دین اسلام در مورد ارث دارای مجموعه ی کاملی از قوانین است. براساس این قوانین، میزان ارث بردن هر یک از اقوام شخص متوفی، کاملا روشن است. بعضی از بستگان میّت به دلایل مشخصی، از ارث بردن محروم می‌شوند، مثل فرزندی که از اسلام خارج شود و به اصطلاح کافر گردد. ولی در هیچ جای قرآن مجید و سنت نبوی صلی الله علیه وآله وسلم نقشی برای قومیت و نژاد در ارث بردن فرد، لحاظ نشده است.
با این وجود، بر اساس نقل منابع اهل سنت، «عمر بن خطاب» نگاه دیگری داشته است. امام مالک (رییس مذهب مالکی) چنین روایت می‌کند:
«عمر بن خطاب» از این که افراد عجم ارث ببرند، منع کرد؛ مگر فرزند عجمی که در سرزمین عرب به دنیا بیاید. بر اساس این دستورالعمل عمر، امام مالک چنین فتوا می‌دهد:
اگر زن حامله‌ای از سرزمین دشمن بیاید و در کشور عرب وضع حمل کند، بچه ای که دنیا آمده، فرزند او بوده و اگر آن زن بمیرد، از او ارث می‌برد؛ اگر آن فرزند بمیرد، آن زن وارث‌اش می‌باشد و به همان مقدار که در قرآن ذکر شده، ارث خواهد برد. (۱)
تعالیم دین آسمانی اسلام بر نفی قومیت و نژاد، و برابری تمام انسان‌هاست. به عنوان نمونه در قرآن مجید می‌خوانیم:
▪ مومنان برادر یکدیگرند. (۲)
▪ ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره ها و قبیله ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید؛ گرامی ترین شما نزد خداوند، باتقواترین شماست. (۳)
همچنین براساس نقل منابع اهل سنت، پیامبر اکرم صلوات الله علیه وآله فرموده اند:
▪ ای مردم! آگاه باشید که پروردگارتان یکی است، پدرتان نیز یکی است، آگاه باشید که هیچ برتری برای عرب نسبت به عجم نیست، و برای عجم نسبت به عرب نیز برتری نیست، نه سرخ روی بر سیاه پوست برتری دارد و نه سیاه پوست بر سرخ روی فضیلتی، مگر با پرهیزکاری. (۴)
حال سوال این است که خلیفه ی دوم با استناد به کدام منبع، چنین حکمی صادر کرده است؟ حاکم که باید در جامعه روح برابری را بدمد، چرا بر طبل تفرقه می‌کوبد و از این رهگذر موجب پدیدار شدن طبقه ای فرودست و ایجاد عقده می‌گردد؟ اصلاح نگرش‌های افراطی و حاکم کردن روح اعتدال، برعهده ی کیست؟ احترام گذاردن به نژادهای مختلف و مبنا قرار دادن معیارهای واقعی، این گونه است؟ « خلیفه ی عادل » که فراوان در مورد “عمر” به کار می‌رود، باید چنین عملکردی داشته باشد؟ وقتی رفتار حکومت به عنوان مهم ترین عامل فرهنگ ساز، این گونه باشد، چه انتظاری از دیگر طبقات باید داشت؟ امام مالک، به عنوان یکی از علمای بزرگ اهل سنت، چرا بدون استناد به کتاب و سنت، چنین فتوایی می‌دهد؟ اگر دیگر ادیان، به استناد این مطلب، دین اسلام را به وجود تبعیض نژادی متهم کنند، چه پاسخی دارید؟ ترویج تعالیم کتاب و سنت این گونه است؟!
جهت مطالعات تکمیلی در مورد این موضوع به کتاب مظلومی گمشده در سقیفه
پی‌نوشت‌ها:
۱- کتاب الموطاء، امام مالک، جلد۲، صفحه۵۲، ناشر: داراحیاءالتراث العربی، بیروت، لبنان
۲- سوره حجرات، آیه ۱۰
۳- سوره حجرات، آیه ۱۳
۴- گوشه ای از منابع اهل سنت:
الف- نیل الاوطار، شوکانی، جلد۵، صفحه۱۶۴، ناشر: دارالجیل، بیروت، لبنان
ب- مجمع الزواید، هیثمی، جلد۳، صفحه۲۶۶، ناشر: دارالکتب العلمیة، بیروت، لبنان
ج- مسند احمد، امام احمد بن حنبل، جلد۵، صفحه۴۱۱، ناشر: دارصادر، بیروت، لبنان
د- فتح الباری، ابن حجر، جلد۶، صفحه۳۸۲، ناشر: دارالمعرفة، بیروت، لبنان
////
وبلاگ بیایید بیشتر بدانیم (سید حیدر حسینی)
