۱- تهلیل
عَنِ النَّبِیِّ صلّی الله علیه وآله: مَنْ قَالَ فِیهِ «لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ» أَلْفَ مَرَّةٍ کَتَبَ اللهُ لَهُ مِایَةَ أَلْفِ حَسَنَةٍ وَ بَنَی اللهُ لَهُ مِایَةَ مَدِینَةٍ فِی الْجَنَّةِ. [۱]
رسول خدا صلّی الله علیه وآله فرمود: هرکس در ماه رجب هزار مرتبه «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» بگوید خداوند برای وی هزار حسنه نوشته و هزار شهر در بهشت بنا می‌کند.
۲- تسبیح
ابو سعید خُدری از رسول خدا صلّی الله علیه و آله حدیث مفصّلی را در فضیلت روزه روزهای ماه رجب نقل می‌کند. بعد از بیانات رسول خدا صلّی الله علیه و آله مردی سؤال می‌کند: ای پیغمبر خدا! اگر شخصی ضعف یا مریضی داشت و یا اگر زنی در وضعیت طهارت نبود و نتوانستند روزه بگیرند چه کنند تا به آن ثوابی که فرمودید برسند؟ رسول خدا صلّی الله علیه و آله صدقه را در این شرایط جایگزین روزه می‌کنند.
در ادامه حدیث این گونه آمده است:
قِیلَ: یَا رَسُولَ اللهِ فَمَنْ لَمْ یَقْدِرْ عَلَی هَذِهِ الصَّدَقَةِ یَصْنَعُ مَا ذَا لِیَنَالَ مَا وَصَفْتَ قَالَ: یُسَبِّحُ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ کُلَّ یَوْمٍ مِنْ رَجَبٍ إِلَی تَمَامِ ثَلَاثِینَ یَوْماً بِهَذَا التَّسْبِیحِ مِایَةَ مَرَّةٍ: «سُبْحَانَ الْإِلَهِ الْجَلِیلِ سُبْحَانَ مَنْ لَا یَنْبَغِی التَّسْبِیحُ إِلَّا لَهُ سُبْحَانَ الْأَعَزِّ الْأَکْرَمِ سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ هُوَ لَهُ أَهْلٌ». [۲]
عرض شد: ای رسول خدا اگر کسی نتوانست این صدقه را نیز بدهد چه کند تا به این ثواب ها که فرمودید برسد فرمود: در هر روز از ماه رجب تا سی روز آن تمام شود روزی صد بار این تسبیح را بگوید:
«سُبْحَانَ الْإِلَهِ الْجَلِیلِ سُبْحَانَ مَنْ لَا یَنْبَغِی التَّسْبِیحُ إِلَّا لَهُ سُبْحَانَ الْأَعَزِّ الْأَکْرَمِ سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ هُوَ لَهُ أَهْلٌ».
۳- استغفار و درخواست توبه از درگاه الهی
۱) عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ أَبِی زِیَادٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ علیه السلام قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهُ صلّی الله علیه وآله: رَجَبٌ شَهْرُ الِاسْتِغْفَارِ لِأُمَّتِی أَکْثِرُوا فِیهِ الِاسْتِغْفَارَ فَإِنَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ ... اِسْتَکْثِرُوا فِی رَجَبٍ مِنْ قَوْلِ أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ سَلُوا اللهَ الْإِقَالَةَ وَ التَّوْبَةَ فِیمَا مَضَی وَ الْعِصْمَةَ فِیمَا بَقِیَ مِنْ آجَالِکُمْ. [۳]
حضرت صادق علیه السلام از رسول خدا صلّی الله علیه وآله نقل می‌کنند که فرمود: رجب ماه استغفار امّت من است در این ماه زیاد استغفار نمایید که همانا خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است... در ماه رجب ذکر« أَسْتَغْفِرُ اللهَ » را زیاد بگویید و از خداوند نسبت به اعمال گذشته درخواست توبه نمایید و همچنین دوری از گناه در مابقی عمر خویش را تقاضا کنید.
۲) عَنِ النَّبِیِّ صلّی الله علیه واله قَالَ: مَنْ قَالَ فِی رَجَبٍ «أَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» مِایَةَ مَرَّةٍ وَ خَتَمَهَا بِالصَّدَقَةِ خَتَمَ اللهُ لَهُ بِالرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ وَ مَنْ قَالَهَا أَرْبَعَمِایَةِ مَرَّةٍ کَتَبَ اللهُ لَهُ أَجْرَ مِایَةِ شَهِیدٍ فَإِذَا لَقِیَ اللهَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ یَقُولُ اللهُ لَهُ: قَدْ أَقْرَرْتَ بِمُلْکِی فَتَمَنَّ عَلَیَّ مَا شِیْتَ حَتَّی أُعْطِیَکَ فَإِنَّهُ لَا مُقْتَدِرَ غَیْرِی. [۴]
رسول خدا صلّی الله علیه وآله فرمود: هرکس در ماه رجب ۱۰۰ بار بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و بعد از پایان آن صدقه دهد خداوند نیز پایان کار او را با رحمت وآمرزش خویش ختم خواهد نمود و اگر کسی در ماه رجب همین ذکر را ۴۰۰ مرتبه بگوید در هنگام لقای الهی در روز قیامت خداوند برای وی اجر صد شهید می‌نویسد و به وی می‌فرماید: تو به پادشاهی من اقرار کردی پس هرچه می‌خواهی درخواست کن تا به تو اعطا نمایم زیرا قدرتمندی جز من نیست.
۳) فِی رِوَایَةٍ: مَنِ اسْتَغْفَرَ اللهَ فِی رَجَبٍ وَ سَأَلَهُ التَّوْبَةَ سَبْعِینَ مَرَّةً بِالْغَدَاةِ وَ سَبْعِینَ مَرَّةً بِالْعَشِیِّ یَقُولُ «أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» فَإِذَا بَلَغَ تَمَامَ سَبْعِینَ مَرَّةً رَفَعَ یَدَیْهِ وَ قَالَ: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی وَ تُبْ عَلَیَّ» فَإِنْ مَاتَ فِی رَجَبٍ مَاتَ مَرْضِیّاً عَنْهُ وَ لَا تَمَسُّهُ النَّارُ بِبَرَکَةِ رَجَبٍ. [۵]
در روایت است که هرکس در ماه رجب ۷۰ بار در صبح استغفارکند و از خداوند درخواست توبه نماید و در شب نیز ۷۰ بار استغفار نماید و بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» سپس دستانش را بالا برده و بگوید: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی وَ تُبْ عَلَیَّ» اگر در ماه رجب از دنیا برود درحالی مرده است که خداوند از وی خوشنود بوده است و به برکت ماه رجب آتش به او نزدیک نمی‌شود.
۴) مرحوم محدّث قمی در هدیة الزائرین می‌نویسد:
شیخ بهایی رحمه الله در کشکول و آخوند فیض در خلاصه گفته اند که حق تعالی فرموده که هرکه در ماه رجب هزار مرتبه بگوید: «أستَغفِرُ اللهَ ذَاالْجَلالِ وَ الإکْرامِ مِنْ جَمیعِ الذُّنُوبِ وَالآثامِ» اگر نیامرزم او را پس نیستم پروردگار شما! [۶]
پی‌نوشت‌ها:
[۱] وسایلالشیعة ج ۱۰ ص ۴۸۴ / اقبال الاعمال ص۱۴۷
[۲] بحارالانوار ج۹۷ ص۲۹-۳۰ به نقل از امالی صدوق / مصباحالمتهجد ص۸۱۷
[۳] بحارالانوار ج۹۷ ص۳۸- ۳۹ به نقل از کتاب حسین بن سعید
[۴] وسایلالشیعة ج۱۰ص۴۸۴ / اقبال الاعمال ص ۱۴۷
[۵] وسایلالشیعة ج۱۰ص۴۸۵ / اقبال الاعمال ص ۱۴۷
[۶] هدیۀ الزائرین ص۴۷۸
//
فطرت
