در روایات و احادیث رسیده از معصومین علیهم السلام برای استفاده از عطر و بوی خوش آثار و خواص فراوانی در دنیا و آخرت ذکر شده است.ثواب اخروی، تقویت قلب، زیادی عقل و شادی و نشاط و... از جمله این آثار است.
امام رضا (علیه السلام) استفاده از عطر را باعث انبساط روحی دانسته می‌فرماید: «چهار چیز است که دل را باز می‌کند و غم را از بین می‌برد: عطر زدن، عسل خوردن، سواری کردن و به سبزه نظر کردن!» و نیز در توصیه ای دیگر به مردم می‌فرمایند: « برای مرد سزاوار نیست که استفادی هر روزه از بوی خوش را ترک کند پس اگر نتوانست، یک روز در میان و باز اگر نتوانست، در هر جمعه خود را خوشبو سازد و هیچ گاه این عمل را رها نکند».(۱)
امام رضا (علیه السلام) در روایتی دیگر عطر زدن را از اخلاق انبیا دانسته می‌فرماید: «الطَیبُ من أخلاق الأنبیاء ؛ خوشبو کردن، از اخلاق پیامبران است».(۲)
و در روایات دیگر نقل شده که بوی خوش همواره از محل زندگی امام رضا (علیه السلام) پراکنده بود. در همین زمینه از یکی از کنیزان امام رضا (علیه السلام) نقل شده که آن حضرت به عود هندی بخور میکرد و بعد از آن گلاب و مشک به کار می‌برد.(۳) و حسن بن جهم می‌گوید: حضرت رضا (علیه السّلام) از منزل خارج شد، بوی خوش بخور از آن جناب ساطع بود.(۴)
در مورد آداب استفاده از بوی خوش هم معمر بن خلاد نقل می‌کند: حضرت رضا (علیه السّلام) به من دستور داد برایش روغنی تهیه کنم که در آن مشک و عنبر باشد و به من فرمود که آیة الکرسی و سوره ام الکتاب و معوذتین (دو قل اعوذ) و آیاتی که برای حفظ از شیطان خوب است، در کاغذی بنویسم و آن را بین شیشه و جعبه آن قرار دهم. این کار را کردم بعد که خدمتش رسیدم، محاسن خود را عطرآگین کرد و من تماشا می‌کردم.(۵)
و در روایتی دیگر حسن بن جهم می‌گوید: خدمت امام رضا علیه السلام رسیدم، ظرفی نزد من آورد که در آن مشک بود. خطاب به من فرمود: از این مشک بردار و بر خود بمال. مقداری برداشتم و بر خود مالیدم. فرمود: مقداری دیگر بردار و بر گودی پایین گردن بمال. (۶)
امام رضا علیه السلام در توصیه ای پزشکی خطاب به علی بن یقطین که به امام رضا علیه السلام نوشته بود در سرم سردی سخت حس می‌کنم به طوری اگر بادی بوزد کم می‌ماند غش کنم. در پاسخ نوشتند: پس از غذا عنبر و زنبق را به بینی بکش انشاء الله نجات پیدا می‌کنی. (۷).
همچنین امام رضا(علیه السلام) ضمن توصیه به استفاده پیوسته از بوی خوش و فرستادن صلوات به هنگام عطر زدن فرمود: (کانَ یَعرِفُ مَوضِعَ سُجُودِ اَبِی‌عَبدِالله به طیبِ رِیحَه) جایگاه سجده امام صادق علیه السلام از بوی عطر آن‌جا شناخته می‌شد. (۸)
پانوشتها:
۱. بحارالانوار، ج۷۳، ص۱۴۰
۲. الکافی، ج۶، ص۵۱۰
۳. قمی، شیخ عباس، منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل، ج ۳، ص،۱۶۲۲
۴. قمی، شیخ عباس، منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل، ج ۳، ص ۵۱۸٫
۵. کافی، ج ۶، ص ۵۱۶، ح ۲
۶. عباس عزیزی، عطر زینت نماز و زندگی، ص ۳۵
۷. محسن کاظمی، عطر درمانی، ص ۱۲۹
۸. مکارم الاخلاق، ص ۸۱
ابنا
