پاسخ:
اولا: معنای سلام دعا برای سلامت است ودعا هم برای شخص موجود ممکن است هم کسی که موجود نیست. در ابتدا باید معنی سلام مشخص شود. سلام همان طور که در کتب لغت وتفسیر اهل سنت نیز موجود است به معنی دعای برای سلامت به کار می‌رود:
معنی السلام هو الدعاء بالسلامة
الإیضاح فی علوم البلاغة ج۱/ص۳۴۷
معنای سلام دعای برای سلامت است.
شبیه همین عبارت در کتابهای زیر آمده است:
التفسیر الکبیر ج۲۱/ص۲۰۲- الکشاف ج۳/ص۲۹- روح المعانی ج۱۲/ص۹۴- زاد المسیر ج۹/ص۱۹۴- فتح الباری ج۱۱/ص۱۳
پس وقتی به کسی سلام می‌کنی برای وی دعای به سلام کرده ای. وبرای دعا کردن برای شخص موجود بودن وی شرط نیست. در بسیاری روایات اهل سنت آمده است که رسول خدا برای کسانی که درآن زمان موجود نبوده انددعاکرده اند:
۱۱۶۹۱ حدثنا عبد الله حدثنی أبی ثنا حسن قال سمعت عبد الله بن لهیعة قال ثنا دراج أبو السمح ان أبا الهیثم حدثه عن أبی سعید الخدری عن رسول الله صلی الله علیه وسلم ان رجلا قال له یا رسول الله طوبی لمن رآک وآمن بک قال طوبی لمن رآنی وآمن بی ثم طوبی ثم طوبی ثم طوبی لمن آمن بی ولم یرنی قال له رجل وما طوبی قال شجرة فی الجنة مسیرة مایة عام ثیاب أهل الجنة تخرج من أکمامها
مسند أحمد بن حنبل ج۳/ص۷۱
شخصی به رسول خدا عرض کرد درخت بهشتی طوبی برای کسی باشد که تو را دیده و به تو ایمان آورده است (طوبی اصطلاحی در دعاست).حضرت فرمودند درخت بهشتی برای کسی باشد که من را دیده وایمان آورده است. ودرخت بهشتی ودرخت بهشتی ودرخت بهشتی ودرخت بهشتی ودرخت بهشتی ودرخت بهشتی ودرخت بهشتی برای کسی باشد که به من ایمان آورده ولی من را ندیده است. شخصی به حضرت عرض کرد طوبی چیست. فرمودند درختی است در بهست که طولش به اندازه هزار ماه راه است که لباس بهشتیان از شاخه‌های ان بیرون می‌آید.
این روایت در المستدرک علی الصحیحین ج۴/ص۹۶ - صحیح ابن حبان ج۱۶/ص۲۱۳- مسند أبی یعلی ج۲/ص۵۱۹ و چندین کتاب دیگر آمده است ودر بسیاری از آنها این روایت را صحیح دانسته اند.
ثانیا: در روایات مورد بحث - که در اول سوال یک گذشت-سوال چنین است که در زمان حضرت ولی عصر چطور به ایشان سلام می‌کنند حضرت پاسخ دادند می‌گویی السلام علیک یابقیة الله که معنی آن چنین است: اگر زمان او را درک کردی چنین می‌گویی
اما علاوه بر این مطلب ما برای دفع شبهه از زیاراتی که برای امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف قبل از تولد ایشان ذکر شده است چنین پاسخ می‌گوییم که:
ثالثا: تمامی مردم قبل از تولد در این عالم وجود روحانی داشته و درک وفهم دارند اهل سنت در ذیل آیه شریفه:
وَإذ أخَذَ رَبُّکَ مِن بَنِی آدَمَ مِن ظُهُورِهِم ذُرِّیَّتَهُم وَأشهَدَهُم عَلَی أنفُسِهِم ألَستُ بِرَبِّکُم قَالُوا بَلَی (سوره أعراف آیه ۱۷۲)
وهنگامی که پروردگارت از فرزندان آدم ذریه ایشان را گرفت(خلق کرد) وایشان را شاهد بر خودشان گرفت(از خودشان اقرار گرفت) که آیا من پروردگار شما نیستم همگی گفتند آری
به این مطلب اقرار کرده اند.اگر چه روایاتی که ایشان در این زمینه آورده اند در بعضی جهات با نظر شیعه منافات دارد اما اصل وجود در عالم ذر را اثبات می‌نماید:
۱۱۱۹۰ أنا قتیبة بن سعید عن مالک عن زید بن أبی أنیسة عن عبد الحمید بن عبد الرحمن بن زید عن مسلم بن یسار الجهنی أن عمر بن الخطاب سیل عن هذه الآیة وإذ أخذ ربک من بنی آدم من ظهورهم ذریتهم وأشهدهم علی أنفسهم ألست بربکم قالوا بلی شهدنا أن تقولوا یوم القیامة إنا کنا عن هذا غافلین فقال عمر سمعت رسول الله صلی الله علیه وسلم یسأل عنها فقال رسول الله صلی الله علیه وسلم إن الله عز وجل خلق آدم فمسح ظهره بیمینه فاستخرج منه ذریة فقال خلقت هیلاء للجنة وبعمل أهل الجنة یعملون ثم مسح ظهره فاستخرج منه ذریة فقال خلقت هیلاء للنار وبعمل أهل النار یعملون...
سنن النسایی الکبری ج۶/ص۳۴۷
از عمر بن خطاب در مورد این آیه سوال شد...پس عمر گفت از رسول خدا شنیدم که در این زمینه از وی سوال شد پس فرمود خداوند عز وجل آدم را خلق کرد پس دست راست خود رابر پشت وی کشید پس از آن ذریه او را خارج کرد. پس گفت آنها را برای بهشت خلق کردم وایشان عمل اهل بهشت را (کارهای نیک را) انجام خواهند داد . سپس دوباره بر پشت وی دستی کشید پس از آن ذریه ای را خارج کرد پس گفت ایشان را برای آتش آفریده ام و ایشان کارهای اهل آتش را(کارهای بد را) انجام خواهند داد...
جدا از روایات عام در مورد عالم ذر در مورد وجود نورانی رسول گرامی اسلام و ائمه اطهار علیهم السلام قبل از حضور در این عالم در کتب شیعه وسنی روایات بسیاری داریم:
۳۶۰۹ حدثنا أبو همام الولید بن شجاع بن الولید البغدادی حدثنا الولید بن مسلم عن الأوزاعی عن یحیی بن کثیر عن أبی سلمة عن أبی هریرة قال قالوا یا رسول الله متی وجبت لک النبوة قال وآدم بین الروح والجسد قال أبو عیسی هذا حدیث حسن صحیح غریب من حدیث أبی هریرة لا نعرفه إلا من هذا الوجه
سنن الترمذی ج۵/ص۵۸۵
از رسول خدا سوال کردند که چه زمانی شما به نبوت مبعوث شدید فرمودند هنگامی که آدم در بین روح و بدن بود (روح و بدنش از هم جدا بود) ...این حدیث نیکو و صحیحی است...
۳۶۵۵۳ حدثنا أبو بکر قال حدثنا عفان قال حدثنا وهیب قال حدثنا خالد الحذاء عن عبد الله بن شقیق أن رجلا سأل النبی صلی الله علیه وسلم متی کنت نبیا قال کنت نبیا وآدم بین الروح والجسد
مصنف ابن أبی شیبة ج۷/ص۳۲۹
شخصی از رسول خدا سوال کرد که شما از چه زمانی پیغمبر بودید فرمودند من پیغمبر بودم و حال آنکهآدم در بین روح و بدن بود (روح و بدنش از هم جدا بود)
۶ - محمد بن یحیی عن محمد بن أحمد عن محمد بن الحسین عن أبی سعید العصفوری عن عمر [ و ] بن ثابت عن أبی حمزة قال: سمعت علی بن الحسین علیه السلام یقول: إن الله خلق محمدا وعلیا وأحد عشر من ولده من نور عظمته فأقامهم أشباحا فی ضیاء نوره یعبدونه قبل خلق الخلق یسبحون الله ویقدسونه وهم الأیمة من ولد رسول الله صلی الله علیه وآله.
الکافی - الشیخ الکلینی - ج ۱ - ص ۵۳۰ - ۵۳۱
از امام سجاد علیه السلام شنیدم که فرمودند بدرستیکه خداوند عزوجل محمد وعلی و یازده نور از ذریه او را از نور عظمتش خلق کرد پس ایشان را بصورت سایه‌هایی در سایه نور خودش قرار داد که او را عبادت می‌کردند قبل از آنکه مخلوقات دیگر خلق شوند.
۱۹ - علی بن محمد ومحمد بن الحسن عن سهل بن زیاد عن محمد بن الحسن بن شمون عن عبد الله بن عبد الرحمن الأصم عن کرام (۱ ) قال: حلفت فیما بینی وبین نفسی ألا آکل طعاما بنهار أبدا حتی یقوم قایم آل محمد فدخلت علی أبی عبد الله علیه السلام قال: فقلت له: رجل من شیعتکم جعل لله علیه ألا یأکل طعاما بنهار أبدا حتی یقوم قایم آل محمد قال: فصم إذا یا کرام ولا تصم العیدین ولا ثلاثة التشریق ولا إذا کنت مسافرا ولا مریضا فإن الحسین علیه السلام لما قتل عجت السماوات والأرض ومن علیهما والملایکة فقالوا: یا ربنا ایذن لنا فی هلاک الخلق حتی نجدهم عن جدید الأرض بما استحلوا حرمتک وقتلوا صفوتک فأوحی الله إلیهم یا ملایکتی ویا سماواتی ویا أرضی اسکنوا ثم کشف حجابا من الحجب فإذا خلفه محمد صلی الله علیه وآله واثنا عشر وصیا له علیهم السلام وأخذ بید فلان القایم من بینهم فقال : یا ملایکتی ویا سماواتی ویا أرضی بهذا أنتصر [ لهذا ] - قالها ثلاث مرات.
الکافی - الشیخ الکلینی - ج ۱ - ص ۵۳۴
از کرام نقل شده است که گفت:قسم خوردم که در روز غذا نخورم(روزها همه روزه باشم) تا اینکه قایم آل محمد ظهور کند.پس به نزد امام صادق علیه السلام رفتم.پس به حضرت عرض کردم که شخصی از شیعه شما چنین نذری نموده است حضرت فرمودند پس روزه بگیر با اکرام(یعنی ثواب فراوان به تو داده خواهد شد) ولی روز عیدفطر وقربان روزه نگیر وسه روز ایام تشریق در حج را نیز ونیز زمانیکه مسافری روزه نگیر ونیز وقتی که مریض هستی.پس بدرستیکه وقتی که امام حسین علیه السلام در کربلا شهید شدند زمین وآسمان وموجودات آنها وملایکه ناله کردند.پس گفتند خداوندا به ما اجازه بده تا مردم را به سبب انجام محرمات وکشتن برگزیدگان تو هلاک کنیم تا از صفحه روزگار محو شوند. پس خداوند به ایشان وحی نمود که ای ملایکه من و ای آسمانهای من و ای زمین من آرام باشید سپس حجابی را از حجاب‌های خود برداشت پس در پشت ان رسول خدا ودوازده نفر از ذریه او علیهم السلام بودند واشاره نمود به یکی از ایشان که در بین ایشان ایستاده بود پس فرمود ای ملایکه من و ای آسمانهای من و ای زمین من به وسیله این شخص یاری می‌کنم (حسین را) واین مطلب را سه بار فرمود.
پس می‌بینیم که سلام کردن به مقام والای بقیه الله الاعظم نه تنها در زمان امام صادق علیه السلام حتی قبل از بعثت رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم نیز ممکن بوده است.
همچنین اهل سنت در ذیل آیه شریفه"وَاسأل مَن أرسَلنَا مِن قَبلِکَ"(سوره زخرف آیه ۴۵) روایت کرده اند که رسول خدا فرمودند تمامی پیامبران با عهد به نبوت من و ولایت علی بن أبی طالب بعد از من مبعوث گردیدند.
حدثنا أبو الحسن محمد بن المظفر الحافظ قال حدثنا عبد الله بن محمد بن غزوان قال ثنا علی بن جابر قال ثنا محمد بن خالد بن عبد الله قال ثنا محمد بن فضیل قال ثنا محمد بن سوقة عن إبراهیم عن الأسود عن عبد الله قال قال النبی صلی الله علیه وسلم یا عبد الله أتانی ملک فقال یا محمد وسل من أرسلنا من قبلک من رسلنا علی ما بعثوا قال قلت علی ما بعثوا قال علی ولایتک وولایة علی بن أبی طالب قال الحاکم تفرد به علی بن جابر عن محمد بن خالد عن محمد بن فضی ولم نکتبه الا عن بن مظفر وهو عندنا حافظ ثقة مأمون
معرفة علوم الحدیث ج۱/ص۹۵
این روایات به خوبی بیانگر وجود معنوی و روحانی ائمه اطهار علیهم السلام حتی قبل از خلقت انبیا دارد.
//
موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج)
