مهدویت، الهام‌بخش جهانی‌شدن اسلام جهانی‌شدن الهی، با بزرگ‌ترین رویداد تاریخ بشر و عظیم‌ترین و گسترده‌ترین انقلاب تاریخ، یعنی انقلاب بزرگ جهانی حضرت مهدی(عج) روی خواهد داد. در دوران ظهور مهدی آل محمّد(صلی الله علیه و آله و سلم) اسلام بر سراسر جهان حاکم می‌گردد و قطعاً حکومت جهانی اسلامی تشکیل خواهد شد. آری، گسترش اسلام در سراسر جهان، وهم و خیال نیست؛ یک حقیقت قطعی است که در عصر ظهور حضرت مهدی(عج) در سطح عالی و به طور تمام و کمال، واقع می‌شود. احادیث پیامبر و اهل بیت نبوی(صلی الله علیه و آله و سلم) پیرامون مهدویت، فراوان است و در منابع معتبر شیعه و سنّی وجود دارد و در این احادیث، جهانی بودن انقلاب حضرت مهدی(عج) و جهانی شدن دولت ایشان، پیش‌بینی شده است.
پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:
شما را به مهدی، بشارت می‌دهم. او در بین امت من برانگیخته می‌شود... پس زمین را از قسط و عدل پر می‌نماید، همان طوری که از ستم لبریز شده است و ساکن آسمان و زمین از او راضی می‌شوند و مال ثروت را صحیح تقسیم می‌کند. مردی به پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) عرض کرد، تقسیم صحیح چیست؟ فرمود: رعایت مساوات بین مردم. در این حدیث دو بار واژه «زمین» و یک‌بار «مردم» وجود دارد و این هر دو جهانی بودن و جهانی‌شدن اقدامات حضرت مهدی(علیه السلام) را می‌رساند. او زمین را پر از عدالت می‌نماید، زمینیان از او رضایت دارند. ثروت را بین مردم با رعایت مساوات توزیع می‌کند، هرگز سخن از یک کشور یا یک ملت در گوشه‌ای از کره زمین نیست، بلکه تحول جهانی است و خشنودی مردم جهان را که از بی‌عدالتی، ظهور ظلم، تبعیض، شکاف‌های طبقاتی و توزیع نادرست ثروت، خسته و بیزارند، به همراه دارد. در حدیثی دیگر از حکومت حضرت مهدی(عج) بر سراسر کرة زمین خبر داده و فرمود: قیامت به پا نمی‌شود تا اینکه مردی از اهل‌بیت من مالک و حاکم زمین گردد و زمین را از عدل و داد پر نماید، همان‌طور که لبریز از بیداد شده است.۱
حدیث اخیر را «ابوسعید خدری» از پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل کرده است؛ همین حدیث به نقل از «عبدالله بن عمر» چنین است: قیامت به پا نمی‌شود تا اینکه مردی از اهل‌بیت من مالک و حاکم گردد که نام او نام من است و زمین را از عدل و قسط پر می‌نماید، همان‌طور که از ستم لبریز شده است.۲
«حذیفة بن یمان» از قول پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) رضایت اهل آسمان و زمین از خلافت جهانی حضرت مهدی(عج) را چنین گزارش کرده است: مهدی از فرزندان من است، سیمایش مثل ماه شب چهارده است... زمین را از عدل و داد پر می‌نماید، همان طور که از ستم لبریز شده است. اهل آسمان‌ها، اهل زمین و پرندگان در هوا از خلافات و حکومت جهانی او راضی و خشنود می‌باشند.۳
«ابوداود سجستانی» در کتاب السّنن از طرق مختلف، این حدیث نبوی را نقل می‌کند: اگر از دنیا جز یک روز نمانده باشد، خداوند آن روز را آن‌قدر طولانی خواهد کرد تا در آن مردی از اهل‌بیتم را برانگیزد. نام او نام من است؛ زمین را از قسط و عدل پر می‌کند، پس از اینکه از ستم لبریز شده باشد. امام حسن عسکری(علیه السلام) پدر گرامی حضرت مهدی(عج) نیز به خاطر دیدن فرزند خویش، خداوند را ستایش نموده و از عدالت‌گستری جهانی ایشان خبر داده و فرمود: ستایش خدای را که مرا از دنیا نبرد تا جانشین پس از مرا که در آفرینش و اخلاق شبیه‌ترین مردم به رسول خدا است، به من نمایاند. خدای تبارک و تعالی او را در غیبتش حفظ می‌کند و سپس او را آشکار می‌نماید؛ پس زمین را از عدل و عداد پر می‌کند، همان‌طور که از ستم لبریز شده باشد.۴
ایشان در صلوات بر ولی‌الله الأعظم، حضرت مهدی(عج) نیز چنین دعا کرده‌اند: و با او، گردنکشان کفر، کافران، منافقان و همة بی‌دینان جهان را بشکن و نابود کن، در هر کجا که باشند؛ از خاوران زمین و باخترانش، خشکی‌ها و دریاهایش، و با او، زمین را از عدل و عداد لبریز فرما!۵
در این دعای امام معصوم(علیه السلام) که قطعاً مستجاب است، تحقق جهانی سازی اسلامی با نابودی کفار، منافقان و همه بی‌دینان در شرق و غرب کره زمین بیان شده است. «محمدبن مسلم» گفته است، خدمت امام باقر(علیه السلام) رسیدم و تصمیم داشتم، دربارة قایم آل محمّد(صلی الله علیه و آله و سلم) سؤال کنم؛ هنوز چیزی نپرسیده بودم که امام سخن آغاز کرد و فرمود: ای محمّد بن مسلم! در قایم آل محمّد ـ صلّی‌الله علیه و آله ـ پنج شباهت از پنج پیامبر موجود است... و اما شباهت او به جدش مصطفی ـ صلّی الله علیه و آله ـ خروج و قیام او با شمشیر، کشتن دشمنان خدا، دشمنان پیامبر خدا، جباران و طاغوت‌هاست. او به وسیلة شمشیر و ایجاد رعب در دل دشمنان یاری می‌گردد. در این حدیث شریف، بهره‌گیری از شمشیر وقدرت نظامی برای سرنگونی حکومت طاغوتی جباران، نابودی دشمنان خدا و دشمنان پیامبر خدا در سراسر کره زمین به صراحت بیان شده است. بنابراین با انقلاب حضرت مهدی(عج) تمام طاغوت‌ها، جباران، دشمنان خدا و پیامبر او از بین خواهند رفت. خدای متعال در شب معراج، ضمن بیان برخی فضایل اهل بیت و ائمه معصومین(علیه السلام) به پیامبر فرمود: به وسیله قایم از شما، زمینم را آباد می‌نمایم و از دشمنانم پاک می‌کنم و به اولیایم ارث می‌دهم و سخن کفار را پایین و سخنم را بلند قرار می‌دهم و شهرهایم را زنده می‌گردانم. ۶
در این حدیث قدسی، وعده الهی مبنی بر عمران سراسر کره زمین و نابودی همه دشمنان خدا و وراثت اولیای خدا بر زمین بیان شده است. بنابراین، در انقلاب جهانی مهدوی و حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) تحولات بنیادین در تمام زمین و جهان بشری روی می‌دهد. پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: دنیا به پایان نمی‌رسدتا این که مردی از نسل حسین به سرپرستی امتم بر می‌خیزد و دنیا را از عدل لبریز می‌نماید، همان طور که پر از ستم شده باشد.۷
در این حدیث شریف نبوی، وعدة عدالت جهان داده شده است. سخن از اجرای عدالت در یک کشور و منطقه نیست، بلکه در انقلاب جهانی حضرت مهدی(علیه السلام) بر سراسر جهان، عدالت برقرار خواهد شد و دنیا از عدل اسلامی لبریز می‌گردد. «ابوهریره» نقل کرده که رسول‌الله(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: اگر از دنیا جز یک شب باقی نباشد، در دنیا مردی از اهل بیت من مالک خواهد شد. اگر در این حدیث ضمیر «فیها» به «دنیا» برگردد، به روشنی، حاکمیت جهانی حضرت مهدی(عج) را گزارش می‌کند و اگر به «شب» باز گردد، به دلیل اهمیت این انقلاب الهی، باز هم به قدرت و تسلط آن حضرت بر جهان مرتبط است. «محمدبن یوسف بن محمّد شافعی» در کتاب کفایةالطالب فی مناقب علیّ بن أبی طالب در «باب احادیث مهدویت» این حدیث را آورده که پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: اگر از دنیا جز روزی باقی نماند، خداوند مردی از اهل بیتم را برانگیزد که دنیا را از عدل لبریز کند، همان‌طور که پر از بیداد شده است.۸
امام علی(علیه السلام) نابودی تمام پادشاهان ستمگر و پاک نمودن کره زمین را از آنان در انقلاب جهانی قایم آل محمّد(صلی الله علیه و آله و سلم) و امام منتظر(علیه السلام) پیش‌بینی نموده و فرموده‌اند: قطعاً امیران ستمگر را از بین شما کنار می‌گذارد و عزل می‌کند و سراسر سرزمین را از هر آدم حیله‌گر پاک نموده و به عدل عمل می‌نماید. با توجه به اینکه در این حدیث علوی، واژه «زمین» آمده و تمامی افعال نیز با نون تأکید ثقلیه همراه است، به طور قطع و یقین در انقلاب بزرگ حضرت مهدی(علیه السلام) تطهیر و پاک‌سازی زمین از ستمگران، تحقق خواهد یافت و برکناری امیران جایر و تطهیر جامعه از منحرفان به یک کشور و منطقه جغرافیایی اختصاص ندارد، بلکه سراسر و جهانی است. هنگامی که «مفضل» از امام صادق(علیه السلام) سخنانی در ستایش چهارده معصوم(علیه السلام) شنید، پرسید: «چهارده معصوم چه کسی است؟» امام فرمود: محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین و امامان از فرزندان حسین(علیه السلام) آخری آنان قایم است که پس از غیبتش قیام می‌نماید و دجال را می‌کشد و زمین را از هر ستم پاک می‌گرداند.۹
در این حدیث شریف، پاک‌سازی زمین از هر گونه بیداد و ستم، دستاورد مهم انقلاب جهانی حضرت مهدی(عج) شمرده شده است. در قیام حضرت مهدی(عج) تنها ظلم در یک شهر یا کشور و منطقه پایان نمی‌یابد، بلکه کرة زمین از هر گونه ظلمی پاک می‌شود و عدل جهانی جای‌گزین ظلم در زمین می‌گردد. امام صادق(علیه السلام) از اشراق نور الهی به سراسر زمین در عصر ظهور و حضرت مهدی(عج) یاد نموده و می‌فرماید: هنگامی که قایم ما قیام کند، زمین به نور پروردگارش روشن می‌شود و به بندگان خدا از نور آفتاب بی‌نیاز شوند.۱۰
در حدیث دیگری که «ابوبصیر» از قول امام صادق(علیه السلام) نقل می‌کند، در زمین قدرت جهانی حضرت مهدی(عج) و گسترش حکومت جهانی ایشان چنین آمده است: هنگامی که کارها به صاحب‌الامر برسد، خداوند هر نقطه فرو رفته‌ای از زمین را برای او مرتفع و هر نقطه مرتفعی را پایان می‌برد، آن چنان که تمام دنیا نزد او به منزلة کف دستش خواهد بود! کدام‌یک از شما اگر در کف دستش مویی باشد، آن را نمی‌بیند؟! ۱۱
امام باقر(علیه السلام) به «عبدالملک بن أعین» پیرامون ویژگی‌های یاران حضرت مهدی(عج) و حاکمیت آنان بر کرة زمین فرمود: در عصر ظهور به هر یک از مردان شما نیروی چهل مرد داده می‌شود و دل‌هایتان، مثل پاره‌های آهن نیرومند و ثابت می‌گردد، به گونه‌ای که اگر با کوه‌ها برخورد کند، آنها را از جای می‌کند و شما به پا دارندگان امور مردم، کارگزاران، حکم‌رانان مردم در زمین و خزانه‌داران آنان خواهید بود. در این حدیث شریف، جهانی بودن حاکمیت و اقتدار یاران حضرت مهدی(عج) و تسلط آنان بر سراسر کره زمین و تشکیل خزانه‌داری کل برای ثروت جهانیان و در دست گرفتن اقتصاد جهان برای توزیع عادلانه ثروت و برقراری عدل جهانی، یادآوری گردیده و تحقق آن گزارش شده است.
«ابوجارود» از امام باقر(علیه السلام) نقل کرده که ایشان از قول پدر و جدّ خویش از قول امام علی(علیه السلام) چنین آورده‌اند: مردی از نسل من در آخرالزمان قیام می‌کند... هنگامی که پرچم او به اهتزاز درآید، مابین مشرق و مغرب برایش روشن گردد و دستش را بر سرهای بندگان گزارد، پس مؤمنی باقی نمی‌ماند، مگر اینکه دلش شدیدتر و محکم‌تر از پاره‌های آهن گردد و خداوند به او نیروی چهل مرد عطا نماید. در این حدیث شریف علوی(علیه السلام) به اهتزاز درآمدن پرچم حضرت مهدی(عج) در شرق و غرب عالم و جهانی شدن انقلاب بزرگ مهدوی بیان شده است. از امام باقر(علیه السلام) روایت شده که شایسته است، سلام بر حضرت مهدی(علیه السلام) این گونه باشد. السّلام علیک یا بقیّة‌الله فی أرضه. «یونس بن عبدالرحمن» از امام موسی بن جعفر(علیه السلام) پرسید:
ای فرزند رسول خدا! آیا شما قایم به حق هستید؟ امام(عج) فرمود: من قایم به حق هستم ولکن قایمی که زمین را از دشمنان خاک پاک می‌نماید و لبریز از عدل می‌گرداند همان طوری که از ستم پر شده است. امام پنجم از فرزندان من است.۱۲
مطابق این حدیث، پاک‌سازی کرة زمین از دشمنان خدا و برقراری عدالت بر سراسر جهان از دستاوردهای انقلاب جهانی حضرت مهدی(عج) خواهد بود. امام سجاد(علیه السلام) یاران امام زمان(عج) را حکم‌رانان، فرمان‌روایان و بزرگان روی کرة زمین دانسته و فرموده‌اند: هنگامی که قایم ما قیام کند، خدای عزوجلّ از شیعه ما آفت را برطرف سازد و دل‌هایشان را همچون پاره‌آهن کند و نیروی هر یک از مردان آنان را به اندازه چهل مرد قرار دهد و آنان حکم‌رانان، فرمان‌روایان و بزرگان بر سراسر گیتی خواهند بود.۱۳
مطابق این حدیث شریف، یاران ولی عصر(عج) حاکم، فرمان‌روای یک کشور، یک قاره و یک منطقه از روی زمین نمی‌باشند بلکه بزرگ و حاکم بر سراسر جهان، خواهند شد. «دعبل بن علی خزاعی» می‌گوید: در حضور مولایم علی‌بن موسی‌الرضا(علیه السلام) قصیده خود را که آغازش این بیت است:
مدارس آیات حلّت من تلاوتها و منزل وحی مقفر العرصات خواندم تا رسیدم، به این ابیات از قصیده‌ام: خروج إمام لا محالة خارج یقوم علی اسم الله و البرکات یمیز فینا کلّ حقّ و باطل و یجزی علی السّماء و النقمات [قیام امام(علیه السلام) امری حتمی و غیرقابل انکار است، که با تکیه بر اسم خدا و به برکت او انجام خواهد پذیرفت. آن حضرت(علیه السلام) در میان ما متمایز کنندة بین حق و باطل؛ و جزا دهندة بر آسمان است.] امام رضا(علیه السلام) به شدت گریست و سر خویش را بلند نموده، به من فرمود: ای خزاعی! در این دو بیت روح‌القدس بر زبانت سخن گفت: آیا می‌دانی این امام کیست. در چه زمانی قیام می‌کند؟ گفتم: نه ای مولای من! مگر اینکه خبر خروج و قیام امامی از شما را شنیده‌ام که زمین را از فساد پاک می‌گرداند و پر از عدل می‌کند، همان طوری که از بیداد لبریز شده باشد، امام(علیه السلام) فرمود: حجت قایم که در غیبتش انتظار او برده شود و در ظهورش مطاع می‌باشد، اگر از دنیا جز یک روز باقی نماند، خداوند آن روز را آن قدر طولانی گرداند، تا او قیام نماید و زمین را از عدل پر کند، همان طور که از بیداد لبریز شده است. مطابق این حدیث رضوی(علیه السلام) «فسادزدایی جهانی» و «عدالت گستری جهانی» در انقلاب مهدوی، نزد شیعیان و اصحاب ائمه(علیه السلام) معروف و قطعی بوده است، به گونه‌ای که دعبل خزاعی در پاسخ به پرسش امام رضا(علیه السلام) از آن یاد کرده و آن حضرت نیز بر آن تصریح و تأکید نموده‌اند. «عبدالعظیم حسنی»، نیز می‌گوید: به محضر سرورم امام جواد(علیه السلام) رسیدم و عرض کردم: من امیدوارم که شما قایم از اهل بیت محمّد باشید که زمین را از قسط و عدل لبریز می‌نماید، همان طور که از بیداد و ستم پر شده باشد. امام جواد(علیه السلام) فرمود: ای ابا القاسم! هیچ یک از ما امامان نیست، مگر قایم به امر خدا و راهنمای به سوی دین خداست ولی من آن قایمی که خداوند به وسیلة او زمین را از اهل کفر و دروغ‌گویی و انکار حق پاک می‌گرداند، و از عدل و قسط لبریز می‌نماید، نیستم... او کسی است که زمین برایش رام و هر سختی برایش هموار می‌گردد، و از یارانش به تعداد اهل بدر ۳۱۳ تن از اقصی نقاط زمین نزد او جمع می‌شوند. هنگامی پیمان برایش کامل گردد که ده هزار تن هستند، به اذن خدا قیام می‌کند و پیوسته دشمنان خدا را می‌کشد تا اینکه خدای تبارک و تعالی را راضی و خشنود گرداند. عیسی(علیه السلام) در انقلاب جهانی حضرت مهدی(عج) نزول عیسی بن مریم(علیه السلام) در زمان ظهور حضرت مهدی(عج) و همکاری با ایشان در انقلاب جهانی مهدوی، در متن احادیث نبوی(علیه السلام) به صراحت و به طور روشن و واضح، به صورت شفاف و مستقیم، برای همگان بیان شده است. در قرآن مجید نیز این حقیقت بیان شده است البته در پرتو تفسیر قرآن با حدیث است که آشکار می‌شود و پیام قرآن در ارتباط با این موضوع، با کمک رهنمودهای امامان معصوم(علیه السلام) قابل درک می‌گردد.
قرآن کریم، دربارة سرنوشت حضرت عیسی بن مریم چنین می‌گوید: و گفتارشان (این چنین بود): ما عیسی بن مریم، پیامبر خدا را کشتیم! در حالی که نه او را کشتند و نه به دار آویختند، لکن امر بر آنها مشتبه شد و کسانی که در مورد (قتل) او اختلاف کردند، از آن در شک هستند و آنان علمی ندارند مگر اینکه از گمان پیروی می‌کنند، و قطعاً او را نکشتند! بلکه خدا او را به سوی خود بالا برد. و خداوند، توانا و حکیم است و هیچ یک از اهل کتاب نیست مگر اینکه پیش از مرگش به او (مسیح) ایمان می‌آورد و روز قیامت بر آنها گواه خواهد بود.۱۴
در این سه آیه، چند نکته مهم دربارة سرنوشت حضرت عیسی(علیه السلام) بیان شده است:
الف) عیسی(علیه السلام) کشته نشده و نمرده و به دار آویخته نشده است؛
ب) به آسمان، در نزد خدا، بالا رفته و زنده است؛
ج) اهل کتاب پیش از مرگ مسیح(علیه السلام) به او ایمان می‌آورند. مطابق آیات مذکور از یک سو، حضرت عیسی(علیه السلام) به آسمان بالا رفته است و هنوز زنده می‌باشد. آیات مذکور از یک سو، حضرت عیسی(علیه السلام) به آسمان بالا رفته است و هنوز زنده می‌باشد و از سوی دیگر، پیش از مرگ او تمام اهل کتاب به او ایمان می‌آورند و منظور از اهل کتاب بیشتر، یهودیان و بنی‌اسراییل است که در آیات قبل، جنایات و مفاسد آنان شمارش شده و در همین آیات نیز به ادعای آنان مبنی بر قتل حضرت عیسی(علیه السلام) تصریح گردیده و روشن است که چنین چیزی هنوز اتفاق نیفتاده است؛ پس قطعاً در آینده، این وعدة قرآنی تحقق خواهد یافت. در هر حال منظور آیة اخیر این است که تمام اهل کتاب به حضرت مسیح(علیه السلام) پیش از مرگ او ایمان می‌آورند، یهودیان او را به نبوت می‌پذیرند و مسیحیان نیز دست از الوهیت او می‌کشند و این در زمانی است که حضرت مسیح(علیه السلام) طبق روایات اسلامی، در موقع انقلاب حضرت مهدی(علیه السلام) از آسمان فرود می‌آید و پیش از رحلت ایشان همة اهل کتاب به او ایمان آورده‌اند و حضرت عیسی(علیه السلام) در انقلاب جهانی حضرت مهدی(عج) نیز ایمان می‌آورند.
روشن است، یهودیان، به حکم اینکه آیین آنها پیش از آیین مسیحیت بوده، باید به حضرت مسیح(علیه السلام) ایمان آورند و مجموعه یهودیان و مسیحیان نیز به حکم اینکه آیین‌نشان مربوط به گذشته بوده که با آمدن اسلام، تاریخ آنها سپری شده، وظیفه دارند، در زمان انقلاب جهانی مهدوی به آیین حق و نهایی مکتب اسلام ایمان بیاورند، همان‌طور که حضرت عیسی(علیه السلام) نیز به حکم اینکه آیینش مربوط به گذشته بوده، وظیفه دارد، به آیین اسلام که رهبر و مجری آن حضرت مهدی(عج) است، ایمان آورد. از عوامل و دلایل سرعت گسترش اسلام در انقلاب جهانی مهدوی، همین فرود آمدن حضرت عیسی(علیه السلام) و شناسایی ایشان توسط همه اهل کتاب، یهودیان و مسیحیان، و روی آوردن همة آنان به او و ایمان به شخصیت آن حضرت است.
ایمان آورندگان به حضرت مسیح(علیه السلام)، به اسلام و انقلاب جهانی امام مهدی(علیه السلام) ایمان می‌آورند و جهانی شدن اسلام و جهانی‌سازی اسلامی روی می‌دهد و آیین جهانی، جاویدان و جامع اسلام بر سراسر جهان حاکم خواهد شد. امام باقر(علیه السلام) دربارة این سخن خدای متعال: و إن من أهل الکتاب إلاّ لیؤمننّ به قبل موته و یوم القیامة یکون علیهم شهیداً.۱۵
فرموده‌اند: عیسی پیش از روز قیامت، به دنیا فرود می‌آید و اهل هیچ ملتی باقی نمی‌ماند، مگر اینکه پیش از مرگشان به حضرت مسیح(علیه السلام) ایمان می‌آورند و حضرت عیسی(علیه السلام) پشت سر حضرت مسیح(علیه السلام) نماز می‌گذارد.۱۶
بر اساس این حدیث شریف، ایمان اهل کتاب به حضرت مسیح(علیه السلام) در زمانی روی می‌دهد که عیسی(علیه السلام) پشت سر حضرت مهدی(عج) نماز گزارد و با اقتدا کردن به حضرت مهدی (عج) پیروان خود را به یاری حضرت مهدی(عج) و ایمان آوردن به آیین اسلام ناب محمدی(صلی الله علیه و آله و سلم) هدایت می‌نماید.
محمدرضا جواهری ماهنامه موعود شماره ۷۸
پی‌نوشت‌ها:? برگرفته از: دو ماهنامة پژوهه، مرکز جهانی علوم اسلامی، شماره ۱۳، با حذف و با تخلیص.
۱. مجلسی، محمدباقر، بحارالانور، ج ۵۱، ص ۷۸.
۲. همان، ص ۸۱.
۳. همان، ص ۹۱.
۴. همان، ص ۸۱.
۵. همان، ص ۹۱.
۶. همان، ج ۵۱، ص ۶۶.
۷. همان، ص ۶۶.
۸. همان، ص ۶۶.
۹. همان، ج ۵۱، ص ۶۶.
۱۰. مکارم شیرازی، حکومت جهانی مهدی(علیه السلام)، ص ۲۷۷.
۱۱. همان، ص ۲۷۸.
۱۲. مجلسی، همان، ج ۵۱، ص ۱۵۱.
۱۳. ابن بابویه، الحاصل، ج ۱۴، ص ۶۴۳.
۱۴. سورة نساء (۴)، آیة ۱۵۹.
۱۵. همان.
۱۶. سلیمان‌بن ابراهیم قندوزی، ینابیع المودّة، ج ۳، ص ۲۳۷.
//
پایگاه خبری -تحلیلی اهل البیت (ابنا)
