آیت الله سیدمرتضی کشمیری
عارف و فقیه نامدار آیت الله سید مرتضی کشمیری در هشتم ربیع الاول سال 1268 هجری قمری در کشمیر هندوستان به دنیا آمد. پدر گرامیش سید مهدی شاه از علما، مدرسان و مبلغان کشمیر به شمار میرفت. آلکشمیر از خاندانهای معروف کشمیر، قم و کربلا هستند که عالمان و فقیهان معروفی از این خاندان برخاسته است. آنچه در پی میآید شرحی است از حیات نورانی آن خادم معارف اهلبیت عصمت و طهارت(علیه السلام):
تحصیلات
سید مرتضی اکثر کتب را در محضر پدرش آموخت. سپس در شانزده سالگی به قصد عتبات عالیات و تحصیل به نجف اشرف و کربلا معلی مهاجرت کرد.
آیت الله کشمیری، در میان عالمان نجف و کربلا از جایگاه علمی خاص برخوردار شد. همچنین علاوه بر احاطه بر زبان‌های فارسی، عربی و هندی در علوم حدیث، فقه، اصول، اخلاق، فلسفه، رجال و سایر علوم اسلامی نیز تبحر پیدا کرد.
اساتید
سید مرتضی کشمیری درکشمیر، کربلا و نجف، علما و بزرگان بسیاری بودند که برخی از آنان عبارتند از: سید مهدی کشمیری پدر سید مرتضی که نهج البلاغه و شرح هدایه ملا صدرا و بعضی از مقدمات علوم حوزه را نزد ایشان فراگرفت. سید محمد کشمیری. محمد یوسف انصاری. محمد عبدالحلیم انصاری. که سید مرتضی درسهای ریاضات، منطق و فلسفه را در کشمیر نزد این اساتید آموخت. سید مهدی قزوینی. سید حسین بهبهانی. شیخ محمد حسین کاظمی. شیخ محمد تقی هروی. ملا حسین قلی همدانی. شیخ زین العابدین مازندرانی حایری. میرزا حسین خلیلی تهرانی. میرزا محمد حسن شیرازی. سید حسین ترک. شیخ محمد لاهیجی. شیخ نوح قرشی نجفی. شیخ محمد حسن یاسین بن محمد علی. سید حسن بن سید محمد رضا بحر العلوم و بسیاری از علمای دیگر.
آثار و تألیفات
مرحوم آیت الله کشمیری علاوه بر تدریس و تعلیم شاگردان در تالیف و نوشتن کتاب نیز تبحر خاصی داشت و در علوم و رشته‌های متفاوتی از ایشان کتاب به جای مانده است که کتب ایشان عبارتند از: اعلام الاعلام فی علم الرجال. حاشیه علی القوانین. حاشیه علی ریاض المسائل سید علی طباطبایی. تعلیقه علی شرح الهدای للقاضی میبدی. حاشیه علی شرح اللمعه. تعلیقه علی تقویم المحسنین. رساله فی اعمال الهندسه. شرح علی التحریر سلطان الحکماء. شرح علی صفحه الاسطرلاب للبهایی. رساله فی البعد بین البلاد. تعلیقه علی الحاشیه للمولی غلام یحیی. تعلیقه علی الحواشی میر زاهد علی شرح التهذیب. تعلیقه علی شرح التلخیص الچغمینی. بحث فی الاسطرلاب.. تعلیقه علی رساله ابن فهد حلی. تعلیقه علی أمل الآمل للحر العاملی. شرح مبحث الزوال. تعلیقه علی رساله خلاصه الحساب للشیخ البهایی. تسلیک النفس الی جانب القدس و کتب و آثار دیگر.
تدریس و شاگردان
مرحوم کشمیری تا سال 1311 قمری به تحصیل مشغول بود و با وفات استاد اخلاقش یعنی مرحوم همدانی، ایشان رسما تدریس علوم دینیه را آغاز کرد.
سید مرتضی کشمیری در علوم متفاوتی احاطه داشت، اصول، فقه، اخلاق، حدیث، تفسیر و حتی علوم غیر رسمی حوزه. از این رو ایشان شاگردان فراوانی را تحویل جامعه دینی کرد که برخی از آنها عبارتند از: سید محمود مرعشی نجفی. میرزا ابراهیم تبریزی. شیخ علی قمی. شیخ محمد حسین بن محمد خلیل شیرازی. سید علم الهدی نقوی کابلی. سید محمد موسی خلخالی. حاج آقا حسین طباطبایی قمی. میرزا جواد آقا ملکی تبریزی. شیخ حسن علی نخودکی اصفهانی. شیخ عبدالکریم حایری یزدی. شیخ آقا بزرگ تهرانی. شیخ محمد حسین غروی اصفهانی. شیخ حسین حیدر عاملی. سید ناصر حسین لکنهوی. شیخ جواد شاه عبدالعظیمی. شیخ علی اکبر نهاوندی. سید شهاب الدین مرعشی نجفی و بسیاری از بزرگان دیگر.
مقام عرفانی
آیت الله سید مرتضی کشمیری در کنار مقام علمی از مقام معنوی و عرفانی خاصی برخوردار بود و به مدارج عالی کمال انسانی دست یافته بود. در اینجا فقط به دو نمونه از کرامات ایشان توجه میدهیم:
مورد اول: در کربلا یکی از طلاب آیت الله کشمیری را به حجره خود دعوت نمود و او نیز قبول کرد. آن طلبه همراه آیت الله کشمیری به سوی حجرهاش آمد ولی دید در حجره بسته است. آن طلبه از این واقعه ناراحت شد و از آیت الله کشمیری عذر خواهی کرد و گفت: اگر اجازه دهید قفل را بشکنم. آیت الله کشمیری فرمود: مشهور است که اگر نام مادر حضرت موسی(علیه السلام) را بر قفل و در بسته بخوانند، بدون کلید باز میشود. قطعاً نام و مقام مادر ما حضرت زهرا(سلام الله علیها) از نام و مقام مادر حضرت موسی(علیه السلام) بالاتر است. از این رو دستش را بر روی قفل در حجره گذارد و گفت: یا فاطمه(سلام الله علیها). و فوراً قفل باز شد.
مورد دیگر: مرحوم سید محمد نصیر آبادی میگوید: هنگامی که آیت الله سید مرتضی کشمیری در عراق بود، یکی از دوستانم به نام نواب مولوی سید اصغر حسین، به بیماری سختی مبتلا شد به طوری که از معالجه نتیجه نگرفت. شبی در عالم رؤیا دیدم در باغ سبز و خرمی هستم و در آن جا قصر با شکوهی وجود دارد. چون در فکر درمان سید اصغر حسین بودم، تصمیم داشتم از آن باغ بیرون آیم، ناگاه صدایی از آن باغ شنیدم که می‌گفت: کجا می‌روی؟ برای پرستاری از سید اصغر حسین می‌روم. او گفت: چرا به محضر سید مرتضی کشمیری نمی‌روی تا برای سید اصغر دعا کند؟ گفتم: او در کجاست؟ گفت: در میان همین قصر است. در عالم خواب به طرف قصر رفته و وارد قصر شدم سید مرتضی را در مصلای قصر دیدم. سلام کردم، جواب سلام مرا داد و لبخند زد. عرض کردم: برای شفای سید اصغر حسین دعا کنید. ایشان دعا کرد. من از قصر بیرون آمدم. ناگاه از خواب بیدار شدم. دریافتم که اول اذان صبح است. وضو گرفتم و نماز خواندم و سپس به خانه سید اصغر حسین رفتم. دیدم آیت الله سید مرتضی کشمیری به عیادت ایشان آمده و در کنار بستر سید اصغر حسین نشسته است، ماجرای خواب خود را برای آقا نقل کردم و تقاضای دعا برای شفای سید اصغر حسین نمودم، سید مرتضی گریه کرد و فرمود: شاید شخصی دیگری را دیدهای و به من فرمود: موضوع را مخفی بدار. برای شفای سید اصغر حسین دعا کرد، به طوری که او همان روز شفای کامل پیدا کرد.
وفات
سرانجام عارف و فقیه بزرگ آیت الله سید مرتضی کشمیری در چهاردهم شوال سال 1323 هجری قمری در شهر کاظمین از دنیا رفت. و بدن مطهرش بعد از غسل و کفن و نماز برای خاکسپاری به کربلا منتقل شد و بعد از تشییع باشکوهی در حرم حضرت سید الشهداء(علیه السلام) نزدیک باب زینبیه به خاک سپرده شد.
منابع
گنجینه دانشمندان، محمدشریف رازی، تهران، کتابفروشی اسلامیه.
معارف الرجال، محمد حرزالدین، قم، انتشارات مرعشی.
نشریه ستارگان حرم، شماره یازدهم.
نشریه خلق، شماره دهم.
نویسنده: سیدمحمد ناظمزادهقمی
سایت ابنا
