سیمای امام در نهجالبلاغه
و جعلناهم ائمه یهدون بامرنا و اوحینا الیهم فعل الخیرات و اقام الصلوه و ایتاء الزکوه و کانوا لنا عابدین.[۱]
«و آنان را (دادگران و شایستهکاران از نسل ابراهیم علیهالسلام) پیشوایان مردم قرار دادیم تا خلق را به امر ما هدایت کنند. و هر کار نیکو را- به ویژه- اقامهی نماز و پرداخت زکات را به آنها وحی کردیم و ایشان به پرستش ما پرداختند».
خدای سبحان در مبارک نامهی آسمانی خود قرآن کریم که کتاب هدایت آفریدگان اوست امامت و رهبری بندگانش را در گسترهی تاریخ به دادگران و صالحان از فرزندان حضرت ابراهیم علیهالسلام تفویض کرده است. و بر اساس مشیت و ارادهی تغییر ناپذیر حضرت پروردگار از ابراهیم خلیل الله تا محمد حبیب الله همه صالحان و دادگران از تبار ابراهیم عهدهدار امر خطیر زعامت و پیشوایی بندگان خدا بودهاند. و در روزگار رسالت و زعامت پیامبر اکرم حضرت محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم) امر ارشاد و هدایت امت اسلامی و حمایت و دفاع از حریم قرآن و اسلام به فرمان خدا و توصیهی مکرر رسولالله (صلی الله علیه و آله و سلم) به امام موحدان امیر پرهیزگاران علی بن ابیطالب علیهالسلام تفویض شده است. این حقیقت غیر قابل انکار و واقعیت روشن و آشکار در تاریخ اسلام بارها از زبان گویا به وحی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) صادر و به گوش مسلمانان رسیده است.
تصریح به امامت وصایت و خلافت امام علی (علیه السلام) پس از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در نهایت صراحت و شدت و کثرت تکرار از سوی حبیب و فرستادهی خدا حضرت محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم) بیان شده که به جای خود در سیرهی زندگانی آن حضرت و مجموعههای حدیثی از آثار علمای شیعه و سنی ثبت و ضبط است. از نخستین روز تبلیغ رسالت که در محفل پیامبر اکرم خویشان و بستگان آن حضرت فراهم آمده بودند تا به فرمان خدای حکیم رسولالله نخست عشیره و خویشانش را به اسلام دعوت کند تا هنگام رحلت از دنیا و عروج به ملکوت اعلی همواره پیامبر خدا امام علی (علیه السلام) را به عنوان حجهالله خلیفه الله باب الله صفی الله حبیب الله و خلیلالله به مردم و امت اسلامی معرفی میفرمود به این حدیث از زبان رسولالله (صلی الله علیه و آله و سلم) دقت کنید:
قال رسولالله (صلی الله علیه و آله و سلم): علی بن ابیطالب خلیفه الله و خلیفتی و حجه الله و حجتی و باب الله و بابی و صفی الله و صفیی و حبیب الله و حبیبی و خلیلالله و خلیلی و سیف الله و سیفی.[۲]
«رسولخدا صلی الله علیه و آله فرمود:
علی بن ابیطالب خلیفهی خدا و جانشین من است حجت خدا و حجت من است باب رحمت خدا و دروازهی علم من است برگزیدهی خدا و برگزیدهی من است حبیب خدا و حبیب من است خلیل خدا و دوست من است و شمشیر خدا و شمشیر من است».
امام معصوم حجت خدا و خلیفهی او بر روی زمین است. این چهرهی روشن و ممتاز که به اصطفاء و گزینش الهی ممتاز است به تاییدات خدایی یاری شده و مخصوص به علم و حکمت ذات اقدس کبریایی است. دانش امام از منبع وحی و حکمت الهی نشات گرفته و قلب مطهر امام آیینهی همهی اسرار و شگفتیها و بدایع کتاب ملک و ملکوت است. و همانگونه که هیچ تر و خشکی در عالم هستی نیست مگر اینکه در کتاب خدا مسطور است قلب مقدس امام (علیه السلام) نیز مخزن همه دانشها و گنجینهی همهی حقایق و اسرار عالم است. و این همه در هستی و حیات امیرمومنان امام علی بن ابیطالب علیهالسلام جلوهگر است. حدیث ذیل گواه روشنی بر این فضیلت مسلم امام علیهالسلام میباشد:
عن الباقر علیهالسلام قال:
لما نزلت هذه الایه علی رسولالله (صلی الله علیه و آله و سلم): «و کل شیء احصیناه فی امام مبین»[۳]
قام رجلان من مجلسهما فقالا:
یا رسولالله هو التوراه قال: لا.
قالا: فهو الانجیل قال: لا.
قالا: فهو القرآن قال: لا.
قال: فاقبل امیرالمومنین علی بن ابیطالب (علیه السلام) فقال رسولالله (صلی الله علیه و آله و سلم): هو هذا انه الامام الذی احصی الله تبارک و تعالی فیه علم کل شیء.[۴]
«امام محمد باقر علیهالسلام فرمود:
هنگامی که این آیه مبارکه از سورهی یس بر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرود آمد: «و کل شیء احصیناه فی امام مبین». دو مرد از جایگاه خویش برخاسته و گفتند: ای رسول خدا آیا آن امام مبین تورات است پیامبر فرمود: نه.
گفتند: آیا امام آشکار انجیل است رسولخدا فرمود: نه.
گفتند: بنابراین قرآن است فرستادهی خدا فرمود: نه.
در این هنگام امیرمومنان حضرت علی علیهالسلام پیش آمد پیامبر اعظم فرمود: آن امام مبین همین علی (علیه السلام) است. به یقین این همان امام آشکاریست که خدای تبارک و تعالی همه چیز را در وجود مقدس او برشمرده و فراهم کرده است».
با عنایت به حدیث فوق که از میان انبوه فراوانی از اینگونه احادیث در ارتباط با شخصیت ممتاز امیرالمومنین علی (علیه السلام) و فرزندان بزرگوار آن حضرت بیان شد به روشنی دریافت میشود که شناخت هویت و شخصیت و دستیابی به معرفت امام و آگاهی از منزلت رفیع امامت که وظیفهی هر مومن است از عهده و توان امت اسلامی خارج است. و از آنجا که معرفت امام و آگاهی از قدر و منزلت امامت بر هر مسلمانی فرض است ناگزیر به سراغ نهجالبلاغه میرویم و دست نیاز به سوی این کتاب دراز میکنیم تا مگر در پرتو فیض کلام امیرالمومنین علی (علیه السلام) از زبان امام به معرفت امام دست یابیم. و هویت و شخصیت امام و پایگاه رفیع و عزیز امامت را در منطق رسا و کلام روشن و فصیح امیرالمومنین علی (علیه السلام) به تناسب ظرفیت و استعداد محدود خویش شناسایی کنیم. و در یک کلام سیمای امام را در آیینهی نهجالبلاغه آشکار و روشن دیدار نماییم.
پی نوشت ها:
۱) سورهی انبیاء آیهی ۷۳.
۲) بحارالانوار ج ۲۶ ص ۲۶۳ به نقل از «کنز الفواید کراجکی».
۳) سورهی یس آیه ۱۲.
۴) امالی صدوق ص ۱۷۰.
سایت فطرت
