اسلام واقعی کجاست؟
رُوِی أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ:
لا یکْمُلُ الْمُؤْمِنُ إِیمَانُهُ حَتَّی یحْتَوِی عَلَی مِایَةٍ وَ ثَلَاثِ خِصَالٍ فِعْلٍ وَ عَمَلٍ وَ نِیةٍ وَ ظَاهِرٍ وَ بَاطِنٍ
فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ(علیه السلام) یا رَسُولَ اللَّهِ مَا یکُونُ الْمِایَةُ وَ ثَلَاثُ خِصَالٍ فَقَالَ یا عَلِی مِنْ صِفَاتِ الْمُؤْمِنِ أَنْ یکُونَ
از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) روایت شده که فرمودند ایمان مومن کامل نمی‌شود
تا اینکه دارای ۱۰۳ خصلت در فعل و عمل و نیت و باطن و ظاهر گردد آنگاه امیرالمومنین(علیه السلام) فرمودند
یا رسول الله آن ۱۰۳ خصلت کدامند؟
فرمودند یا علی از جمله صفات مومن اینست که:
جَوَّالَ الْفِکْرِ- جَوْهَرِی الذِّکْرِ- کَثِیراً عِلْمُهُ - عَظِیماً حِلْمُهُ
اندیشه اش بسیار متحرک و پویاست – ذاتا متذکر وبه یاد خداست – علم و دانشش فراوان – بردباریش بزرگ
جَمِیلَ الْمُنَازَعَةِ - کَرِیمَ الْمُرَاجَعَةِ - أَوْسَعَ النَّاسِ صَدْراً - وَ أَذَلَّهُمْ نَفْساً
خوش برخورد در کشمکش – بزرگوار در بازگشت و پذیرش – سعه صدرش از همه بیشتر – و نفسش از همه خاکسار تر است
ضِحْکُهُ تَبَسُّماً - وَ اجتماعه تَعَلُّماً - مُذَکِّرَ الْغَافِلِ-مُعَلِّمَ الْجَاهِلِ
خنده اش تبسم – گردهماییش برای تعلم و یادگیری – تذکردهنده به غافل – و آموزنده جاهل است
لَا یؤْذِی مَنْ یؤْذِیهِ وَ لَا یخُوضُ فِیمَا لَا یعْنِیهِ وَ لَا یشْمَتُ بِمُصِیبَةٍ
به کسی که آزارش می‌کند آزاری نمی‌رساند و در آنچه به دردش نمی‌خورد وارد نشود و هیچ کس را به مصیبتی سرزنش و شماتت نمی‌کند
وَ لَا یذْکُرُ أَحَداً بِغِیبَةٍ - بَرِییاً مِنَ الْمُحَرَّمَاتِ - وَاقِفاً عِنْدَ الشُّبُهَاتِ
و هیچ کس را با غیبت یاد نمی‌کند – از کارهای حرام بیزار است – در موارد شبهه قدم بر نمی‌دارد
کَثِیرَ الْعَطَاءِ - قَلِیلَ الْأَذَی - عَوْناً لِلْغَرِیبِ - وَ أَباً لِلْیتِیمِ
بخششش فراوان – آزارش بسیار کم – برای غریب و ناآشنا یاور – و برای یتیم پدر است
بُشْرُهُ فِی وَجْهِهِ وَ حُزْنُهُ فِی قَلْبِهِ - مُسْتَبْشِراً بِفَقْرِهِ
شادابی و خرمی اش در چهره و حزن و اندوهش در دل – و به نیاز خود (به خدا) خرسند است
أَحْلَی مِنَ الشَّهْدِ وَ أَصْلَدَ مِنَ الصَّلْدِ - لَا یکْشِفُ سِرّاً وَ لَا یهْتِکُ سِتْراً
شیرین تر از عسل و سخت تر از سنگ است – هیچ رازی را فاش نسازد و هیچ پرده ای را ندرد
لَطِیفَ الْحَرَکَاتِ - حُلْوَ الْمُشَاهَدَةِ - کَثِیرَ الْعِبَادَةِ - حَسَنَ الْوَقَارِ
حرکاتش لطیف – دیدارش شیرین – عبادتش بسیار – وقارش نیکو
لَینَ الْجَانِبِ - طَوِیلَ الصَّمْتِ - حَلِیماً إِذَا جُهِلَ عَلَیهِ
برخوردش نرم – سکوتش طولانی است – اگر درباره او به نادانی رفتار شود حلیم و بردبار است
صَبُوراً عَلَی مَنْ أَسَاءَ إِلَیهِ - یجِلُّ الْکَبِیرَ وَ یرْحَمُ الصَّغِیر
برکسی که به او بدی کرده است شکیبا است – بزرگتر را گرامی داشته و به کوچکتر رحم می‌کند
أَمِیناً عَلَی الْأَمَانَاتِ - بَعِیداً مِنَ الْخِیانَاتِ - إِلْفُهُ التُّقَی وَ حِلْفُهُ الْحَیاءُ
بر امانت ها امین – و از خیانت ها به دور است – همدم او تقوا و هم پیمان او شرم و حیاست
کَثِیرَ الْحَذْرِ - قَلِیلَ الزَّلَلِ - حَرَکَاتُهُ أَدَبٌ - وَ کَلَامُهُ عَجِیبٌ
پرهیزش بسیار – و لغزشش کم – حرکاتش مودبانه – وگفتارش مایه شگفتی است
مُقِیلَ الْعَثْرَةِ - وَ لَا یتَّبِعُ الْعَوْرَةَ - وَقُوراً صَبُوراً - رَضِیاً - شَکُوراً
از خطا و لغزش در می‌گذرد – و در پی عیوب دیگران نمی‌رود – با وقار – صبور – خشنود و راضی – سپاسگذار
قَلِیلَ الْکَلَامِ - صَدُوقَ اللِّسَانِ - بَرّاً - مَصُوناً
کم حرف – راست گفتار – نیکوکار- مصون و محفوظ
حَلِیماً - رَفِیقاً - عَفِیفاً – شَرِیفاً - لَا لَعَّانٌ وَ لَا کَذَّابٌ
بردبار – رفیق و سازگار – پاکدامن – با شرافت است – لعن کننده و دروغگو نیست
وَ لَا مُغْتَابٌ - وَ لَا سَبَّابٌ - وَ لَا حَسُودٌ وَ لَا بَخِیلٌ - هَشَّاشاً بَشَّاشاً
غیبت کننده نیست – دشنام نمی‌دهد – نه حسود است و نه بخیل – گشاده رو و شاداب است
لَا حَسَّاسٌ وَ لَا جَسَّاسٌ - یطْلُبُ مِنَ الْأُمُورِ أَعْلَاهَا - وَ مِنَ الْأَخْلَاقِ أَسْنَاهَا
نه ظریف و حساس است – و نه کنجکاو و جاسوس – از کار ها عالی ترین را طلب می‌کند – و از اخلاق برجسته ترین را
مَشْمُولًا بِحِفْظِ الله - مُؤَیداً بِتَوْفِیقِ اللَهِ - ذَا قُوَّةٍ فِی لِین
حفظ خدا شامل حال اوست – به توفیق الهی یاری شده است – و در عین نرمش قوی است
وَ عَزْمَةٍ فِی یقِینٍ - لَا یحِیفُ عَلَی مَنْ یبْغِضُ - وَ لَا یأْثَمُ فِی مَنْ یحِبُّ
و تصمیمش همراه با یقین – با کسی که دشمن باشد ستم نمی‌کند – و درباره کسی که دوستش دارد به گناه نمی‌افتد
صَبُورٌ فِی الشَّدَایِدِ - لَا یجُورُ وَ لَا یعْتَدِی - وَ لَا یأْتِی بِمَا یشْتَهِی
در سختی ها بسیار شکیباست – نه ستم می‌کند و نه تجاوز – و هر چه دلش خواست انجام ندهد
الْفَقْرُ شِعَارُهُ - وَ الصَّبْرُ دِثَارُهُ - قَلِیلَ الْمَیُونَةِ - کَثِیرَ الْمَعُونَةِ
جامه زیرینش نیاز (به خدا) – و جامه زبرینش صبر ومقاومت – هزینه و زحمتش اندک – کمک و یاریش بسیار
کَثِیرَ الصِّیامِ - طَوِیلَ الْقِیامِ - قَلِیلَ الْمَنَامِ - قَلْبُهُ تَقِی - وَ عِلْمُهُ زَکِی
روزه داری او بسیار – قیام و عبادتش طولانی – خوابش کم – قلبش پرهیزگار و علم و دانشش پاکیزه است
إِذَا قَدَرَ عَفَا - وَ إِذَا وَعَدَ وَفَی - یصُومُ رَغْباً - وَ یصَلِّی رَهْباً
هنگامی که قدرت یابد عفو نماید – و هنگامی که وعده دهد وفا نماید – با میل و رغبت روزه می‌گیرد – و با ترس و خوف نماز می‌خواند
وَ یحْسِنُ فِی عَمَلِهِ کَأَنَّهُ نَاظِرٌ إِلَیهِ - غَضَّ الطَّرْفِ - سَخِی الْکَفِّ
چنان نیکو عمل می‌کند که گویا او را می‌بینند – دیده اش (از ناروا) فرو بسته – دستش باسخاوت است
لَا یرُدُّ سَایِلًا - وَ لَا یبْخَلُ بِنَایِلٍ - مُتَوَاصِلًا إِلَی الْإِخْوَانِ - مُتَرَادِفاً إِلَی الْإِحْسَانِ
در خواست کننده ای را رد نکند – ونسبت به دستاورد دیگران بخل نورزد – بابرادران ارتباط وپیوستگی دارد – در نیکوکاری پیاپی اقدام کند
یزِنُ کَلَامَهُ وَ یخْرِسُ لِسَانَهُ - لَا یغْرَقُ فِی بُغْضِهِ - وَ لَایهْلِکُ فِی حُبِّهِ
سنجیده سخن می‌گوید و زبانش را می‌بندد – در خشم و دشمنی غرق نشود – و در دوستیش هلاک نگردد
لَا یقْبَلُ الْبَاطِلَ مِنْ صَدِیقِهِ وَ لَا یرُدُّ الْحَقَّ مِنْ عَدُوِّهِ - وَ لَا یتَعَلَّمُ إِلَّا لِیعْلَمَ وَ لَا یعْلَمُ إِلَّا لِیعْمَلَ
باطل را از دوستش نمی‌پذیرد و در مقابله با دشمن حق را پایمال نمی‌کند – دانش را نمی‌آموزد مگر برای دانستن و آگاهی و نمی‌آموزد مگر برای عمل
قَلِیلًا حِقْدُهُ- کَثِیراً شُکْرُهُ - یطْلُبُ النَّهَارَ مَعِیشَتَهُ - وَ یبْکِی اللَّیلَ عَلَی خَطِییَتِهِ
کینه اش اندک – شکروسپاس بسیار – در روز به جستجوی معاش می‌پردازد و در شب بر خطا وگناهش گریه می‌کند
إِنْ سَلَکَ مَعَ أَهْلِ الدُّنْیا کَانَ أَکْیسَهُمْ وَ إِنْ سَلَکَ مَعَ أَهْلِ الْآخِرَةِ کَانَ أَوْرَعَهُمْ
اگر با اهل دنیا همراه شود زیرکترین آنهاست و اگر با اهل آخرت همراه باشد پارسا ترین آنهاست
لَا یرْضَی فِی کَسْبِهِ بِشُبْهَةٍ - وَ لَا یعْمَلُ فِی دِینِهِ بِرُخْصَةٍ
در کسب خویش موارد شبهه را نمی‌پسندد – ودر عمل به دینش دنبال عذر و رخصتی نمی‌رود
یعْطِفُ عَلَی أَخِیهِ بِزَلَّتِهِ - وَ یرْضَی مَا مَضَی مِنْ قَدِیمِ صُحْبَتِهِ
با خطا و لغزش برادر دینیش به عطوفت رفتار نماید – و حق دوستی دیرینه را مراعات می‌کند
منبع:بحار الانوار -جلد ۶۷-ص۲۱۰
