در دیدگاه سیاحان خارجی دوره قاجار که به ایران سفر کرده‌اند جایگاه زیارتگاه‌های مذهبی خصوصاً حرم امام رضا(علیه السلام) چنان مشهود و چشمگیر بوده که تمامی آنها در کتاب‌های خود از عظمت شکوه و بزرگی این آرامگاه یاد کرده و از زیارت بی‌شمار مومنان ایرانی که به سوی این مرقد مقدس روانه می‌شدند با حیرت و شگفتی هر آنچه را که دیده اند در سفرنامه‌های خود به رشته تحریر در آورده اند:
پولاک نویسنده بزرگ آلمانی در سفرنامه خود نوشته بود: پس از کربلا مشهد به عنوان زیارتگاهی است از همه مورد توجه شیعیان قرار می‌گیرد.
همچنین سیاح فرانسوی"کلود انه"که در زمان محمد علی شاه قاجار به ایران سفر کرده بود در مورد امام رضا (علیه السلام) در کتاب اوراق ایرانی می‌نویسد: «این امام از بازماندگان واقعی و بر حق پیامبر است که خاینانه در مشهد مسموم و شهید شده و در مسجد این شهر به خواب ابدی فرو رفته است. هر ایرانی واقعی باید مشهدی باشد زیرا نماز خواندن بر مزار شهدا اولین وظیفه شیعه مومن به شمار می‌آید و برای اینکه به مخاطبش ارادت و احترام کند لقب مشهدی صدا می‌زند بدون اینکه قبلا تحقیق و اطمینان حاصل کرده باشد که به زیارت رفته است یا نه.»
جکسن نیز در خاطرات خود چنین نوشت: در واقع لقب مشهدی معرف مسلمانی است که هرچند به مکه نرفته ولی موفق به زیارت مزار امام هشتم شیعیان شده است.
اورسل ارنست از سفرنامه نوسان انگلیسی تبار در دوران مشروطه به ایران سفر کرد و بارگاه ملکوتی امام هشتم(علیه السلام) را اینطور روایت کرد: «امام رضا (علیه السلام) یکی از مقدسین ملی ایرانیان است که مقبره اش همه ساله به وسیله هزاران نفر زیارت می‌شود.»
پزشک اتریشی ناصرالدین شاه هم در مورد نقش زیارت امام رضا(علیه السلام) در زندگی زائران می‌نویسد: «عجیب آن که چنین می‌نماید امام رضا (علیه السلام) که حدود هزار سال پیش وفات یافته است. هنوز هم در مسائل این دنیا شرکت فعال دارد و عریضه‌هایی را که زائران به داخل ضریح می‌اندازند می‌پذیرد این نامه ها با مهر او که پلاکی است بزرگ و مربع شکل که در همین زمان ساخته شده است جنبه قانونی می‌یابد.»
بارنز آلکس افسر انگلیسی که در زمان فتحعلی‌شاه به ایران آمده بود می‌نویسد:« مادامی که زائران و مسافران به شهر مقدس مشهد نزدیک می‌شوند و گنبد طلایی آن حضرت نمایان می‌شود دعا و نیایش را آغاز می‌کنند.»
سیاح دیگر انگلیسی می‌نویسد: به شکرانه رسیدن به چنین فیض بزرگی که به زودی به زیارت این امام نایل می‌شوند روی خاک‌های آن سرزمین مقدس به سجده خواهند افتاد.
و در موارد دیگر سیاح روسی منظره شب این حرم را اینگونه توصیف کرده است: «هنگام شب که روشنایی خورشید در شهر نیست مناره‌های طلایی دو طرف در‌های آرامگاه امام رضا (علیه السلام) با فانوس‌های فروان روشن می‌شود و موذن ها با خواندن دعایی طولانی و آهنگین که تنها در خراسان متداول است مسلمانان را به نماز شب فرا می‌خوانند»
بارنز افسر نظامی انگلیس در مورد کرامت این امام در کتاب خود نوشته: «بازرگانی که به مشهد سفر کرده بود مشاهده کرد که یکی از شترانش که باری اضافه از حد معمول را حمل کرده به مجرد رسیدن به شهر به عنوان دادخواهی به حرم مقدس امام رضا (علیه السلام) پناهنده شد احتمالا او را به عنوان مخلص پذیرفتند زیرا خادمان حرم او را با پوششی و زنگوله‌هایی آراسته در پیشاپیش قطار شتر خود قرار دادند. بازرگان مورد بحث به ستمکاری خود در حق شتر اعتراف کرد و تقاضای بخشایش نمود و با وقف شتر مورد عفو قرار گرفت. بازماندگان متوفی هم عقیده دارند که آنها در جوار این اماکن مقدس در آرامش هستند و حیوانات و احشام را از این جاهای متبرک دور نگاه می‌دارند.»
اوبن سیاح فرانسوی علت آن را اعتقاد ایرانیان به این مکان مقدس دانسته که: اگر نفس آخر را در جوار این حرم بکشند از همان جا یک سر به بهشت خواهند رفت.
سیاح ایتالیایی سرنا کارلا در سفرنامه خود نوشته بود: به اعتقادات شیعیان پرداخته است و در کتاب خود می‌نویسد: «شیعیان فقط در زمان زنده بودن خود به زیارت قبور ائمه خویش نمی‌روروند بلکه بعد از مرگ نیز آرزو دارند که در جوار آرامگاه‌های آنان به خاک سپرده شوند اشخاص متمول و ثروتمند در وصیت نامه خود قبر خویش را معین می‌کنند و بیشتر اوقات برای مکان مقدسی که می‌خواهند در کنارش دفن شوند موقوفاتی بر قرار می‌کند.»
سیاح آلمانی به نام بایندر هنری هم اظهارات شگفت انگیزی دارد: دفن شدن در کنار قبر یکی از امامان علی(علیه السلام) حسین (علیه السلام) و رضا(علیه السلام) را یکی از راههای وارد شدن ایرانیان به بهشت می‌دانند و حتی معتقدند که اگر بد کار ترین مردم چنانچه بتوانند پس از مرگش مخارج این مسافرت ابدی را تامین کند مانند شریفترین انسانی است که در محل زندگی خود به خاک سپرده شده و با اطمینان کامل وارد بهشت می‌شود.
ابنا
