه - ملک ایشان را به زور صاحب شوند.
حضرت به او فرمودند:«خبرت می‌دهم.» ۱
جایی دیگر ابن‌ابی‌الحدید با تفاوتی اندک از تاریخ طبری روایت می‌کند که عثمان به حضرت علیه‌السّلام چنین می‌گوید:
« امّا بعد برای من حقّ اسلام، حقّ برادری، قرابت و خویشی است...»۲ که مراد از «حقّ الإخاء» - حقّ برادری- که عثمان بدان اشاره دارد، همان چیزی است که خداوند مقرّر فرموده است: «إنّما المؤمنون اخوة»
امّا آن‌چه در این مورد هم‌اکنون در کتاب تاریخ طبری دیده می‌شود، با این نقل متفاوت است. در تاریخ طبری چنین می‌بینیم که عثمان می‌گوید:
« من بر تو حقوقی دارم: حقّ اسلام، برادری و تو آگاهی که آن‌گاه که رسول خدا بین صحابه عقد اخوّت می‌بست، بین من و تو برادری ایجاد کرد!...» ۳ بعد از این امیرمؤمنان یک‌یک سخنان‌اش را تأیید می‌کنند!
حال آن‌که در هیچ‌کدام از نقل‌های ابن‌ابی‌الحدید از طبری نظیر این را ندیدیم. به علاوه شواهد و اندوخته‌های متقن تاریخی و حدیثی در میان فریقین تصریح دارد بر این‌که رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله بین خود و امیرمؤمنان علیه‌السّلام عقد برادری بست.۴
به نظر شما چه کسانی این حقیقت انکارناپذیر را برنمی‌تابند؟!
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱-شرح نهج البلاغة - ابن أبی الحدید - ج ۱۰ - ص ۸
وروی الطبری فی التاریخ أن عثمان لما حصر، کان علی (علیه السلام) بخیبر فی أمواله، فلما قدم أرسل إلیه یدعوه، فلما دخل علیه قال له: إن لی علیک حقوقا: حق الاسلام، وحق النسب، وحق مالی علیک من العهد والمیثاق، ووالله أن لو لم یکن من هذا کله شی وکنا فی جاهلیة، لکان عارا علی بنی عبد مناف أن یبتزهم أخو تیم ملکهم - یعنی طلحة –فقال له (علیه السلام) سیأتیک الخبر
۲-شرح نهج البلاغة - ابن أبی الحدید - ج ۲ - ص ۱۴۸
وروی أبو جعفر أیضا أن علیا علیه السلام کان فی ماله بخیبر لما حصر عثمان، فقدم المدینة والناس مجتمعون علی طلحة، وکان لطلحة فی حصار عثمان أثر، فلما قدم علی علیه السلام أتاه عثمان، وقال له: أما بعد، فإن لی حق الاسلام وحق الإخاء والقرابة والصهر، ولو لم یکن من ذلک شی وکنا فی جاهلیة، لکان عارا علی بنی عبد مناف أن یبتز بنو تیم أمرهم - یعنی طلحة - فقال له علی: أنا أکفیک...
۳-تاریخ الطبری - الطبری - ج ۳ - ص ۴۵۲ - ۴۵۳
… ثم قال أما بعد فإن لی علیک حقوقا حق الاسلام وحق الاخاء وقد علمت أن رسول الله صلی الله علیه وسلم حین آخی بین الصحابة آخی بینی وبینک وحق القرابة والصهر … فتکلم علی فحمد الله وأثنی علیه ثم قال أما بعد فکل ما ذکرت من حقک علی علی ما ذکرت …
۴-به سند امیرمؤمنان علی علیه‌السّلام: مسند أبی یعلی - أبو یعلی الموصلی - ج ۱ - ص ۴۰۲ – ۴۰۳، کنز العمال - المتقی الهندی - ج ۱۳ - ص ۱۴۰و۱۵۰،تاریخ بغداد - الخطیب البغدادی - ج ۱۲ - ص ۲۶۳، الأمالی - الشیخ الصدوق - ص ۱۳۶ – ۱۳۷/به سند سیدالشهداء سلام‌الله‌علیها: الأمالی - الشیخ الصدوق - ص ۴۱۰ – ۴۱۱،الأمالی - الشیخ الصدوق - ص ۴۴۱ – ۴۴۲/به سند صادق آل‌محمّد صلوات‌الله‌علیه: الأمالی - الشیخ الصدوق - ص ۷۵۴ – ۷۵۵/ به سند امام علی‌بن‌موسی الرضا علیهماالسّلام:الأمالی - الشیخ الصدوق - ص ۱۱۶/به سند جابربن‌عبدالله: الأمالی - الشیخ الصدوق - ص ۱۸۶ – ۱۸۷/به سند ابن‌عبّاس: مسند احمد - الإمام احمد بن حنبل - ج ۱ - ص ۲۳۰و مجمع الزواید - الهیثمی - ج ۴ - ص ۳۲۳ – ۳۲۴و المصنف - ابن أبی شیبة الکوفی - ج ۷ - ص ۵۰۷و مسند أبی یعلی - أبو یعلی الموصلی - ج ۴ - ص ۲۶۶ – ۲۶۷و الاستیعاب - ابن عبد البر - ج ۳ - ص ۱۰۹۸و کنز العمال - المتقی الهندی - ج ۱۳ - ص ۱۰۹، الأمالی - الشیخ الصدوق - ص ۴۳۳ – ۴۳۴/به سند امّ‌سلمه: شواهد التنزیل - الحاکم الحسکانی - ج ۲ - ص ۱۵۰/به سند ابن‌عمر: سنن الترمذی - الترمذی - ج ۵ - ص ۳۰۰و کنز العمال - المتقی الهندی - ج ۱۱ - ص ۵۹۸، المستدرک - الحاکم النیسابوری - ج ۳ - ص ۱۴،المعجم الکبیر - الطبرانی - ج ۱۲ - ص ۳۲۱و مجمع الزواید - الهیثمی - ج ۹ - ص ۱۲۱ – ۱۲۲، کنز العمال - المتقی الهندی - ج ۱۱ - ص ۶۱۰ – ۶۱۱/ به سند مخدوج‌بن‌زید: الأمالی - الشیخ الصدوق - ص ۴۰۲
