جعل حدیث درشأن شیخین!
بهتر نیست به جای جعل احادیث در شأن شیخین وتحریف سخنان رسول گرامی اسلام به بیان حقایق بپردازیم؟پس چرا برخی ازافراد که خود را عالم میپندارند به این اعمال ناجوانمردانه وناپسند میپردازند؟
حدیث منزلت از احادیثی است که در شأن و مقام امیر مؤمنان علی علیه السلام وارد شده است و همه مسلمانان در ورود آن درباره حضرت علی علیه السلام اتفاق نظر دارند. محدثان بزرگ متقدم و متأخر، علما و دانشمندان اهل تسنّن نیز این حدیث را نقل کرده اند. برای نمونه میتوان به بُخاری، مسلم نیشابوری و دیگر نویسندگان صحاح اشاره نمود. نگارندگان مسند همچون احمد بن حنبل شیبانی در مسند و معجم نگاران مانند طبرانی در المعجم الکبیر نیز به این حدیث اشاره کرده اند
تردیدی در صحّت سند و بلکه تواتر آن ـ حتّی از طرقی که نزد اهل تسنن معتبر است ـ وجود ندارد. از این رو گروهی از آنان ـ در کتابهای حدیثی و کلامی ـ در دلالت این حدیث بر برتری امیر مؤمنان علی علیه السلام و جانشینی او از رسول ربّ العالمین تشکیک کرده اند
گروه دیگری وقتی متوجّه بی ارزشی این تشکیک ها شده اند، به ناچار سند آن را زیر سؤال برده و آن را ضعیف شمرده اند، با این که حدیث منزلت حدیثی است که بخاری و مسلم و دیگر صاحبان صحاح و بزرگان حدیث بر آن اتّفاق نظر دارند و صدور چنین حدیثی نزد اهل سنّت قطعی است، آن چنان که این موضوع برای هر پژوهش گری که به کتاب الصواعق المحرقه مراجعه کند پوشیده نیست.
الصواعق المحرقه: ۱ / ۳۱
از طرفی، عدّه ای از مخالفان متوجّه شدند که ضعیف شمردن سند و دلالت این حدیث هیچ سودی ندارد; از این رو متن حدیث را به گونه ای که هیچ مسلمانی به زبان نمیآورد تحریف کردند و گفتند: متن حدیث این گونه است: علیٌّ منّی بمنزلة قارون من موسی…! نسبت علی به من، مانند نسبت قارون به موسی است! پژوهش گری که به کتابهای رجال، در ضمن شرح حال «حریز بن عثمان» مراجعه کند، از جعلی بودن این روایت آگاهی خواهد یافت
حدیث منزلت و تحریف واژگان آن
برخی دیگر، حدیث را قلب کرده و نام ابوبکر و عمر را به جای نام علی علیه السلام گذاشته اند
توجه:قلب حدیث: جا به جا کردن نام یکی از راویان، یا پس و پیش کردن نامی و یا تعویض یک نام با نام دیگر در سند و یا جا به جا کردن و تغییر دادن مطلبی در متن
خطیب بغدادی در تاریخ معروف خود چنین مینگارد: طاهری، از ابوالقاسم علیّ بن حسن بن علیّ بن زکریای شاعر، از ابوجعفر محمّد بن جریر طبری، این گونه نقل میکند که بُشر بن دحیه، از قزعة بن سوید، از ابن ابی مُلَیکه این گونه نقل میکند: ابن عبّاس میگوید که پیامبر صلی اللّه علیه وآله فرمود: نسبت ابوبکر و عمر به من، مانند نسبت هارون به موسی است
این روایت را متّقی هندی در کنز العمّال، از خطیب بغدادی و ابن جوزی در الواهیات، از ابن عباس نقل کرده اند.۳ مناوی نیز در کنوز الحقایق همین گونه آورده است
تاریخ بغداد: ۱۱ / ۳۸۳
کنز العمّال: ۱۱ / ۲۵۹، کتاب فضایل، باب ذکر صحابه و فضلهم، حدیث ۳۴۶۷۹
کنوز الحقایق: ۱ / ۱۳، حرف همزه، حدیث ۸۴
اثبات کذب بودن حدیث منزلت در شأن ابوبکر وعمر:حال گفته ی علما وصاحب نظران سنی را درمورد راویان این حدیث میاوریم
قزعة بن سویدابن ابی حاتِم درباره قزعه، از احمد بن حنبل این گونه نقل میکند: قزعه مضطرب الحدیث است. وی از ابن مَعین روایت کرده است که میگوید: او از نظر نقل حدیث ضعیف است; آن گاه از پدرش ابوحاتِم رازی درباره قزعه چنین نقل میکند: نمیتوان به گفتههایش استناد و احتجاج کرد.
الجرح والتعدیل: ۷ / ۱۸۸
ابن حجر نیز در مورد قزعة بن سوید اظهار نظر کرده است. وی مینویسد که بُخاری میگوید: قزعه در نقل حدیث فرد قوی نیست
وی هم چنین از ابوداوود، عنبری و نَسایی نقل میکند که گویند: قزعه در نقل حدیث فرد ضعیفی است. ابن حجر در ادامه مینویسد که ابن حبّان، قزعه را این گونه وصف مینماید: وی خطا و اشتباههای بسیار و آشکاری دارد. از آن جا که چنین مواردی در روایاتش بسیار است، نمیتوان به روایاتش استناد کرد.
تهذیب التهذیب: ۸ / ۳۲۶
ذهبی نیز در میزان الاعتدال نامی از او برده و مینویسد: او حدیثی منکَر و ناشناخته از ابن ابی مُلَیکه دارد
میزان الاعتدال: ۵ / ۴۷۲ و ۴۷۳
ب)بشر بن دحیه
ابن حجر میگوید: بُشر بن دحیه، از قزعة بن سوید، روایت نقل میکند; و محمّد بن جریر طبری نیز از او حدیث نقل کرده است. ذهبی در اصل کتاب میزان الاعتدال، او را ـ ذیل شرح حال عمّار بن هارون مستملی ـ آورده و ضعیف دانسته است. در ادامه مطالب، عین عبارت ابن حجر را خواهید دید. در آن عبارت از ذهبی این گونه نقل شده است: این حدیث دروغ و جاعل آن بُشر است. در همان عبارت، سخن ابن حجر این گونه آمده است: من استاد طبری (بُشر) را نمیشناسم. ممکن است که همو جاعل حدیث باشد.
لسان المیزان: ۴ / ۲۵۹
حدیث منزلت در شأن امیر مؤمنان علی علیه السلام
به روایت بُخاری بُخاری این حدیث را این گونه نقل میکند: محمّد بن بشّار، از غندر، از شعبه، از سعد نقل میکند که میگوید: از ابراهیم بن سعد، از پدرش شنیدم که این گونه میگفت: پیامبر صلی اللّه علیه وآله به علی علیه السلام فرمود: أما ترضی أن تکون منّی بمنزلة هارون من موسی؟آیا راضی نیستی که برای من همانند هارون برای موسی باشی؟
صحیح بُخاری: ۳ / ۱۳۵۹، کتاب فضایل صحابه، باب مناقب علی بن ابی طالب علیه السلام، حدیث ۳۵۰۳
بُخاری در بخش دیگری از صحیح، حدیث منزلت را این گونه نقل میکند: مسدّد، از یحیی، از شعبه، از حَکَم، از مصعب بن سعد، از پدرش نقل میکند که سعد میگوید: آن گاه که رسول خدا صلی اللّه علیه وآله به تبوک میرفت، علی علیه السلام را جانشین خود قرار داد. علی علیه السلام عرض کرد: أتخلّفنی فی الصبیان والنساء; آیا مرا در میان کودکان و زنان باقی میگذاری؟پیامبر خدا صلی اللّه علیه وآله فرمود: ألا ترضی أن تکون منّی بمنزلة هارون من موسی إلاّ أنّه لیس نبی بعدی؟
آیا راضی نیستی که برای من، همانند هارون برای موسی باشی جز این که بعد از من پیامبری نخواهد بود؟
صحیح بُخاری: ۴ / ۱۶۰۲، کتاب المغازی، باب غزوه تبوک، حدیث ۴۱۵۴
به روایت مسلم
مسلم بن حجّاج نیشابوری نیز به نقل این حدیث پرداخته است.
وی در صحیح در بخش فضایل علی بن ابی طالب علیهما السلام مینویسد:یحیی بن تمیمی، ابو جعفر محمّد بن صباح، عبیداللّه قواریری و سریح بن یونس ـ متن حدیث به نقل از محمّد بن صباح است ـ از یوسف بن ماجشون نقل میکنند که وی از ابو سَلَمه ماجشون، از محمّد بن منکدر، از سعید بن مسیّب، از عامر بن سعد بن ابی وَقّاص، از پدرش نقل میکند که رسول خدا صلی اللّه علیه وآله به علی علیه السلام فرمود:
أنت منّی بمنزلة هارون من موسی إلاّ أنّه لا نبی بعدی;
تو برای من، مانند هارون برای موسی هستی جز این که بعد از من پیامبری نخواهد بود.
سعید میگوید: دوست داشتم که این حدیث را از زبان سعد بشنوم; وقتی سعد را ملاقات کردم و گفته عامر را برای او نقل کردم، سعد گفت: آری، من این حدیث را شنیده ام. گفتم: خودت آن را شنیده ای؟سعد انگشتانش را بر گوشهایش نهاد و گفت: آری، وگرنه گوشهایم کر شوند.
این حدیث را ابوبکر بن ابی شِیبه نیز از غندر، از شعبه نقل کرده است.
مسلم در سند دیگری حدیث منزلت را این گونه نقل میکند: محمّد بن مثنّی و ابن بشّار از محمّد بن جعفر نقل میکنند که وی، از شعبه، از حَکَم، از مصعب بن سعد، از سعد بن ابی وقّاص نقل میکند:
رسول خدا صلی اللّه علیه وآله در غزوه تبوک علی بن ابی طالب علیه السلام را جانشین خود قرار داد. علی علیه السلام گفت: یا رسول اللّه! تخلّفنی فی النساء والصبیان؟ای رسول خدا! آیا مرا در میان زنان و کودکان باقی میگذاری؟پیامبر خدا صلی اللّه علیه وآله فرمود: أما ترضی أن تکون منّی بمنزلة هارون من موسی غیر أنّه لا نبی بعدی؟آیا راضی نیستی که برای من، همانند هارون برای موسی باشی، جز این که بعد از من پیامبری نخواهد بود؟
مسلم در سند دیگر این حدیث را این گونه نقل میکند:
عبیداللّه بن معاذ، از پدرم، از شعبه برای ما روایت کرده اند که قُتَیْبَة بن سعید و محمّد بن عباد ـ با دو متن نزدیک به هم ـ از حاتِم (ابن اسماعیل) از بُکَیْر بن مسمار، از عامر بن سعد بن ابی وَقّاص، از پدرش نقل میکنند که معاویة بن ابی سُفیان به سعد گفت:
چه چیز تو را از این که به ابوتراب دشنام دهی باز میدارد؟! سعد گفت: من مادامی که سه جمله از رسول خدا صلی اللّه علیه وآله درباره علی به خاطر دارم، او را دشنام نخواهم داد که اگر یکی از این سه جمله درباره من بود، برای من خوشایندتر از مال دنیا بود. رسول خدا صلی اللّه علیه وآله به هنگام حرکت به غزوه ای علی علیه السلام را جانشین خود قرار داد; علی علیه السلام به او عرض کرد: ای رسول خدا! مرا همراه زنان و کودکان باقی میگذاری؟شنیدم که پیامبر صلی اللّه علیه وآله به او فرمود:
أما ترضی أن تکون منّی بمنزلة هارون من موسی إلاّ أنّه لا نبی بعدی؟
آیا راضی نیستی که برای من، همانند هارون برای موسی باشی، جز این که بعد از من پیامبری نخواهد بود؟
بار دیگر از حضرتش شنیدم که در جنگ خیبر فرمود:
لاُعطینّ الرایة رجلاً یحبّ اللّه ورسوله ویحبّه اللّه ورسوله;
پرچم را به دست مردی خواهم داد که خدا و رسولش را دوست میدارد و خدا و رسولش نیز او را دوست میدارند. همه ما گردن کشیدیم و نگاه میکردیم که او چه کسی است. پیامبر صلی اللّه علیه وآله فرمود: علی را برایم صدا بزنید. علی علیه السلام را پیش رسول خدا صلی اللّه علیه وآله آوردند. او چشم درد داشت. پیامبر از آب دهان خود به چشم او مالید و پرچم را به او داد و خداوند به دست او، فتح و پیروزی را به مسلمانان نصیب کرد. جمله سوم آن گاه بود که آیه (نَدْعُ أَبْناءَنا وَأَبْناءَکُمْ) نازل شد. رسول خدا صلی اللّه علیه وآله علی، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام را فرا خواند و گفت: اللهمّ هؤلاء أهلی; بارالها! اینان خانواده من هستند.
این حدیث را ابوبکر بن ابی شِیبه نیز، از غندر، از شعبه نقل کرده است.
مسلم نیشابوری، به سندی دیگر، این حدیث را چنین نقل میکند: محمّد بن مثنّی و ابن بشّار از محمّد بن جعفر، از شعبه، از سعد بن ابراهیم، از ابراهیم بن سعد نقل میکنند که سعد میگوید: پیامبر صلی اللّه علیه وآله به علی علیه السلام فرمود: أما ترضی أن تکون منّی بمنزلة هارون من موسی؟
آیا راضی نیستی که برای من همانند هارون برای موسی باشی؟
صحیح مسلم: ۵ / ۲۲ ـ ۲۴، کتاب فضایل صحابه، باب فضایل علی بن ابی طالب علیه السلام، حدیث ۲۴۰۴
سخنی با حقجویان:بهتر نیست به جای جعل حدیث ساختگی در در شأن شیخین وتحریف سخنان رسول گرامی اسلام به بیان حقایق بپردازیم؟پس چرا برخی ازافراد که خود را عالم میپندارند به این اعمال ناجوانمردانه وناپسند میپردازند؟
Islam-Press.Net
سایت تحقیقاتی اسلام پرس