شهادت‏ حضرت زهرا انکار ناپذیر است.

بسم اللّه الرحمن الرحیم‏

شهادت حضرت فاطمه زهراء (سلام الله علیها) واقعیتی است که منابع حدیثی و تاریخ شیعه و سنّی بر آن گواه است. برخی به علت عدم آشنایی با حدیث و تاریخ، در این واقعیت تردید نموده‏اند. از اینرو گوشه‏ای از شواهد این مصیبت بزرگ را تنها از منابع معتبر اهل‏سنّت تقدیم پویندگان حق و حقیقت می‏نماییم 
قال رسول اللَّه (صلی الله علیه و آله و سلم): «... فتکون اوّل من یلحقنی من اهل بیتی فتقدم علیّ محزونة مکروبة مغمومة مقتولة ». (فاطمه) اولین کسی از اهل‏بیتم می‏باشد که به من ملحق می‏گردد، پس بر من وارد می‏شود، محزون، مکروب، مغموم، مقتول... فراید السمطین ج ۲، ص ۳۴

قال موسی بن جعفر (علیه السلام):انَّ فاطمة (سلام الله علیها) صدّیقة شهیده. اصول کافی ج ۱، ص ۳۸۱

قال ابن عباس: إنّ الرّزیّة کُلَّ الرّزیة، ما حال بین رسول‏اللَّه (صلی الله علیه و آله و سلم) و بین کتابه. مصیبت تمام مصیبت آنگاه رخ داد که بین پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و نوشتارش حایل گردیدند. صحیح بخاری ج ۱، ۱۲۰ 
شهادت حضرت زهرا (سلام الله علیها) واقعیتی انکارناپذیر تاریخ و حدیث اهل سنت و شیعه گواه شهادت جانکاهی است که قافیه بزرگترین مرثیه تاریخ بشریت را می‏سازد. کوشش پی‏گیر هواداران بانیان این مصیبت نتوانسته است آن را از آخر این مرثیه جانگداز پاک کند. و هیهات، هیهات. از نوک قلم پوزش می‏طلبم و او را به بردباری و شکیبایی فرا می‏خوانم تا شاید بتوانم فریاد تاریخ را بر این فاجعه جانگداز به رشته تحریر درآورم.

شهادت تنها یادگار پیامبر، « ام ابیها » صحیح بخاری، ج ۳، ص ۸۳، کتاب فضایل أصحاب النّبی (صلی الله علیه و آله و سلم)، ب ۴۲، ح ۲۳۲ و ب ۶۱، مناقب فاطمة، ح ۲۷۸.، « بضعة الرّسول » همان ب ۴۲. و سیراعلام النبلاء، ج ۲، ص ۱۲۳ و... « سیده نساء العالمین »، «سیدة نساء اهل الجنّة » و... پس از رحلت آن حضرت آن هم با فجیعترین وضع، آن هم بوسیله... یعنی چه؟ آیا ممکن است؟ این خبر گوش هر انسان آزاده‏ای را می‏خراشد، هر عقلی را متحیّر می‏سازد، بر هر عاطفه‏ای سنگین می‏آید. گویا این همان امانتی است که بر کوهها و دریاها عرضه شد و آنها بر آن طاقت نیاوردند. شاید همین امر موجب گردید تا توجیه‏گران تاریخ و افسانه پردازان الفت این واقعیت مسلم تاریخی را انکار کنند.

امّا چه می‏شود کرد، ای کاش زبان لال می‏شد، قلم می‏شکست این خبر دهشت بار را نمی‏شنیدیم. و ای کاش آسمانها فرو می‏ریخت، کوهها متلاشی می‏شد، جهان به پایان می‏آمد و این فاجعه رخ نمی‏داد. چگونه بگویم؟ به که بگویم؟ چگونه ناله سرکنم؟ چگونه فریاد کشم؟ که این واقعیت تلخی است که تاریخ و حدیث معتبر گواه آن است.

این آوای شوم نه تنها از مسلّمات منابع معتبر شیعه است، بلکه معتبرترین کتابهای اهل سنت بر این مصیبت شاهدند. صحیح بخاری - معتبرترین کتاب، پس از قرآن در نزد اهل سنت - طلیعه این مصیبت را از قول ابن عباس در ضمن حدیثی چنین توصیف می‏کند « الرزیّة کلّ الزریّة » مصیبت آن مصیبتی که بر هر مصیبتی برتری دارد، بلکه آن مصیبتی که همه مصائب را در بر می‏گیرد، زمینه سازی برای این مصیبت عظمی‏ بود. نسبت هذیان و... به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) « غلبه الوجع » برای جلوگیری تأکید بیشتر بر سفارشات آن حضرت درباره شهید این مصیبت و... بود. و با جمله « عندنا کتاب اللَّه حسبنا » کتاب را از عترت جدا کرده و زمینه « الرّزیّة کلّ الرّزیّة » را فراهم کردند.

اینک متن حدیث (ابن عباس گفت: چون بیماری رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شدید گردید، فرمود: چیزی بیاورید تا بر آن برای شما نوشته‏ای بنویسم که بعد از آن گمراه نشوید. عمر گفت: بر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بیماری چیره گردیده، کتاب خدا در دست ماست ما را بس است، پس اختلاف کردند وجنجال بالا گرفت. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: از نزد من بر خیزید درگیری در حضور من سزاوار نیست. پس ابن عباس بیرون رفت ومی گفت: مصیبت، تمام مصیبت آنگاه رخ داد که بین پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) ونوشتارش حایل گردیدند.

« عن ابن عباس قال: لمّا اشتدّ بالنّبیّ (صلی الله علیه و سلم) وجعه، قال: ایتونی بکتاب اکتب لکم کتاباً لاتضلّوا بعده، قال عمر: انّ النّبیّ (صلی الله علیه و سلم) غلبه الوجع وعندنا کتاب اللَّه حسبنا، فاختلفوا وکثر الغلط، قال: قوموا عنّی ولاینبغی عندی التنازع، فخرج ابن عباس یقول: انّ الرزیّة کلّ الرزیّة ماحال بین رسول اللَّه (صلی الله علیه و سلم) وبین کتابه. » صحیح بخاری، ج ۱، ص ۱۲۰، کتاب العلم، باب ۸۲ کتابة العلم، حدیث ۱۱۲. و ج ۳، ص ۳۱۸، کتاب المغازی، باب ۱۹۹ مرض النّبیّ (صلی الله علیه و آله و سلم) و وفاته، حدیث ۸۷۲. و ج ۴، ص ۲۲۵، کتاب المرض و الطب، باب ۳۵۷ قول المریض قوموا عنّی، حدیث ۵۷۴. و ص‏۷۷۴، کتاب الاعتصام، باب ۱۱۹۱ کراهیة الخلاف، حدیث ۲۱۶۹. ‏ شاید آنانکه کلام ابن عباس را می‏شنیدند که می‏گوید الرّزیّة کلّ الرّزیّة وای مصیبت جامع، حیران و آشفته خاطر بودند که یعنی چه؟! ابن عباس چه می‏گوید؟

امّا پس از چند روز انگشت شمار نسبت دهنده هذیان و یاوه‏گویی به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) کلام دیگری گفت: به خدا قسم خانه را با شما آتش می‏زنم. این ماجرا در منابع فراوانی از اهل سنت آمده که فقط به چند نمونه آن اشاره می‏شود. الف: ابو بکر عبداللَّه بن محمد بن ابی شیبه، شیخ و استاد بخاری، در کتاب المصف، می‏گوید: « آنگاه که بعد از رسول‏خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) برای ابوبکر بیعت می‏گرفتند. علی (علیه السلام) وزبیر برای مشورت در این امر نزد فاطمه (سلام الله علیها) دختر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) رفت وشد می‏کردند. عمر بن خطاب با خبر گردید وبنزد فاطمه (سلام الله علیها) آمد وگفت: ای دختر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)! به خدا در نزد ما کسی از پدرت محبوبتر نیست وپس از او محبوبترین تویی!! وبه خدا قسم این امر مرا مانع نمی‏شود که اگر آنان نزد تو جمع شوند، دستور دهم که خانه را با آنها به آتش کشند.

اسلم گفت: چون عمر از نزد فاطمه (سلام الله علیها) بیرون شد، علی (علیه السلام) و..به خانه بر گشتند. پس فاطمه (سلام الله علیها) گفت: می‏دانید که عمر نزد من آمد، وبه خدا قسم یاد کرده اگر شما (بدون اینکه با ابوبکر بیعت کنید) به خانه برگردید خانه را با شما آتش می‏زند؟ وبه خدا قسم که او به سوگندش عمل خواهد کرد » « حین بویع لأبی بکر بعد رسول اللَّه (صلی الله علیه و آله و سلم) کان علیّ والزبیر یدخلان علی فاطمة بنت رسول اللَّه (صلی الله علیه و آله و سلم) فیشاورونها ویرجعون فی أمرهم، فلمّا بلغ ذلک عمر بن خطاب، خرج حتّی‏ دخل علی فاطمة فقال: یا بنت رسول اللَّه (صلی الله علیه و آله و سلم) واللَّه ما أحد أحب إلینا من أبیک وما أحد أحب إلینا بعد أبیک منک، وأیم اللَّه ما ذلک بمانعی أن اجتمع هؤلاء النفر عندک أن أمرتهم أن یحرق علیهم البیت.

قال: فلمّا خرج عمر جاؤوها فقالت: تعلمون انّ عمر قد جاینی وقد حلف باللَّه لإن عدتم لیحرقنّ علیکم البیت، وأیم اللَّه لیمضینّ لما حلف علیه. » کتاب المصنف، ج ۷، ص ۴۳۲، حدیث ۳۷۰۴۵، کتاب الفتن. ‏ ب: همین مضمون را سیوطی در مسند فاطمه، آورده است. سیوطی، مسند فاطمه، ص ۳۶. ج: ابن عبدالبر، در الاستیعاب، نیز این داستان را نقل کرده است.

ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج ۳، ص ۹۷۵. و... و سپس با مشعلی بر در خانه فاطمه آمد و در جواب فاطمه که فرمود: آیا من نظاره‏گر باشم و تو خانه مرا آتش بزنی؟ گفت: بلی. چنانکه بلاذری می‏گوید: « ابوبکر به علی (علیه السلام) پیام فرستاد تا با وی بیعت کند امّا علی نپذیرفت. پس عمر با مشعلی آمد، فاطمه (سلام الله علیها) نا گاه عمر را با مشعل در خانه‏اش یافت، پس فرمود: یابن الخطّاب! آیا من نظاره گر باشم وحال آنکه تو در خانه‏ام را بر من به آتش می‏کشی؟!

عمر گفت: بلی. » « انّ ابابکر ارسل الی علیٍّ یرید البیعة، فلم یبایع فجاء عمر ومعه فتیلة فتلقته فاطمة علی الباب، فقالت فاطمة: یابن خطاب! أتراک محرقاً علیَّ بأبی؟! قال: نعم. » بلاذری، انساب الاشراف، ج ۱، ص ۵۸۶. ‏ وابوالفداء نیز می‏گوید: «سپس ابوبکر عمر بن خطاب را به سوی علی وآنانکه با او بودند فرستاد تا آنان را از خانه فاطمه (سلام الله علیها) بیرون کند. وگفت: اگر از دستور تو سر باز زدند با آنان بجنگ. پس عمر مقداری آتش آورد تا خانه را آتش زند.

پس فاطمه (سلام الله علیها) بر سر راهش آمد وفرمود: کجا؟ ای پسر خطاب! آمده‏ای تا کاشانه ما را به آتش کشی؟! گفت: بلی. یا در آنچه امت وارد شده‏اند وارد شوند. » « ثمّ انّ ابابکر بعث عمر بن خطاب الی علیٍ ومن معه لیخرجهم من بیت فاطمة (رضی ‏اللَّه عنها) وقال: ان ابی‏ علیک فقاتلهم، فاقبل عمر بشی‏ء من نار علی ان یضرم الدار، فلقیته فاطمة (رضی‏اللَّه عنها) وقالت: الی این یابن الخطّاب؟! أجیت لتحرق دارنا؟! قال: نعم، او یدخلوا فیمادخل فیه الامّة. » ابوالفداء، تاریخ ابی الفداء ج ۱ ص ۱۵۶. دار المعرفة، بیروت. ‏ این سخن و این رفتار تفسیری بر کلام ابن عباس « الرزیّة کلّ الزریّة » گردید. نه، سخن ابن عباس تفسیری به گستردگی تاریخ، بلکه به وسعت... دارد، که در این رزیّه و ماتم، تاریخ قصیده‏ای سروده است، که این گفته و کرده عمر جزء اوّلین مصرع‌های آن قصیده بود. شاید ابن عباس هم از آن غزلی که عمر سرایید « غلبه الوجع » در ابتدا « الرزیّة کلّ الزریّة » را درک نمی‏کرد.

و تنها پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در بستر بیماری این غزل غم را تا به پایان خواندند، که درد و تلخی آن، سختی بیماری را تحت الشعاع قرار داد. از اینرو عالم بزرگ سنی شافعی جوینی - استاد جمعی از علمای اهل سنت، که یکی از شاگردانش - ذهبی - که به شاگردیش افتخار می‏کند و می‏گوید: سمعت من الإمام المحدّث الأوحد الأکمل فخرالإسلام صدرالدّین... و کان دیّناً صالحاً تذکرة الحفاظ، ج ۴، ص ۱۵۰۵، رقم ۲۴. -. از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل می‏کند که فرمود: « چون به دخترم فاطمه می‏نگرم بیاد می‏آورم آنچه را که بعد از من بر سر او خواهد آمد و حال آنکه در خانه‏اش ذلّت وارد گردیده، از وی هتک حرمت شده، حقش غضب، و ارثش منع شده، پهلویش شکسته و جنینش سقط گردیده و او فریاد برمی‏آورد « یا محمداه ».... پس او اولین کسی از اهل‏بیتم می‏باشد که به من ملحق می‏گردد، پس بر من وارد می‏شود، محزون، مکروب، مغموم، مقتول... ». «..وانّی لمّا رأیتها ذکرت ما یصنع بعدی، کانّی بها وقد دخل الذّل بیتها وانتهکت حرمتها وغصبت حقّها ومنعت ارثها وکسرت جنبها واسقطت جنینها وهی تنادی: یإ؛ محمداه...فتکون اوّل من یلحقنی من أهل بیتی فتقدم علیّ‏َ محزونة مکروبة مغمومة مغصوبة مقتولة. » فراید السمطین، ج ۲، ص‏۳۴، ۳۵ طبع بیروت. ‏ هنگامی با مشعل آتش برای تسلیت دختر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) آمدند که وی « به محسن « باردار بود و تهاجم به خانه و... موجب قتل محسن طفلی که هنوز پابه دنیا ننهاده بود گردید. چنانکه ابن ابی دارم - آنکه ذهبی وی را الامام الحافظ الفاضل... کان موصوفاً بالحفظ و المعرفة خوانده - جمله « إنّ عمر رفس فاطمة حتّی اسقطت بمحسن ». عمر لگدی بر حضرت زهرا (سلام الله علیها) زد تا محسن سقط گردید ». را مورد تقریر و تأیید قرار داده، تا مورد نکوهش گروهی قرار گرفت. « کان ابن ابی دارم مستقیم الامر عامة دهره ثم فی آخر ایامه کان اکثر ما یقرء علیه المثالب حضرته و رجل یقرء علیه ان عمر رفس فاطمة حتی اسقطت بمحسن. » سیر اعلام النبلاء، ج ۱۵، ص ۵۷۸. ‏ روشن است زنی که در اثر تهدید به احراق بیت و آتش زدن خانه‏اش و سقط جنینش و... مریض گردد و مرض او در زمان کوتاهی منجر به فوت وی شود، این فوت شرعاً و عرفاً و عقلاً قتل و شهادت محسوب می‏گردد، و به عامل جنایت مستند می‏باشد، و نیازی به دلیل دیگری ندارد.

از این رو است که ائمه معصومین: واهل‏بیت رسول‏خدا (صلی الله علیه و آله) مادر خود را شهید می‏خواندند. چنانکه حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) فرمود: « إنّ فاطمة (سلام الله علیها) صدیقة شهیدة » اصول کافی، ج ۱، ص ۳۸۱، ح ۲. با آنچه گفته شد جای تردیدی باقی نمی‏ماند، و شهادت دختر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) برای هیچ شیعه و سنی منصف و غیرمتعصبی قابل انکار نیست.
در عین حال باز هم این قصّه بر باورهای بسیاری سنگین می‏آید و جا دارد که فریاد برآورند که: آه چه می‏گویی؟ چه می‏نویسی؟ ساکت باش؟ مگر ممکن است راست باشد؟ اگر راست است؟ پس چرا افلاک می‏گردند؟ خورشید می‏تابد؟ و... مگر خدا به پیامبرش نفرمود: « لولاک لما خلقت الأفلاک » و پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) درباره دخترش نفرمود: « فاطمة بضعة منّی » فاطمه پاره‏تن من است؟ شاید بخاری به دروغ طلیعه این غزل را سروده است « غلبه الوجع »، « عندنا کتاب اللَّه حسبنا »،«الرزیّة کلّ الزریّة» مگر صحیح بخاری معتبرترین کتاب اهل سنت نیست؟ چرا این جملات را آن قدر تکرار کرده؟ چرا وی مراسم غریبانه به خاک سپاری فاطمه را در نیمه شب دور از انظار خلیفة و... ذکر کرده؟ ومی گوید: چون فاطمه وفات کرد شوهرش علی (علیه السلام) وی را شبانه به خاک سپرد وابوبکر را خبر نکرد وخود بر او نماز گزارد. فلمّا توفّیت دفنها زوجها علیّ لیلاً و لم یؤذن بها ابابکر و صلّی علیها... صحیح بخاری، ج ۳، ص ۲۵۳، کتاب المغازی، باب ۱۵۵ غزوة خیبر، حدیث ۷۰۴. ‏ چرا کراهیت علی (علیه السلام) ملاقات با عمر را ذکر کرده؟... أن ایتناو لا یأتنا احد معک کراهیّة لمحضر عمر. همان مدرک ‏ اگر بخاری می‏بود شاید می‏گفت: من تنها نبودم، مسلم هم همین جریان را نقل کرده وگفته است: که ابن عباس بر این رزیّة چنان گریست که از اشکاهایش ریگها تر شدند « قال ابن عباس: یوم الخمیس وما یوم الخمیس، ثمّ بکی‏ حتّی‏ بلّ دمعه الحصی‏، فقلت یا بن عباس وما یوم الخمیس؟

قال: اشتدّ برسول‏ اللَّه (صلی الله علیه و سلم) وجعه فقال ایتونی اکتب لکم کتاباً لاتضلّوا بعدی فتنازعوا وما ینبغی عند نبیّ تنازع، وقالوا ما شأنه أهجر استفهموه، قال: دعونی... » (ابن عباس گفت: روز پنجشنبه، چه روز پنجشنبه‏ای سپس گریست تا آب دیدگانش ریگها را تر کرد. پس گفتم: روز پنجشنبه چیست؟ گفت: بیماری رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شدید گشت، پس فرمود: بیاورید تا برای شما نوشتاری بنویسم که بعد از من گمراه نشوید.پس نزاع کردند، ونزاع در نزد پیامبر سزاوار نیست، و گفتند او را چه شده است، هزیان می‏گوید، از او جویاشویم، فرمود، رها کنید مرا...) صحیح مسلم، ج ۳، ص ۴۵۵، کتاب الوصیّه باب ۵ الوقف ح ۲۲. ابن ابی شیبه استادم قبل از من فاجعه را روشن‏تر بیان کرده که تهدید بآتش کشیدن خانه را ذکر کرده. مطلب روشن‏تر از آن است که بتوان آن را مخفی کرد، چه اینکه این مطلب در منابع معتبر ما اهل‏سنت فراوان آمده. شاید کسی تصّور کند: آنچه به سند صحیح ومعتبر ثابت وغیر قابل انکار است، تهدید به آتش کشیدن خانه فاطمه (سلام الله علیها) است، امّا اصل آتش زدن ثابت نیست.

بلی، کلام ابن ابی شیبه به تنهایی آتش زدن بیت وحی را ثابت نمی‏کند، امّا بخاری با نقل بیعت نکردن علی (علیه السلام) با ابوبکر از به آتش کشیدن بیت نبوّت خبر می‏دهد. زیرا در نقل ابن ابی شیبه خواندیم که عمر قسم یاد کرد اگر بیعت نکنند دستور می‏دهم تا خانه را با اهلش آتش زنند. آنچنان سوگند عمر جدّی بود که فاطمه (سلام الله علیها) سوگند می‏خورد که عمر به قسمش وفا خواهد کرد. وبخاری آورده است: «فاطمه (سلام الله علیها) بر ابوبکر غضب نمود پس با وی قهر کرد پس با او سخنی نگفت تا وفات نمود وبعد از پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) شش ماه زندگی کرد... (و علی (علیه السلام)) در این ماههابیعت نکرد. « فوجدت فاطمة علی ابی بکر فی ذلک فهجرته فلم تکلمه حتّی‏ توفیّت وعاشت بعد النّبیّ (صلی الله علیه و سلم) ستّة اشهر... ولم یکن یبایع تلک الاشهر. » صحیح بخاری، ج ۳، ص ۲۵۳، کتاب المغازی، باب ۱۵۵ غزوة خیبر، حدیث ۷۰۴. ‏ پس بنا بر این چنانکه بلاذری در انساب الاشراف می‏گوید: « فلم یبایع فجاء عمر ومعه فتیلة ». عمر به مقتضای قسمش عمل کرد وبیت اهل البیت را به آتش کشید. وآنچه برخی نقل کرده‏اند که علی (علیه السلام) پس از تهدید ناگزیر از بیعت شد ونوبت به احراق نرسید، مخالف نقل بخاری است، که در نزد اهل سنت از اعتبار بیشتری برخوردار است، ونیز شواهد حدیثی وتاریخی، آن رامردود می‏داند. بلی قافیه این مرثیه و نوحه با سرودن طلیعه آن به زبان هر سراینده‏ای جاری می‏شود، چون با قسم به آتش زدن خانه، وسپس برای وفاء به قسم با مشعل به در خانه آمدن، و سقط جنین و... از دنیا رفتن پس از مدت کوتاهی، قتل و شهادت و مستند به این مقدمات خواهد بود. هر چند بعضی از ناقلین این مرثیه و مصیبت به نتیجه آن تصریح نکرده باشند. امّا همانطور که گذشت این مرثیه به وسیله پدر فاطمه (سلام الله علیها) پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و فرزندانش ائمه اطهار: تا پایان سراییده شد. تا اینجا به گوشه‏ای از شواهد تاریخی حدیثی بر شهادت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)از منابع معتبر اهل سنت اشاره شد. مطلب آنقدر واضح و روشن است که نیازی به تکثیر منابع نیست. امّا از طرف دیگر فاجعه آن قدر بزرگ و سنگین است که هر چند نتوان در ادلّه و مستندهای تاریخی و حدیثی آن خدشه نمود، امّا باز هم عواطف و احساسات به سختی می‏تواند آن را باور کند. مگر علی (علیه السلام) نبود؟ چگونه جرأت کردند؟ علی علیه السلام می‏دید؟ می‏دید فاطمه (سلام الله علیها) را می‏زدند؟ می‏دید آتش شعله می‏کشد؟ می‏دید مصیبتهایی که روزگاران را همچون شب تار و سیاه کرده است بر فاطمه (سلام الله علیها) می‏بارد؟! چگونه جرأت کردند؟ مگر ندیده بودند علی (علیه السلام) در خیبر را چگونه از جا کند؟ مگر ندیده بودند علی (علیه السلام) مرحب را چگونه دو نیم کرد؟ مگر ندیده بودند علی (علیه السلام) عمرو بن عبدود را...؟ مگر ندیده بودند؟؟؟ مگر ندای جبرییل را نشنیده بودند « لا سیف الاّ ذوالفقار و لا فتی الاّ علی » چگونه جرأت کردند؟ بلی علی (علیه السلام) را دیده بودند. ای کاش علی (علیه السلام) را فقط در این صحنه‏ها دیده بودند تا جرأت نمی‏کردند. حلم علی را هم که از کوهها سختتر بود دیده بودند. یافته بودند که علی (علیه السلام) نفس پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) است، و پیغمبر را نیز سالها آزموده بودند، اکنون شروع ماجرا نبود. قبل از آن بر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) جرأت می‏کردند. و او را می‏آزردند! آن هم نه آزاری همچون آزار مشرکان مکّه، که بر آن حضرت سنگ و خاک و خاکستر و زباله می‏ریختند! از آن زشتتر! و نه آزاری همچون آزار مشرکان و یهود و نصاری در جنگها با تیر و نیزه و شمشیر، بلکه از آن سختتر! آزار در مورد همسران پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم): آه چه دشوار است بر غیرت اللَّه.

باید سر بر دیوار نهاد و تا ابد بر مظلومیت محمدصلی الله علیه وآله خون گریست « که او فرمود: ما اوذی نبیّ بمثل ما اوذیت » بجای اینکه با پیروزی‏ها اذیّت و آزارها کم شود افزون می‏گردید! و با رحلتش به اوج رسید. یافته بودند که سماحت و عظمت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بر شجاعت و قدرتش فزونی دارد. دیده بودند در مقابل اذیّتهای مشرکین قریش نفرین نمی‏کرد و می‏فرمود « انّ قومی لا یعلمون » و در مقابل آنانکه بر آن حضرت شمشیر کشیده بودند فرمود: « اذهبوا انتم الطّلقاء » لذا بر آن حضرت جرأت می‏کردند. اوحیا می‏کرد که خود در مقابل آزارهایی که بر وی وارد می‏شد اعتراض کند، او دین خدا را پاس می‏داشت، و خدا به دفاع از او می‏پرداخت. از آیات سوره احزاب استفاده می‏شود که: جمعی سرزده و بدون اذن وارد خانه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می‏شدند. چون آنها را دعوت به میهمانی می‏کردند، پس از پذیرایی دور هم می‏نشستند و با هم به گفتگوهای بیهوده و حتی آزاردهنده‏ای می‏پرداختند. و گاه چون از زنان پیامبر چیزی می‏خواستند ناگهان پرده را بالا زده و سؤال خود را مطرح می‏کردند. پیامبر از این وضع آزرده می‏گشت. امّا حیا مانع بود تا آنها را از این رفتارهای ناهنجار و ناشایسته منع کند.

خداوند آیاتی را فرو فرستاد و آنها را از این رفتار ناشایست خصوصاً در مورد همسران پیامبر بر حذر داشت. (یااّیها الّذین آمنوا لا تدخلوا بیوت النّبی الاّ أن یؤذن لکم الی طعام غیر ناظرین اناه و لکن اذا دعیتم فادخلوا فاذا طعمتم فانتشروا و لا مستینسین لحدیث انّ ذلکم کان یؤذی النّبیّ فیستحیی منکم و اللَّه لا یستحیی من الحق و اذا سألتموهن متاعاً فسیلوهن من وراء حجاب ذلکم اطهر لقلوبکم و قلوبهنّ.) (ای کسانی که ایمان آورده‏اید! به خانه‏های پیامبر داخل نشوید مگر بشما برای صرف غذا اجازه داده شود، بدون اینکه چشم به ظرف غذای وی بدوزید، امّا هنگامی که دعوت شدید داخل شوید، ووقتی غذا خوردید پراکنده شوید، و) بعداز صرف غذا) به بحث وگفتگو ننشینید، این عمل، پیامبر را می‏آزارد، ولی از شما شرم می‏کند (و چیزی نمی‏‌گوید)، امّا خدا از (بیان) حق شرم ندارد. وهنگامی که چیزی از آنان (همسران پیامبر) می‏خواهید از پشت پرده بخواهید، این کار برای پاکی دلهای شما وآنها بهتر است سورة الاحزاب، آیة ۵۳. ‏ و سپس فرمود: شما حق ندارید پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را بیازارید و پس از او با همسرانش ازدواج کنید این رفتار شما نزد خداوند بزرگ است‏ (و ما کان لکم أن تؤذوا رسول اللَّه و لا أن تنکحوا ازواجه من بعده أبداً انّ ذلکم کان عند اللَّه عظیماً.) سورة الاحزاب، آیه ۵۳. ‏

و پس از چند آیه می‏فرماید: آنانکه خدا و پیامبرش را می‏آزارند، خداوند برآنها در دنیا و آخرت لعن می‏فرستد و برای آنان عذابی خار کننده آماده فرموده است. (انّ الّذین یؤذون اللَّه و رسوله لعنهم اللَّه فی الدّنیا و الآخرة و أعدّ لهم عذاباً مهیناً.) سورة الاحزاب، آیه ۵۷. ‏ شاید بتوان یکی از اهم مصادیق آزار پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را داستانی که بخاری آورده است به شمار آورد. حاصل داستان این است که زنان پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در تاریکی شب با پوشش کامل به مکانی که خلوت و مناسب بود برای قضاء حاجت می‏رفتند. چون ام‏المؤمنین سوده قد بلندی داشت یا تنومند بود عمر وی را شناخت و فریاد برآورد که‏ای سوده تو نمی‏توانی خود را از ما پنهان کنی، بدان که ما تو را شناختیم. سوده بر می‏گردد، و به پیامبر شکوه می‏برد و آن حضرت می‏فرماید شما رخصت داده شده‏اید که برای حوایجتان خارج شوید. این داستان را بخاری در سه جا از کتاب صحیحش آورده است.

۱ - در کتاب التفسیر سورة الاحزاب در ذیل آیات فوق. « عن عایشة قالت: خرجت سودة بعد ما ضرب الحجاب لحاجتها، وکانت امرأة جسیمة لاتخفی‏ علی من یعرفها، فرآها عمر بن الخطّاب، فقال: یا سودة! أما واللَّه ما تخفین علینا، فانظری کیف تخرجین، قالت: فانکفأت راجعة.. فدخلت فقالت: یا رسول اللَّه انّی خرجت لبعض حاجتی فقال لی عمر: کذا وکذا،...فقال: انّه قد اذن لکنّ أن تخرجن لحاجتکنّ » (عایشه گفت: پس از آنکه آیه حجاب نازل گردید، سوده برای قضای حاجتش بیرون رفت، او زنی تنومند بود، از اینرو نمی‏توانست خود را از کسانیکه او را می‏شناختند پنهان کند عمر بن خطاب او را دید، وگفت: ای سوده! به خدا نمی‏توانی خود را از ما مخفی نگاه داری، پس فکر کن چگونه خارج شوی گفت: پس بادگرگونی باز گشت وبر پیامبر وارد شد وگفت: یا رسول اللَّه! من برای برخی از نیازهای خود بیرون رفتم: عمر به من چنین وچنان گفت... پس (پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)) فرمود: شما اجازه داده شده‏اید تا برای نیازهایتان خارج شوید.) صحیح بخاری، ج ۳، ص‏۴۵۱ باب ۴۵، حدیث ۱۲۲۰.

‏ ۲ - در کتاب النکاح باب خروج النساء لحوایجهن. « عن عایشة خرجت سودة بنت زمعة لیلاً فرآها عمر، فعرفها، فقال: انّک واللَّه یا سودة! ما یخفین علینا، فرجعت الی النّبیّ (صلی الله علیه و سلم) فذکرت ذلک له...وهو یقول: قد أذن اللَّه لکنّ أن تخرجن لحوایجکنّ » (عایشة گفت: شبی سوده بنت زمعه بیرون رفت، عمر او را دید وشناخت، وگفت: به خدا ای سوده نمی‏توانی خود را از ما مخفی نگاه داری گفت: بسوی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) باز گشت، پس ماجرا را برای آن حضرت نقل کرد، واو (صلی الله علیه و آله و سلم) می‏فرمود: خدا به شما اجازه داده است تا برای نیازهایتان خارج شوید.) همان، ج ۴، ص ۷۵، ب ۱۱۶، ح ۱۶۶.

۳ - کتاب الوضوء باب خروج النساء الی البراز. « عن عایشة انّ ازواج النّبیّ (صلی الله علیه و سلم) کنّ یخرجن باللیل اذا تبرزن الی المناصع وهو صعید افیح فکان عمر یقول للنّبی (صلی الله علیه و سلم): تحجب نسایک، فلم یکن رسول اللَّه (صلی الله علیه و سلم) یفعل، فخرجت سودة بنت زمعة زوج النّبیّ (صلی الله علیه و سلم) لیلة من اللیالی عشاءً، وکانت امرأة طویلة، فناداها عمر: الا قد عرفناک یاسودة، حرصاً علی ان ینزل الحجاب » (عایشه گفت: همسران پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در شب برای قضای حاجت به زمین وسیعی می‏رفتند، عمر به پیامبر می‏گفت: زنانت را از نامحرمان بپوشان امّا پیامبر (به نصیحت عمر) عمل نمی‏کرد، تا شبی سوده بنت زمعه که قامتی بلند داشت پس از پاسی از شب بیرون شد، پس عمر فریاد بر آورد: ای سوده بدان که تو را شناختیم، چون وی بر نزول آیه حجاب حریص بود) همان، ج ۱، ص ۱۳۶، ب‏۱۰۹، ح ۱۴۳. ‏ معمولاً مفسرین شأن نزول آیات فوق را دو قضیّه ذکر کرده‏‌اند.
۱ - داستان فوق‏ 
۲ - اینکه یکی از اصحاب پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) گفت: چون پیامبر از دنیا رود من با فلان همسرش ازدواج خواهم کرد، این سخن به آن حضرت رسیده بسیار آزرده شد، پس آیات فوق نازل گردید. گروهی از مفسران این شأن نزول را ذکر کرده‏اند از آن جمله است طبری در جامع البیان، و آلوسی در روح المعانی، و ابن کثیر در تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر صحابی مورد شأن نزول آیه را طلحه و همسری را که در نظر داشته عایشه دانسته است. با وجود اینکه داستان عمر و سوده بعد از نزول آیه حجاب واقع گردیده به طوریکه در متن حدیث آمده است « بعد ما ضرب الحجاب ». در عین حال سوء ادب و شرمنده نمودن و اذیت و آزار ام‏المؤمنین سوده حرم پیامبر را - که موجب آزردگی رسول خدا شده و یکی از اسباب نزول آیه شریفه (و ما کان لکم ان تؤذوا رسول‏ اللَّه) حق اذیت و آزار پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را ندارید - را جزء فضایل عمر و یا به تعبیر دیگر از موافقات عمر به شمار آورده‌‏اند.

مثلاً آلوسی پس از قبول اینکه کار عمر خلاف ادب و شرمنده نمودن سوده حرم رسول‏اللَّه (صلی الله علیه و آله و سلم) و آزردن او است، می‏گوید: عمر در این کار عیبی نمی‏دیده، چون گمان می‏کرده که بر این کار خیر عظیمی مترتب می‏گردد. « وذلک أ حد موافقات عمر (ره) وهی مشهورة، وعدّ الشّیعة ما وقع منه من المثالب، قالوا: لما فیه من سوء الأدب وتخجیل سوده حرم رسول اللَّه (صلی الله علیه و سلم) وایذایها بذلک. واجاب أهل السّنة، بعد تسلیم صحة الخبر أنّه (ره) رأی‏ أن لابأس بذلک، لما غلب علی ظنّه من ترتب الخیر العظیم... » تفسیر روح المعانی، ج ۲۲، ص ۷۲. ‏ و نیز بخاری - یا برخی از راویان حدیث - در کتاب وضوء این داستان را چنین توجیه کرده‏اند، که این اهانت و سوء ادب « حرصاً علی أن ینزل الحجاب » بوده. صحیح بخاری، ج ۱، کتاب الوضوء، باب ۱۰۹ خروج النّساء الی البراز. ‏ و حال آنکه خود در تفسیر سوره احزاب گفته است: این داستان پس از نزول آیه حجاب بوده است. همان. ‏ این امر موجب گردیده تا برخی از شارحان بخاری ناگزیر شوند برای جمع بین این احادیث بگویند شاید این داستان مکرّر تحقق یافته است. « قال الکرمانی: فان قلت: وقع هنا أنّه کان بعد ضرب الحجاب، وتقدم فی الوضوء أ نّه کان قبل الحجاب، فالجواب: لعله وقع مرتین. » فتح الباری، عسقلانی، ج ۸، ص ۳۹۱. ‏ به هر حال، آنگاه که حکومت در دست پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) بود، و آنان محکوم بودند، بر آن حضرت جریت می‏کردند. گاه با آرزوی رحلت پیامبر، خیال ازدواج با همسرش را در سر می‏پروراندند، گاه با عبارات توهین آمیزی همسران پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را مخاطب قرار می‏دادند. آه، این چه جریتی وقیحانه است؟ تصور رحلت رهبران دینی برای ارادتمندانشان بسیار دشوار است. آه چه مظلومیتی؟ آه چه غربتی؟ یا رسول‏اللَّه « اصبنا بک یا حبیب قلوبنا فما اعظم المصیبة حیث انقطع عنا الوحی و حیث فقدناک ».

هنوز ۶۰ بهار از عمر شریف و مبارکت نگذشته بود که تو را درباره همسرانت آزردند! هوای ازدواج با همسرانت را پس از رحلتت در سر پروراندند! با جمله‏های اهانت آمیز با ناموست سخن راندند! تا خدا فرمود (و ما کان لکم ان تؤذوا رسول اللَّه و لا أن تنکحوا ازواجه من بعده ابداً) آه چه جریتی؟ آیا این قوم پس از آنکه خود به حکومت رسیدند، و فاطمه (سلام الله علیها) و اهل‏بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در ظاهر محکوم و مقهور گردیدند، برای پی‏گیری اهدافشان جرأت نخواهند داشت؟ چون دختر پیامبر است؟ چون همسر علی است؟ چون مصیبت زده است؟ آن هم به بزرگترین مصایب؟ نه، این امور بر جریت آنان می‏افزود. امّا هنوز جای سؤال است که چرا از شجاعت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و علی‏۸ نمی‏هراسیدند و جرأت می‏کردند؟ یا به تعبیر دیگر، چرا پیامبر و علی صلوات اللَّه علیهما از شجاعت و غیرت خود بهره نمی‏گرفتند، تا مخالفان چنان جرأت کنند و بر آنها چیره شوند؟ اولاً: خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) همانند دیگران نیستند. آنچه آنان را به عکس العمل وا می‏دارد فقط امر الهی و رضای اوست. آنان بر اساس تعصب، غضب، منافع شخصی، دفاع از خود و متعلقات خود حرکت نمی‏‌کنند.

بلکه تنها مدافع دین و تابع وظیفه و امر الهی‏اند. حضرت علی (علیه السلام) تنها بر اساس امر و فرمان عمل می‏کرد، او امر به صبر شده بود، پس امتثالاً لامر اللَّه سبحانه صبر کرد. ثانیاً: روشن است که اگر به همسر یا مادر و خواهر کسی - هر چند ضعیف و غیرشجاع - هجوم برند، او در خانه نخواهد نشست و به دفاع برمی‏خیزد. امّا اگر بداند که مهاجمین می‏خواهند با تحریک احساسات، وی را به عکس‏العمل وادارند تا به اهداف شوم خود برسند. اگر شخصی با تدبیر و عاقل و مسلط بر نفس خود باشد هیچگاه دشمن را با عکس العمل به اهدافش نمی‏رساند. علی (علیه السلام) می‏دانست آشوب و جنجال هدف مهاجمین است، تا در پرتو آن امر را مشتبه نموده و فرصت را برای معرّفی حق از علی و فاطمه‏ بگیرد. علی با صبر و بردباری نقشه شوم مهاجمین را خنثی کرد. و با فدا نمودن خود و همسرش، مسؤولیت بزرگ خود را برای حفظ دین ایفا و حجت را تا روز قیامت بر خلق تمام کرد. و به این ترتیب پرسشهای فراوانی را پیش‏روی تاریخ قرارداد، که از آن جمله است:
چرا خورشید عُمْر فاطمه (سلام الله علیها) به آن زودی غروب کرد؟ 
آیا به مرگ طبیعی بود؟
تهدید به آتش کشیدن خانه در آن تأثیر نداشت؟ 
آتش‏زدن در خانه چطور؟ 
در به پهلوزدن چطور؟ 
سقط جنین و بیماری پس از آن باعث شهادت نبود؟ 
اگر اینها نبود؟ 
اینها موجب شهادت نبود؟ 
پس چرا: همانطور که بخاری ومسلم می‏گویند: فاطمه (سلام الله علیها) تا آخر عمر از ابوبکر قهر بود؟ 
« فغضبت فاطمة بنت رسول اللَّه (صلی الله علیه و آله و سلم) فهجرت ابابکر فلم تزل مهاجرته حتی توفّیت ». صحیح بخاری، ج ۲، ص ۵۰۴، کتاب الخمس، باب ۸۳۷، ح‏۱۲۶۵.
« فوجدت فاطمة علی ابی بکر فی ذلک فهجرته فلم تکلّمه حتّی‏ توفّیت. » همان، ج ۳، ص ۲۵۲، کتاب المغازی، ب ۱۵۵ غزوه خیبر، حدیث ۷۰۴. و صحیح مسلم، ج ۴، ص ۳۰، کتاب الجهاد و السیر، باب ۱۵، ح ۵۲. 
چرا در بخاری آمده است: فاطمه (سلام الله علیها) پنهان بخاک سپرده شد؟ « فلمّا توفّیت دفنها زوجها علیٌّ لیلاً ولم یؤذن بها أبابکر وصلّی‏ علیها. » همان. ‏ 
چرا چنانکه بخاری نقل کرده: نیمه شب دفن گردید؟ همان.
‏ چرا قبر تنها یادگار پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) هنوز مخفی است؟ 
چرا پس از گذشت سالها از این ماجرابخاری ومسلم آورده‏اند: علی (علیه السلام) ابوبکر و عمر را کاذب، آثم، غادر و خاین می‏دانست؟ 
قال عمر لعلی وعباس: « فرأیتماه (ابابکر) کاذباً آثماً غادراً خایناً... فرأیتمانی کاذباً آثماً غادراً خایناً... » صحیح مسلم، ج ۴، ص ۲۸، کتاب الجهاد و السیر، باب ۱۵ حکم الفی، حدیث ۴۹. ‏ 
شاید اگر پس از آنچه بر فاطمه سلام الله علیه گذشت علی (علیه السلام) بپامی‏خاست و با ضاربین و قاتلین فاطمه(سلام الله علیها) درگیر می‏شد. امروز تحریف گران تاریخ می‏گفتند علی برای گرفتن حکومت به نبرد پرداخت و در زد و خوردها و درگیریها فاطمه کشته شد و علی (علیه السلام) قاتل فاطمه است.

دیگر پاسخ سؤالات فوق چنین روشن نبود. این قبیل امور از تحریف گران تاریخ بعید نیست، چه اینکه انکار شهادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) کمتر از این نمی‏باشد. تحریف گران تاریخ، توجیه کنندگان حقایق، در مورد شهید جنگ صفین، عمّار یاسر، که پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده بود: « یقتله الفیة الباغیة » « فراه النّبیّ (صلی الله علیه و سلم) فینفض التّراب عنه ویقول: تقتله الفیة الباغیة ویح عمّار یدعوهم الی الجنّة ویدعونه الی النّار» صحیح بخاری، ج‏۱، ص‏۲۵۴، کتاب الصّلاة، باب ۳۰۴ التعاون فی بناء المسجد. تو را گروهی سرکش به شهادت می‏رسانند، چون صدور این حدیث از پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) مورد اتفاق بود، و قابل انکار نبود، و یکی از ادلّه روشن بغی و بطلان قاتلین عمّار و رهبرشان بود، آنانکه برای دفاع از معاویه از هیچ مکابره‏ای روی گردان نبودند، روز را تاریک و شب را روشن معرفی می‏کردند، مگر نگفتند علی قاتل عمّار است؟ چون وی را به جنگ آورده است؟! غافل از اینکه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در ادامه سخنش فرموده بود « یدعوهم الی الجنّة و یدعونه الی النار » همان. عمّار آنان را به سوی بهشت می‏خواند و آنان عمّار را به سوی آتش دعوت می‏کنند، و به این وسیله پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) مخالفان علی (علیه السلام) و رهبرشان را مصداق آیه شریفه (و جعلنا هم أیمة یدعون الی النّار و یوم القیامة لا ینصرون) سورة القصص، آیة ۴۱. قرارداد.

سید علی رضا حسینی
 

/