حاج آقا مرتضی حایری
فقیه و عارف بزرگ آیت الله حاج شیخ مرتضی حایری یزدی در چهاردهم ذیحجه سال 1334 هجری قمری در شهر اراک به دنیا آمد. پدر بزرگوارش آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی موسس حوزه علمیه قم بود.
مقام علمی
حاج آقا مرتضی از همان ابتدا علاقه خود را به علوم دینی نشان داد و در محضر اساتید بزرگ کسب علم نمود. از جمله اساتید این مرد بزرگ میتوان اشاره کرد به آیات عظام:. سید محمدرضا گلپایگانی، سید محمدتقی خوانساری، سید محمد محقق داماد، حاج شیخ عبدالکریم حایری، سید محمد حجت کوهکمرهای، حاج سید حسین بروجردی و امام خمینی.
مرحوم آقا مرتضی بعد از رسیدن به اجتهاد حدود چهل سال در حوزه علمیه مشغول تدریس فقه و اصول بود و شاگردان زیادی را استادی کرد از جمله شاگردان این مجتهد وارسته عبارتند از حضرات آیات: سید عباس خاتم یزدی، شیخ حسین شبزندهدار، شهید محمدمهدی ربانی املشی، محمد ری شهری، محمد حسین امراللهی، سید علیآقا محقق داماد، سید اصغر ناظمزاده، سید حسن آل طه، سید صادق حسینی و بسیاری از بزرگان دیگر.
مرحوم حاج آقا مرتضی در کنار تدریس و شاگردپروری تالیفات و آثار نوشتاری بسیاری نیز از خود به جای گذارده است، از جمله تألیفات ایشان عبارتند از: 1ابتغاء الفضیله فی شرح الوسیله، رسالهای در نماز جمعه، کتاب الخمس، پرتوی از انوار آسمانی درباره اعجاز قرآن، مباحثی در تفسیر سوره حمد، رسالهای در خلل صلاه، رسالهای در نماز مسافر، رسالهای در طهارت، دوره کامل اصول و مجموعه چند سخنرانی در ایام فاطمیه.
خصوصیات حاج آقا مرتضی
شاگردان مرحوم آقامرتضی حایری از استادشان نکات اخلاقی و عرفانی زیادی نقل کردهاند و همواره از سادهزیستی و زهد و تقوا و کنارهگیری ایشان از مرجعیت سخن به میان آوردهاند.
خود ایشان در جایی اینطور مینویسد:"در سفر دوم که به مشهد مقدس در خدمت صدیق محترم آقای حاج آقا مجتبی اراکی رفتم، ایشان حقیر را به خانه برد و نگذاشت با جناب آقای محمدی در مدرسه سلیمانخان زندگی کنم و در خانه ایشان بودم که خواب بودم و از حضرت ابی الحسن الرضا(علیه السلام) حاجتی خواسته بودم. از خواب که بلند شدم، دیدم به دیوار جواب آن به طریق اجمال که موکول به اراده حق متعالی نموده بود، نوشته شده است که پس از دیدن محو شد."
همچنین قبل از وفات این مرد بزرگ بر اثر سکته مغزی و عمل جراحی سر مبارکشان، خود ایشان میگوید:"شبی در خواب دیدم کسی نزد من آمد در حالی که چیزی دستش بود مانند مته نجارها، سر تیز آن را گذاشت روی شقشیقه من و فشار داد تا آنکه از طرف دیگر بیرون شد. در این هنگام من مشاهده کردم که از بدن و قالب خودم بیرون آمدهام و جسد خودم را که بی روح در کنار منزل افتاد بود میدیدم پس مرا بردند به طرف آسمان و در آسمان ائمه(علیه السلام) و حضرت ولی عصر(عج) را مشاهده و زیارت کردم پس از آن بیدار شدم."
خصوصیت بارز دیگر ایشان علاقه خاصشان به اهل بیت مخصوصا حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السلام) بود به طوری که اگر در درس نام حضرت امام رضا(علیه السلام) میآمد، اشک از دیدگانش سرازیر میشد. همچنین حاج آقا مرتضی به سادات و نوادگان رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) علاقه وافری داشت و برای آنها احترام خاصی قایل بود.
در مورد مبارزات این فقیه عارف با حکومت ستمشاهی پهلوی این گونه آمده است که ایشان همواره با قوانین ضدخدایی محمدرضا شاه مخالفت مینمود و رسماً و به طور علنی در صف مبارزان و مخالفانرژیم قرار داشت. حاج آقا مرتضی بعد از دستگیری امام خمینی همراه علمای دیگر قم اعلامیههای مشترکی در تایید نهضت ایشان امضا مینمود و پس از پیروزی انقلاب نیز در مجلس خبرگان قانون اساسی حضور داشت. تا جایی که امام خمینی درباره ایشان گفتهاند:"این بزرگوار، علاوه بر مقام فقاهت و عدالت از صفای باطن به طور شایسته برخوردار بودند و از اوایل نهضت اسلامی ایران از اشخاص پیشقدم در این نهضت مقدس بودند."
وفات
سرانجام مرحوم آیت الله حاج آقا مرتضی حایری یزدی در بیست و چهارم جمادی الثانی سال 1406 هجری قمری، بعد از یک عمر تلاش در باب علم و عمل در شهر مقدس قم از دنیا رفت. بعد از تشییع باشکوه و خواندن نماز میت توسط حضرت آیت الله العظمی گلپایگانی، پیکر مطهرش در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(سلام الله علیها) به خاک سپرده شد.
منابع
کوثر، شماره نوزدهم.
گلبرگ، شماره بیست ویکم.
نویسنده: سید محمد ناظمزاده قمی
سایت ابنا
