تحلیل سریال مختارنامه (۵)
تذکر:
۱-مجموعه تحلیل‌های سریال مختارنامه که از سوی سایت فرهنگی اعتقادی فطرت ارائه خواهد شد صرفاً از زاویه ی مسائل اعتقادی است.
۲-تحلیل و بررسی اعتقادی یک محصول مذهبی حق محفوظی برای تریبون‌های فرهنگی- اعتقادی است و این نقد به معنای زیر سؤال بردن کل مجموعه نیست.هم چنین هرگونه تایید و دفاع نیز به معنای تایید کل مجموعه نخواهد بود.
۳-چنان چه در حوزه مسائل اعتقادی تحلیل و یا نظری شایان ذکر می‌بینید جهت درج برای ما ارسال کنید
تحلیل سریال مختارنامه(۵)
مرام احترام
یکی از مهم ترین مصادیق احترام در هر قوم و فرهنگی نحوه ی خطاب قرار دادن فرد است. در نزد عرب وقتی کسی را به بزرگی و احترام خطاب می‌کنند وی را به کنیه ی وی صدا می‌زنند. اما وقتی این خطاب زیاد بار احترام در بر نداشته باشد با القاب معمول و اسامی یکدگر را صدا می‌زنند.
در فرهنگ عرب هر فردی دارای اسم و کنیه و لقب است. اسم معرف فرد است و لقب بیانگر خصوصیت خاص و یا ویژگی و صفتی در او است مثل صادق یا کاذب یا امین یا خاین.
کنیه برای احترام و تکریم به کار می‌رود. البته از برخی القاب که بار احترام دارند نیز جهت تکریم استفاده می‌شود. کنیه بیشتر با کلمه «اب» یا «ام» و گاهی با کلمه ابن (پسر) و اخت(دختر) شروع می‌شود. مثل: ابوالحسن و ام لیلا و ام کلثوم و ابن حاجب و بنت الکرم. در مورد ائمه علیهم السلام نیز این مورد وجود دارد. مثلا اولین امام معصوم نامش علی و لقبش امیرالمؤمنین و کنیه اش ابوالحسن است. -سلام الله علیه-
پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله خاندان ایشان مورد بی احترامی و حتی ضرب و شتم منجر به شهادت حضرت زهرا سلام الله شدند. اما به هر حال احترام و بزرگداشت این خاندان نزد شیعیان حفظ و باقی ماند. این دامنه ی احترام در نوع صدا زدن ها برخوردها و تعاملات در نزد شیعیان به چشم می‌خورد. وقتی احادیث شیعی را مرور می‌کنیم می‌بینیم شیعیان نزدیک به امام با بزرگی و احترام حدیث را از ایشان نقل کرده اند. ریشه ی این موضوع به دستوری از دستورات قرآن برمی گرد.
لا تَجْعَلُوا دُعاءَ الرَّسُولِ بَیْنَکُمْ کَدُعاءِ بَعْضِکُمْ بَعْضا(النور ۶۳)
صدا کردن پیامبر را در میان خود، مانند صدا کردن یکدیگر قرار ندهید
مثلاً: در نقل احادیث -توسط بزرگان شیعه- از امام صادق علیه السلام از ایشان به ابا عبدالله یاد شده است. و یا لااقل در نقل و یا خطاب به اسم یا صفت بسنده نمی‌شود و با یاد آوری نام پدر و یا رسول خدا صلی الله علیه و آله از آن بزرگواران یاد می‌گردد. مثلاً علی بن موسی الرضا و یا یابن رسول الله و...
مقوله ی احترام در آیه ای دیگر به صورتی دیگر بیان شده است تا جایی که خداوند به مسلمانان دستور می‌دهد حتی صدایتان را از صدای پیامبر بالاتر نبرید.
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ کَجَهْرِ بَعْضِکُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُکُمْ وَ أَنْتُمْ لا تَشْعُرُونَ (الحجرات۲)
ای کسانی که ایمان آوردهاید! صدای خود را فراتر از صدای پیامبر نکنید، و در برابر او بلند سخن مگویید (و داد و فریاد نزنید) آن گونه که بعضی از شما در برابر بعضی بلند صدا می‌کنند، مبادا اعمال شما نابود گردد در حالی که نمیدانید!
آن چه مسلم است مختار هم از این قاعده خود را جدا نکرده. او فردی است موجه و شیعه. فردی معمولی نیست که ممکن باشد اصول را رعایت نکند. قطعاً او هم مرام احترام را نگاه می‌داشته است و امام حسن مجتبی علیه السلام را به نام"مجتبی"آن هم با کلامی نه چندان محترم یاد نمی‌کرده است. و یا هم چنین در مورد امام سجاد علیه السلام. فرزند پیامبر، ابامحمد، حسن بن علی و... بیشتر بار احترام دارند تا آن چه از دهان مختار فیلم شنیده می‌شد.
شاید گفته شود چنین خرده ای را نباید به چنین مجموعه ی عظیمی گرفت و آن را زیر سؤال برد.
اما سخن ما این است که اولاً: این نکته گرچه ظریف است اما بار فرهنگی زیادی را متحمل است. ثانیاً:اتفاقاً چون این مجموعه ی تلوزیونی عظیم است و چون سازندگان خصوصاً کارگردان محترم آن از ارادتمندان اهل بیت علیهم السلام است چنین تذکراتی لازم و ضروری به نظر می‌آید. به هر حال ما باید مراقب هم باشیم تا با یادآوری و امر به معروف، از معارفمان دور نشویم. ثالثاً: این کلام، خرده نیست بلکه به نوعی دفاع از مختار ثقفی است. چرا که در فیلم وی را فردی معرفی کرده ایم که چنین مشخصه ی فرهنگی را رعایت نمی‌کند حال آن که از چنین شخصیتی چنین چیزی به دور است.
مقوله ی احترام موضوع کوچکی نیست. احترام به بزرگان، پدر و مادر، استاد و... امری است مؤکد. در کنار همه ی این ها احترام پیامبر و خاندانشان علیهم السلام دارای اهمیتی ویژه است. حالا که نوع خطاب و صدا زدن در سرفصل احترام جای گاه خود را دارد بنابراین باید در الگو سازی‌های تصویری به آن توجه اکید داشت.----------------------------------------------
مطالب مرتبط:
تحلیل مختارنامه(۱)
تحلیل مختارنامه(۲)
تحلیل مختارنامه(۳)
تحلیل مختارنامه(۴)
حذف تصاویرچهره حضرت ابوالفضل ازمختارنامه
نقدی بر مناظره عبیدالله زیاد و مسلم بن عقیل در سریال مختارنامه
بیان امام محمد باقر علیه السلام در مورد مختار
قیام مختار ثقفی
هزینه ساخت سریال"مختارنامه"اعلام شد
مختار ثقفی روز عاشورا کجا بود؟
پاسخ به شایعات مختارنامه
چه کسانی به دست"مختار"کشته شدند؟
قیام مختار
فطرت
