شیعیانی که بعد از رحلت امام حسن عسکری برای زیارت قبر عسکریین علیهما السلام وارد سامرا می‌شدند بعد از زیارت آن بزرگواران در محل عبادت سه امام بزرگوار (علیه السلام) نیز به عنوان تبرک نماز می‌خواندند و آنجا را زیارت می‌کردند.
برخی گفته اند: شیعه معتقد است که امام آنها در سرداب غایب شده و در آنجا بسر می‌برد و از سرداب بیرون می‌آید یا از آنجا ظاهر می‌شود و یا موقع رفتن به سرداب مادرش به او نگاه می‌کرد ولی او دیگر برنگشت!!
اما آیا به واقع چنین اعتقادی در میان شیعه وجود دارد موضوع سرداب غیبت حقیقت دارد و یا افسانه ای بیش نیست
اینکه حضرت بقیه الله (عج) کجا و کی و چگونه غایب شدند مطلبی است که جهان تشیع را در معرض تهمت‌های فراوان از طرف دشمنان اهل بیت علیهم السلام قرار داده است.
آخرین دیدار عمومی حضرت بقیه الله (عج) با شیعیان روز هشتم ربیع الاول ۲۶۰ هجری بود که در مراسم تشییع پدر بزرگوارش برای آنان ظاهر گردید بر بدن مبارک نماز خواند و ناپدید شد دیگر ملاقات رسمی و عمومی نداشت این دیدار در «سامراء» در خانه پدرش امام حسن عسکری علیه السلام انجام یافت.
خانه امام حسن عسکری علیه السلام همانند دیگر خانه‌های اشراف عراق شامل غرفه ای برای مردان و غرفه ای برای زنان و سرداب زیرزمین بود که سرداب نیز شامل غرفه‌هایی برای مردان و زنان می‌شد و در تابستان از شدت گرما به این سرداب پناه می‌بردند.
این سرداب محل زندگی و عبادت امام هادی علیه السلام امام حسن عسکری و حضرت بقیه الله علیهما السلام بود و تمام دیدارها با حضرت ولی عصر علیه السلام در عهد پدر در هیمن منزل و در همین سرداب انجام یافته بود.
از این رهگذر شیعیانی که بعد از رحلت امام حسن عسکری برای زیارت قبر عسکریین علیهما السلام وارد سامرا می‌شدند بعد از زیارت آن بزرگواران در محل عبادت سه امام بزرگوار (علیه السلام) نیز به عنوان تبرک نماز می‌خواندند و آنجا را زیارت می‌کردند.
مقدس شمردن آن سرداب از طرف شیعیان موجب شد که دشمنان اهل بیت شیعیان را متهم کنند به این که آنها می‌گویند:« امام زمان علیه السلام در سرداب مخفی شده است.» ولی شیعیان از چنین اعتقادی پاک و منزه هستند. آنها سرداب را به این دلیل مقدس می‌شمارند که محل زندگی و عبادت و نیایش سه امام معصوم بوده است محل زندگی حضرت حکیمه خاتون عمه ی امام حسن عسکری علیه السلام و جناب نرجس خاتون مادر والا گهر امام زمان علیه السلام بوده است و به خصوص محل رویت حضرت ولی عصر در عهد پدر بزرگوارش می‌باشد و بس.
ما هرگز چنین اعتقادی نداریم. ما فقط از دشمنان شیعه می‌شنویم که به ما نسبت می‌دهند که ما معتقدیم: حضرت ولی عصر در چاهی در سرداب مقدس مخفی است و تا روز ظهور در همان جا خواهد بود!
برای اثبات چنین مطلبی مدرکی از کتابهای شیعه از احادیث شیعه یا از اقوال علمای شیعه لازم است که چنین مدرکی وجود ندراد و به صرف اتهام از طرف دشمنان چنین مطلبی ثابت نمی‌شود.
محدث عالی مقام مرحوم حاج میرزا حسین نوری درباره سرداب سامراء می‌نویسد: « ما هرچه مراجعه کردیم و تفحص نمودیم از آنچه درباره سرداب گفته اند در کتابهای علمای شیعه هیچگونه اثری ندیدیم بلکه اصلا ذکری از سرداب به عنوان «سرداب غیبت» به میان نیامده است.»
مرحوم آیت الله صدر نیز در کتاب « المهدی علیه السلام» در این باره می‌نویسد: «مساله غیبت حضرت حجت نزد ما شیعیان امامیه صحیح است اما آنچه را که در این باره بعضی از عوام می‌گویند و بسیاری از خواص اهل سنت نیز به ما نسبت می‌دهند من نه برای آن مدرکی می‌شناسم و نه سندی یافته ام.»
دانشمند بزرگوار فقید علامه حاج شیخ عبدالحسین امینی در کتاب گرانقدر«الغدیر» آنجا که تهمت‌های «قصیمی» مولف کتاب «الصراع بین الاسلام و الوثنیه» را پاسخ می‌دهد می‌نویسد: « داستان عجیب سرداب زشت ترین چیزی است که دشمنان و مخالفان به ما نسبت داده اند» هر چند که قصیمی در این نسبت ناروا تنها نیست ولی او اضافه بر گذشتگان نوشته است که «افزون از هزار سال است که شیعیان هر شب در مقابل سرداب می‌ایستند و منتظر ظهور هستند» در صورتی که شیعه نمی‌گوید غیبت امام زمان علیه السلام در سرداب انجام گرفته یا از آنجا ظهور می‌کند.
بلکه شیعه مطابق احادیث رسیده معتقدند که امام غایب آنها در مکه معظمه مقابل خانه کعبه ظهور می‌کند و هیچ کس نگفته است که وی در سرداب بسر می‌برد یا سرداب محل غیبت آن حضرت است. بلکه سرداب سامراء جزء خانه امامان معصوم بوده و مانند سایر قسمت‌های خانه احترام دارد و این احترام بدین جهت است که سرداب محل زندگی سه امام معصوم بوده است.
البته باید توجه داشت که در بعضی از کتب ادعیه و غیرآن نام سرداب سامراء به میان آمده است و برخی از دعاها و زیارات در آنجا خوانده می‌شود ولی این بدان معنا نیست که سرداب محل غیبت امام زمان علیه السلام است و حضرتش در سرداب باقی مانده است بلکه همانگونه که یادآور شدیم چون سرداب محل زندگی سه امام معصوم بوده است از این رو دعاها و زیارت ها را در آنجا می‌خوانند.
داستان سرداب سامرا ء افسانه ای است ساخته و پرداخته دشمنان اهل بیت عصمت و طهارت و ما هرگز چنین اعتقادی نداریم که سرداب محل غیبت حضرت ولی عصرعلیه السلام بوده و یا از آنجا ظهور می‌کنند. بلکه ما مانند همه شیعیان در طول تاریخ معتقدیم که حضرت ولی عصرعلیه السلام در تحت عنایات خاص پروردگار در اقطار واکناف جهان در گردش است همه ساله در مراسم حج شرکت می‌جوید و قبر اجداد طاهرینش را در مدینه عراق و طوس زیارت می‌کند.
*برگرفته از کتاب «ظهور حضرت مهدی از دیدگاه اسلام مذاهب و ملل جهان» انتشارات مسجد مقدس جمکران
منبع: شبستان
/
مجمع جهانی شیعه شناسی
