آیا بهتر نیست ما شیعیان در مورد دشمنان اهل بیت علیهم السلام داوری نکنیم و بجای برائت و بیزاری حساب آنها را به خدا واگذار کنیم؟
خیر، صحیح نیست! البته باید گفت که کار حسابرسی اعمال بندگان، مختص خدای متعال ـ جل جلاله ـ که حَکَم عدل است، می‌باشد؛ لکن باید این مطلب را از مقوله تبری و بیزاری جویی از دشمنان خدا تفکیک کرد. اینجا ـ در این سوال ـ دو قسمت کاملا مجزا را می‌بینیم:
۱ـ آیا صحیح است که مخلوق در کار حسابرسی خالق خویش دخالت نماید؟
۲ـ آیا بیزاری و برائت جستن (از دشمنان اهل بیت) امری صحیح است؟
با اندکی تامل در می‌یابیم که در مفاهیم این دو هیچ ارتباط و وابستگی دیده نمیشود، لکن سوال کننده با این فرض که در بطن پرسش اش نهفته است، ارتباط ناصحیحی بین این دو برقرار نموده تا از این طریق در صحت بحث تبری که امری ثابت در دین است، تشکیک وارد کند.
فرض سوال کننده: اگر از دشمنان اهل بیت بیزاری جوییم، گویی اینکه در کار حسابرسی خدا دخالت کردیم.و ما بدون معطلی آن را نفی کرده و پاسخ می‌دهیم که چنین نیست! به این دلیل که:
۱ـ تبری امری جدایی ناپذیر از تولی است وهر یک از این دو به تنهایی بی معنا هستند!
۲ـ این فرض چطور امکان دارد؟ در حالیکه تبری جزء لاینفک ایمان است که سعادت اخروی ما را رقم می‌زند.
۳ـ ما در قرآن کریم و سنت نبوی برائت از افراد و گروههای مختلف را توسط لعن کنندگان و برائت جویانی غیر از خدای متعال می‌بینیم!
۴ـ خداوند که حَکَم عدل است خود، حضرات معصومین را میزان (برای سنجش اعمال) قرار داده است، از این رو بایستی به آنها اقتدا کنیم!
به تفصیل موارد فوق می‌پردازیم:
۱ـ تولی و تبری بدون یکدیگر بی معنا هستند!
به نظر شما دوست داشتن حقیقی و خالصانه ی کسی، می‌تواند با دوستی و محبت نسبت به دشمنان آن فرد همراه باشد؟ فکر می‌کنم پاسخ منطقی همه ی شما یک کلام باشد: نه!
نظر من نیز همین است! علی الخصوص اگر محبوب، مَظهر و مُظهر تمام خوبی ها و بری از همه ی پلیدی ها و ناپاکی ها باشد؛ به ویژه اگر محبوب برگزیده ی حق تعالی در جهت روشن ساختن طریقِ راستین خداوند متعال باشد. در این صورت دشمنش عملا در مقابل تمام خوبی ها ایستاده و بی تردید سد طریق راستین حق تعالی گشته است؛ فلذا او میشود مَظهر و مُظهر همه ی پلیدی ها و ناپاکی ها. کسی که به یکی از دو امر تولی (دوستی با دوستان خدا و تبعیت از آنها) و تبری (دشمنی با دشمنان خدا و اجتناب از آنان) تمسک می‌جوید و از دیگری تهی یا نسبت به آن بی اعتناست؛ در مَثَل، همانند انسانی است که دعوی یکتاپرستی داشته باشد و به توحید و یکتایی پروردگار اقرار کند، اما نسبت به بت ها و الهه‌های خیالی هم بی میل نباشد. یا همچون کسی که به پرستش بت ها و الهه ها کفر می‌ورزد، لکن توحید و یکتاپرستی در قلبش جایی ندارد. نص کلام الله مجید، از یک سو ما را به ایمان به پروردگار یکتا فراخوانده و همزمان، از سویی دیگر به کفر به طاغوت نیز مامورمان گردانده است. بدون تردید اهل بیت پیامبر در صف اول دوستان خدا و رسول قرار دارند و دوستی با آنها مصداق اتمّ ایمان به پروردگار و تبری از دشمنان ایشان مصداق کامل کفر به طاغوت است. مرحوم علی ابن ابراهیم قمی در تفسیرش ذیل آیة الکرسی از حضرت رضا"علیه السلام"نقل نموده که حضرت ضمن قرایت این آیه شریفه می‌فرمودند:"فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ و یومن بالله"(هر کس به طاغوت کفر بورزد و به الله ایمان آورد.) آنها (طاغوت) غاصبان حق آل محمدند."فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقی" (پس بی گمان به محمکترین دستگیره چنگ زده است.) یعنی ولایت."لَا انْفِصامَ لَها"(که هرگز گسستنی برایش نیست.) همان ریسمانی که هیچ پارگی برایش نیست که منظور امیرالمومنین و ائمه ی بعدش است."اللَّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا"(خدا ولی کسانی است که ایمان آوردند.) آنها(کسانی که ایمان آوردند) پیروان آل محمداند."... وَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَوْلِیاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ"(و آنها که کافر شدند اولیایشان طاغوت است.) و ایشان ظلم کنندگان به آل محمد و نیز کسانی هستند که از غاصبان حق آل محمد پیروی کردند.(۱)و اگر کسی از ابراز بیزاری و برائت قلبی نسبت به دشمنان خدا حذر می‌کند، بقای گروه حق و باطل را همزمان با هم آرزو کرده! طبعا او قلبا می‌خواهد هم حزب شیطان تداوم داشته باشد، هم حزب الله تعالی و پیامبران راستینش.
حضرت صادق (علیه السلام) می‌فرمایند: دروغ می‌گوید کسی که ادعای محبت و دوستی ما را دارد و حال آنکه از دشمن ما بیزاری نمی‌جوید.(۲)
و به سادگی میشود دریافت که وی در ادعای دروغینش مبنی بر حیات و تداوم راه انبیاء حقّه، به همراهش نابودی، محو یا کم رنگ شدن کلمه ی حق را خواسته و خود را مستحق شقاوت ابدی کرده است.
۲ـ نقش مهم تبری را در ایمان می‌توان دید!
باید حقیقتِ ایمانی را که به وسیله آن به رستگاری نایل می‌شویم، بشناسیم. اگر دریافتیم که تبری جزء لاینفک ایمان است و نقش کلیدی در سعادت ابدی ما دارد، آنگاه چطور میشود آن را کنار گذاشت؟! و مسئله ی مهمی مثل چگونه رقم خوردن حیات ابدی را نادیده گرفت؟! بلکه لازم میآید ابتدا دشمنان خدا، پیامبر (صلی الله علیه و آله) و ائمه اطهار (علیهم السلام) را بشناسیم، پس از آنان برائت بجوییم و دوری کنیم.
برای دانستن حقیقت ایمان به کلام محمد بن علی حضرت باقر العلوم (علیه السلام) در مورد این مهم، تمسک می‌جوییم که خطاب به ابوحمزه ثمالی فرمودند: ای اباحمزه! به راستی کسی خدا را عبادت می‌نماید، که خدا را شناخته باشد و اما کسی که خدا را نشناخته گویی که غیر از او را به گمراهی عبادت می‌نماید.عرض کردم: اصلحک الله، معرفت خدا چیست؟ فرمود: خداوند را تصدیق نماید و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) را در گردن گذاری بر ولایت علی (علیه السلام) و پیروی از او و ایمة هدایت بعد از او تصدیق کند و از دشمنان آنان به سوی خدا برائت جوید؛ این چنین است شناخت خداوند.
می‌گوید: عرض کردم: اصلحک الله، چه عملی است که اگر انجامش دهم حقیقت ایمانم کامل شود؟
فرمود: اولیای خدا را دوست بدار (و تبعیتشان کن) و با دشمنان خدا دشمنی کن (و از ایشان اجتناب کن!) تا از صادقین باشی، چنانچه خدا به تو امر فرموده است... (۳)و از سویی دیگر به اعتقاد ما پذیرش ولایت ائمه ضامن سعادتمندی انسانهاست، لکن این ولایت بدون تبری از دشمنان ایشان اصلا محقق نمیشود. برای درک بهتر این مطلب سر کلاس درس صادق آل محمد (علیهم السلام) می‌نشینیم، که نیک ترین اساتید و صاحب پرباترین مکتب هاست؛ او از پدرانش از امیرمومنان (علیهم السلام) از پیامبر (صلی الله علی و آله و سلم) نقل می‌کند که خطاب به امیرالمومنین، چنین فرمودند:"یا علی! تو امیرمؤمنان و پیشوای پرهیزکاران هستی! یا علی تو سرور اوصیاء و وارث علم پیامبران و بهترین راستگویان و برترین از سابقین هستی! یا علی تو همسر بانوی بانوان دو عالم و جانشین بهترین پیامبران هستی! یا علی تو سرپرست و مولای تمام مؤمنان و حجت بعد از من بر جمیع مردمان هستی! بهشت سزاوار پذیرندگان ولایت تو و ورود به آتش دوزخ سزاوار دشمنان توست! یا علی قسم به آنکه مرا به نبوت مبعوث گردانید و بر جمیع مخلوقات برگزید! اگر بنده‌ای خدا را هزار سال عبادت کند، از او قبول نمیشود، مگر به پذیرش ولایت تو و ولایت امامان از فرزندان تو و به تحقیق که ولایت تو پذیرفته نمیشود مگر به وسیلة برائت جستن از دشمنان تو و دشمنان امامان از فرزندان تو. و به این مطلب جبرییل (علیه السلام) اینچنین مرا خبر داده است: پس هر کس خواهد ایمان آورد و هر کس خواهد کافر شود« فمن شاء فلیؤمن و من شاء فلیکفر»."(۴)
و نیز از ابوبصیر آمده که حضرت صادق (علیه السلام) برائت از دشمنان اهل بیت را از جمله ی اعمالی برشمردند که بدون آنها هیچ عملی از بندگان پذیرفته نمیشود. حضرت"ع"فرمودند: آیا شما را خبر ندهم به چیزی که خداوند عزوجل عملی را از بندگانش نمی‌پذیرد، مگر به سبب آن؟پس گفتم: بلی. فرمودند:
"اشهد أن لا اله إلاّ الله وأن محمداً عبدُه و رسوله و اقرار به آنچه خدا امر فرموده و ولایت ما و برائت و اجتناب از دشمنان ما ـ یعنی ائمه ـ و تسلیم به (امر)ایشان، و ورع و کوشش و طمانینه و انتظار قایم"علیه السلام"...(۵)بنابراین پذیرش ولایت ائمه ی هدی یکی از پایه‌های ایمان است و عملی مگر به واسطه ی آن مقبول واقع نشود، حتی اگر به بسیاری هزار سال عبادت باشد. و البته این ولایت (که شامل:"شناخت مقام ولایت مطلقه و تصدیق آن، گردن گذاری و تبعیت محض، داشتن دوستی و مودت نسبت به ایشان و دوست دارانشان و دشمنی با دشمنانشان و اجتناب از آنان"می باشد؛) بدون تبری ابتر است و موجب رستگاری و سعادتمندی نخواهد شد.
۳ـ در قرآن کریم و سنت نبوی برائت از افراد و گروههای مختلف را توسط لعن کنندگانی غیر از خدا می‌بینیم!
نمونه ای از این لاعنین در آیات کلام الله:
◊رسول خدا(به همراه حضرت امیرالمومنین، فاطمه و حسنین علیهم السلام)
فَمَنْ حَآجَّکَ فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءکُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءکُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةُ اللّهِ عَلَی الْکَاذِبِینَ ﴿۶۱﴾ آل عمران
هرگاه بعد از علم و دانشی که به تو رسیده، کسانی با تو به محاجه و ستیز برخیزند، به آنها بگو: «بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را; ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را; ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود; آنگاه مباهله کنیم; و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.
* اگرچه مباهله با مسیحیان نجران اتفاق نیفتاد، لیکن وقوع آن ممکن بود و از جمله ی لعن کنندگان به اعتراف عامه و خاصه، خمسه طیبه بودند.
◊ حضرت داوود و حضرت عیسی
لُعِنَ الَّذِینَ کَفَرُواْ مِن بَنِی إِسْرَایِیلَ عَلَی لِسَانِ دَاوُودَ وَعِیسَی ابْنِ مَرْیَمَ ذَلِکَ بِمَا عَصَوا وَّکَانُواْ یَعْتَدُونَ ﴿۷۸﴾ مایده
کافران بنی اسراییل، بر زبان داوود و عیسی بن مریم، لعن شدند! این بخاطر آن بود که عصیان کردند، و تجاوز می‌نمودند.
◊ ملایکه
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَمَاتُوا وَهُمْ کُفَّارٌ أُولَیِکَ عَلَیْهِمْ لَعْنَةُ اللّهِ وَالْمَلآیِکَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِینَ ﴿۱۶۱﴾بقره
همانا کسانی که کافر شدند، و در حال کفر از دنیا رفتند، لعنت خداوند و فرشتگان و همه مردم بر آنها باد!
کَیْفَ یَهْدِی اللّهُ قَوْمًا کَفَرُواْ بَعْدَ إِیمَانِهِمْ وَشَهِدُواْ أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَجَاءهُمُ الْبَیِّنَاتُ وَاللّهُ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ ﴿۸۶﴾ أُوْلَیِکَ جَزَآؤُهُمْ أَنَّ عَلَیْهِمْ لَعْنَةَ اللّهِ وَالْمَلآیِکَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِینَ ﴿۸۷﴾ آل عمران
چگونه خداوند جمعیتی را هدایت می‌کند که بعد از ایمان و گواهی شان به حقانیت رسول و آمدن نشانههای روشن برای آنها، کافر شدند؟! و خدا، قوم ظالم را هدایت نخواهد کرد! کیفر آنها، این است که لعن خداوند و فرشتگان و مردم همگی بر آنهاست.
◊ مردم
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَمَاتُوا وَهُمْ کُفَّارٌ أُولَیِکَ عَلَیْهِمْ لَعْنَةُ اللّهِ وَالْمَلآیِکَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِینَ ﴿۱۶۱﴾بقره
همانا کسانی که کافر شدند، و در حال کفر از دنیا رفتند، لعنت خداوند و فرشتگان و همه مردم بر آنها باد!
کَیْفَ یَهْدِی اللّهُ قَوْمًا کَفَرُواْ بَعْدَ إِیمَانِهِمْ وَشَهِدُواْ أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَجَاءهُمُ الْبَیِّنَاتُ وَاللّهُ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ ﴿۸۶﴾ أُوْلَیِکَ جَزَآؤُهُمْ أَنَّ عَلَیْهِمْ لَعْنَةَ اللّهِ وَالْمَلآیِکَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِینَ ﴿۸۷﴾ آل عمران
چگونه خداوند جمعیتی را هدایت می‌کند که بعد از ایمان و گواهی شان به حقانیت رسول و آمدن نشانههای روشن برای آنها، کافر شدند؟! و خدا، قوم ظالم را هدایت نخواهد کرد! کیفر آنها، این است که لعن خداوند و فرشتگان و مردم همگی بر آنهاست.
◊ لاعنون
إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ مَا أَنزَلْنَا مِنَ الْبَیِّنَاتِ وَالْهُدَی مِن بَعْدِ مَا بَیَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِی الْکِتَابِ أُولَیِکَ یَلعَنُهُمُ اللّهُ وَیَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ ﴿۱۵۹﴾بقره
همانا کسانی که دلایل روشن، و وسیله هدایتی را که نازل کردهایم، بعد از آنکه در کتاب برای مردم بیانش نمودیم، کتمان کنند، خدا آنها را لعنت می‌کند; و همه لعنکنندگان نیز، آنها را لعن میکنند.
* هم اینک با هم ببینیم منظور از لاعنون (لعنت کنندگان)در این آیه، چه کسانی هستند؟
● از حضرت صادق علیه السلام روایت شده که در مورد این قول حضرت تبارک و تعالی"یلعنهم اللاعنون"در آیه ۱۵۹ بقره فرمودند: (لعنت کنندگان) ما هستیم. (۶)
● مجاهد: لاعنون حیوانات هستند. گناهکاران بنی آدم را لعن میکنند وقتی خشکسالی آید و باران دریغ کند. و می‌گویند: این از شومی گناهان بنی آدم است.(اللاعنون البهایم، تلعن عُصاة بنی آدم إذا اشتدت السنة، وأمسک المطر، وقالت: هذا من شؤم ذنوب بنی آدم.)
● ابن عباس: مراد همه چیز است گذشته از جن و انس.(أنه کل شی سوی الثقلین الانس والجن)
● قتاده، أبو العالیة و ربیع بن انس گفته اند: یلعنهم اللاعنون یعنی لعنت شان میکنند ملایکه و مومنون. سپس خدای متعال تایبین و بازگشت کنندگان از گناه به سوی خود را با این قول مستثنی کرده: إلا الذین تابوا (البقرة ۱۵۹ - ۱۶۰) الآیة
(یلعنهم اللاعنون (البقرة ۱۵۹ - ۱۶۰) یعنی یلعنهم ملایکة الله والمؤمنون ثم استثنی الله تعالی من هؤلاء من تاب إلیه بقوله إلا الذین تابوا (البقرة ۱۵۹ - ۱۶۰) الآیة)
● عکرمة: مراد جنبندگان زمین و گزندگان است حتی حشره‌های کوچک می‌گویند: به واسطه گناهان بنی آدم از باران محروم شدیم. (دواب الأرض وهوامها حتی الخنافس والعقارب یقولون: منعنا القطر بذنوب بنی آدم.)
* ملعونین در آیه ۱۵۹ بقره چه چیز را کتمان کرده اند که مشمول لعن گشتند؟
از حضرت صادق (علیه السلام) روایت شده که فرمودند: ان الذین یکتمون...."کسانی که دلایل روشن، و وسیله هدایتی را که نازل کردهایم، بعد از آنکه در کتاب برای مردم بیان نمودیم، کتمان کنند"(دلایل روشن و وسیله هدایت) در حق علی علیه السلام نازل شده است.(۷)
و نیز از آن حضرت روایت دیگری آمده که در مورد این قول خدای متعال"ان الذین یکتمون ما أنزلنا من البینات والهدی من بعدما بیناه للناس فی الکتاب"فرمودند: به خدا سوگند! (دلایل روشن و وسیله هدایت) ما هستیم!(۸)
بعد از نگاهی گذرا به لاعنین در آیات به نمونه ای از روایات لعن از لسان نبی مکرم"صلی الله علیه و آله"و نیز روایاتی که بر ملعون بودن عده ای دلالت می‌کند، می‌پردازیم:
روایات متعددی به زبان پیامبر اکرم"صلی الله علیه و آله"دال بر ملعون بودن عده ای وجود دارد، لکن به چند نمونه از آن اکتفا می‌نماییم:
۱ـ لعن کافران
◙ عایشه از رسول خدا نقل کرده که فرمودند: خدا لعنت کند شیبة بن ربیعة وعتبة بن ربیعة وأمیة بن خلف را! که ما را از زمین مان به سرزمین وبا(شعب) اخراج کردند! (۹)
◙ ترمذی در سنن اش از ابن عمر روایت کرد که پیامبر خدا در روز احد فرمودند: خداوندا لعنت بکن اباسفیان را! و لعنت فرست بر حارث بن هشام! و لعنت کن صفوان بن امیه را!
و اضافه می‌کند: این حدیث حسن و غریب است. (۱۰)
◙ مسلم از خفاف بن إیماء روایت کرده: رسول خدا رکوع کرد سپس سرش را بلند نمود و فرمود: غفار، خدا بیامرزدش! اسلم،خدا سالم نگهش دارد! و عصیه، عصیان خدا و رسول کردند! خدا لعنت کند بنی لحیان و رعلا و ذکوان را! سپس به سجده رفت. (۱۱)
۲ـ لعن کسانی که در ظاهر اسلام داشتند.
■ طبرانی از نصر بن عاصم لیثی از پدرش نقل می‌کند که وارد مسجد شهر شدم که در آن هنگام مردم می‌گفتند پناه بر خدا از غضب خدا و رسولش! گفتم: چه شده؟ گفتند: رسول خدا بر منبرش خطابه می‌فرمود که مردی دست پسرش را گرفت و از مسجد آن را بیرون برد؛ پس رسول خدا فرمودند: خدا لعنت کند پیشرو و پیرو را! وای بر این امت از فلان...! (۱۲)
هیثمی در مجمع این روایت را آورده است و ضمن آن نوشته: طبرانی آن را نقل کرده و رجال آن از ثقات است. (۱۳)
■ احمد در مسندش از عبدالله ابن زبیر روایت کرده در حالیکه به کعبه تکیه داده بود می‌گفت: سوگند به خدای این کعبه! رسول خدا فلانی و آنکه از صلبش به دنیا
میآید لعن کرد! محقق چاپ مذکور می‌گوید: اسناد این روایت ثقات و از رجال شیخین هستند. السندی می‌گوید: این قول پیامبر که فرموند"فلانی"منظور حَکَم است و این قول حضرت"و آنکس که از او به دنیا آید"عطف بر فلانی است یعنی آن کس که از فلانی به دنیا آید و مراد مروان است والله اعلم.(۱۴)
و هیثمی در مجمع الزواید آن را آورده و می‌گوید: این روایت را احمد، بزار، طبرانی به همان نحو (احمد) روایت کردند و رجال احمد، صحیح اند. (۱۵)
■ بزار در مسندش از عبدالله البهی غلام زبیر آورده که گفت: در مسجد بودم و مروان خطابه می‌خواند، پس عبدالرحمن ابن ابی بکر(به طعنه به مروان) گفت: والله هیچ کسی از اهل خودش را (اهل ابوبکر) خلیفه قرار نداد. پس مروان گفت: تو همانی که این آیه در مذمتت نازل شد: وَالَّذِی قَالَ لِوَالِدَیْهِ أُفٍّ لَّکُمَا پس عبدالرحمن گفت: دروغ می‌گویی! ولیکن رسول خدا پدر تو را لعن کرد! (۱۶)
هیثمی در مجمع الزواید گفته: بزار این روایت را آورده و اسنادش حسن است. (۱۷)
■ حاکم در مستدرکش از عبدالله بن زبیر آورده است که گفت: همانا رسول خدا حکم و فرزندش را لعن کرد. و سپس می‌گوید: این حدیث، صحیح الاسناد است و بخاری و مسلم آن را نیاوردند. (۱۸)
■ بزار در مسندش از سفینه روایت کرده است که پیامبر نشسته بود و مردی شترسوار رد شد و پیشرویی در جلویش بود و دنباله روی راننده ای پشتش. پس رسول خدا فرمود: خدا لعنت کند پیش رو، راننده و راکب را! (۱۹)
هیثمی در مجمع این روایت را ذکر کرده و اضافه نموده: بزار آن را روایت کرده و رجالش از ثقات است. (۲۰)
رسول خدا اباسفیان را بر شتر دید و پسرش یزید که پیش رو بود و معاویه که به دنبال آنها می‌رفت(هی می‌کرد)؛ پس فرمود: خدا لعنت کند پیش رو، راننده و راکب را! (۲۱)
■ حبیب خدا حضرت مصطفی در آخرین روزهای عمر شریف خویش و در بستر بیماری که به رحلت آن حضرت منتهی گردید، مکررا به تجهیز هرچه سریعتر لشکر اسامه سفارش می‌نموده و می‌فرمودند:"لشکر اسامه را تجهیز کنید! خدا لعنت کند کسی که از آن تخلف ورزد!"
("جهزوا جیش أسامة، لعن الله من تخلف عنه"(۲۲)،"انفذوا بعث أسامة، لعن الله من تخلف عن بعث أسامة، وکرر الرسول ذلک.."(۲۳))
۳ـ لعن کسانی که پیامبر را آزردند!
◊ آزار امیرالمومنین علی (علیه السلام)، آزار پیامبر است!
▪ ابی یعلی از سعد روایت می‌کند که گفت: من به همراه دو نفر در مسجد نشسته بودیم و از علی شکایت می‌کردیم تا اینکه رسول خدا با آثار غضب که در چهره اش هویدا بود پیش آمد، از غضبش به خدا پناه بردم. پس فرمود: شما را با من چه کار؟ هر کس علی را بیازارد به تحقیق مرا آزرده است.(۲۴)
▪ حاکم در مستدرک از عمروبن شاس اسلمی (از اصحاب حدیبیه) روایت آورده که گفت: با علی به سوی یمن رفتیم، او در سفر در مورد من عملی کرد که از او چیزی به دل گرفتم. هنگامی که برگشتم، شکایتش را علنا در مسجد کردم تا به گوش رسول خدا رسید. پس آن روز صبح وارد مسجد شدم، رسول خدا در میان جمعی از اصحابش بود به محض اینکه مرا دید چشمانش بر من خشم گرفت و تا وقتی نشستم با خشم به من خیره بود و فرمود: ای عمرو! والله تو مرا آزرده ای! پس گفتم: پناه به خدا می‌برم از اینکه تو را بیازارم ای رسول خدا! فرمود: بلی! هر کس علی را بیازارد، به تحقیق مرا آزرده است.
حاکم در ادامه گفته: این حدیث صحیح الاسناد است و آن دو(بخاری و مسلم) نیاورده اند. و ذهبی گفته: صحیح است.(۲۵)
ابن حبان در صحیح اش آن را ذکر کرده است.(۲۶)
هیثمی در مجمع الزواید حدیث را آورده و بعد از آن ذکر کرده است: احمد و طبرانی به اختصار آن را روایت کرده و بزّار مختصرترش کرده و رجال احمد ثقات است.(۲۷)
▪ از عمرو بن شأس نقل شده است: پیامبر به من فرمود: به تحقیق مرا آزردی! گفتم: ای رسول خدا! من دوست ندارم شما را بیازارم. فرمود: هر کس علی را بیازارد، مرا آزرده است. (۲۸)
◊ آزار دهندگان حضرت زهرا، پیامبر را آزردند!
▬ انما فاطمة بضعة منّی یؤذینی ما آذاها(۲۹)
همانا فاطمه پاره تن من است، هر چه او را بیازارد مرا آزرده.
▬ فاطمة بضعة منی یربینی ما ارابها و یوذینی ما آذاها(۳۰)
فاطمه پاره تن من است، مرا آشفته می‌کند آنچه او را آشفته سازد و هر چه او را بیازارد مرا آزرده است.
▬ انما فاطمة بضعة منّی یؤذینی ما آذاها و ینصبنی ما انصبها(۳۱)
همانا فاطمه پاره تن من است، هر چه او را بیازارد مرا آزرده و هرچه او را اندوهگین کند مرا اندوهگین کرده است.
◊ متخلفین از جیش اسامه
مسلما تخلف از جیش اسامه تخلف از فرمان نبی است و نافرمانی پیامبر برابر با اذیت و ایذای اوست، پیامبر در آخرین رزوهای عمر شریف خویش مکررا به تجهیز سپاه اسامه تاکید می‌نمودند و متخلفین از آن را لعن و طرد می‌نمودند:
"لشکر اسامه را تجهیز کنید! خدا لعنت کند کسی که از آن تخلف ورزد!"
("جهزوا جیش أسامة، لعن الله من تخلف عنه"(۳۲)،"انفذوا بعث أسامة، لعن الله من تخلف عن بعث أسامة، وکرر الرسول ذلک.."(۳۳))
و اما خدای متعال ایذاکنندگان نبی را در قرآن در این آیه شریفه لعن نموده است:
إِنَّ الَّذِینَ یُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُّهِینًا ﴿۵۷﴾ احزاب
همانا آنها که خدا و پیامبرش را آزار میدهند، خداوند در دنیا و آخرت آنها را لعن کرده، و برای آنها عذاب خوارکنندهای آماده کرده است.
۴ـ خداوند که حَکَم عدل است خود، حضرات معصومین را میزان قرار داده است!
در آن روز که ایمان ها در کفه ی سنجش قرار می‌گیرد، در موقف حساب، همینطور در لحظه لحظه ی زندگانی ما ائمه اطهار (علیهم السلام) هستند که در پیشگاه علام الغیوب"الله تعالی"میزان و وسیله ی سنجش ایمان و اعمال مایند؛ ذیلا به نمونه‌هایی از روایات مربوطه که میزان را معصومین معرفی نموده، اشاره خواهد شد:
◙ داود رقّی (از اصحاب حضرت صادق علیه السلام) می‌گوید: از حضرت در مورد این قول حضرت تبارک و تعالی"وَ السَّماءَ رَفَعَها وَ وَضَعَ الْمِیزانَ"ـ و آسمان را بالا برد و میزان را وضع نمود ـ سوال کردم؛ حضرت فرمودند: آسمان، رسول خداست و میزان، امیرالمومنین علی (علیه السلام) است، که بعد از پیامبر برای ایشان(مردم) نصب شد.
پرسیدم از"أَلَّا تَطْغَوْا فِی الْمِیزانِ"ـ تا در میزان طغیان و تعدی نکنید!ـ فرمودند: (یعنی) در مورد امام با عصیان و مخالفت، طغیان نکنید!
پرسیدم از"وَ أَقِیمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ وَ لا تُخْسِرُوا الْمِیزانَ"ـ و سنجش را به پادارید و در مورد میزان کم نگذارید!ـ فرمودند: (یعنی) امام را به درستی اطاعت کنید و حقش را کم نگذارید! (۳۴)
◙ و نیز در روایتی دیگر از حضرت صادق (علیه السلام) می‌بینیم که در مورد این آیه مبارکه"اللَّهُ الَّذِی أَنْزَلَ الْکِتابَ بِالْحَقِّ وَ الْمِیزانَ"ـ خداوندی که کتاب و میزان را به حق فروفرستاد ـ می‌فرمایند:
"میزان"امیرمومنان (علیه السلام) است و دلیلش این قول خدای متعال در سوره الرحمن است:"وَ السَّماءَ رَفَعَها وَ وَضَعَ الْمِیزانَ"که (میزان) منظور امام(معصوم) علیه السلام است.(۳۵)
◙ و اما از حضرت رضا (علیه السلام) در مورد قول خدای متعال"وَ أَقِیمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْط"ـ و سنجش را به پادارید ـ سوال شد و ایشان چنین پاسخ فرمودند: (یعنی) امام را به درستی به پا دارید (با او بیعت کنید).
پرسیده شد از"وَ لا تُخْسِرُوا الْمِیزانَ"ـ و در مورد میزان کم نگذارید! ـ فرمودند: امام را در مورد حقش کم نگذارید! و به او ستم نکنید!....(۳۶)
علاوه بر فرمان عقل، چنانچه می‌دانید به دستور قرآن ما مامور به تبعیت بی قید و شرط و میزان قرار دادن رسول خدا هستیم و از جانب دیگر پیامبر اکرم نیز در احادیث متعدد من جمله حدیث متفق علیه ثقلین و... ما را مکلف به پیروی از امیرالمومنین و سایر اهل بیت کرده اند.(که در این سوال مجالی برای پرداختن بیشتر به آن نیست.)
بنابراین به حکم عقل و نقل باید در تمام امور به آنها اقتدا کنیم و هر چه بیشتر اعمال، رفتار و تمایلات خویش را به ایشان نزدیک نماییم.
از این رو و با این مقدمه، دانستیم که بایسته است بدانچه ایشان به سمتش امر میکنند و میل می‌نمایند، قصد کنیم و میل نماییم و از آنچه نهی دارند و بیزاریمی جویند، دور شویم و بیزاری جوییم.
از حضرت صادق (علیه السلام) روایت شده که در مورد این قول حضرت تبارک و تعالی"یلعنهم اللاعنون"در آیه ۱۵۹ بقره فرمودند: (لعنت کنندگان) ما هستیم. (۶)
و ملعونین را که همانا کتمان کنندگان دلایل روشن، و وسیله هدایت در آیه آمده است، کتمان کنندگان حق ایشان (ائمه معصومین) علیهم السلام معرفی نمودند و فرمودند: به خدا سوگند! (دلایل روشن و وسیله هدایت) ما هستیم!
عن حمران عن أبی جعفر علیه السلام فی قول الله:"ان الذین یکتمون ما أنزلنا من البینات والهدی من بعدما بیناه للناس فی الکتاب"یعنی بذلک نحن والله المستعان(۸)
بنابراین ملعونین ـ که به تصریح معصومین کتمان کنندگان حق ایشان اند ـ به زبان این بزرگواران نیز لعن گشته اند و ما نیز به دستور عقل و به صراحت نقل مامور به تبعیت از ایشان هستیم.
**************
با هم نگاهی به نکات کلیدی از مطالبی که گفته شد، می‌کنیم. گفتیم:
این صحیح نیست که چون خدای متعال بر مسند داوری نشسته، پس ما بایست فارغ از هرگونه قضاوت با دشمنان اهل بیت کاری نداشته باشیم و از آنان بیزاری نجوییم! به این دلیل که:
۱ـ پیش از هر چیز از یاد نبریم که تولی و تبری ملازم یکدیگرند و بدون یکدیگر بی معنا هستند کسی که مدعی تولای محض بدون تبری است، ادعایش دروغین است؛ چرا که او عملا بقای گروه باطل را خواسته که تداوم، حیات و حفظ کلمه ی حق را به خطر می‌اندازد.
۲ـ تبری جزء لاینفک ایمان است از این رو نمی‌توان از آن صرف نظر کرد. به فرمایش معصوم معرفت خدا در تصدیق خدای متعال و پیامبر، پذیرش ولایت امیرالمومنین، پیروی از ائمه اطهار و بیزاری از دشمنان ایشان است و حقیقت ایمان وقتی کامل میشود که با دوستان خدا دوستی و دشمنانش دشمنی داشته باشیم. پس با تولی بدون تبری نمی‌توان از شقاوت رهید.
۳ـ در آیات شریفه قرآن کریم برائت از افراد و گروههای مختلف توسط لعن کنندگانی غیر از خدا همچون پیامبر (به همراه خمسه طیبه)، ملایکه، مردم و دیگر موجودات و... آمده است! و در روایات نبوی نیز موارد متعددی وجود دارد که به ملعون بودن گروههایی دلالت دارد.
۴ـ ما مامور به پیروی از ائمه اطهار و نزدیک کردن هر چه بیشتر اعمال و تمایلاتمان به ایشان هستیم. که آنان میزان سنجش اعمال ما نزد خداوند"جل جلاله"که قاضی و حَکم عدل است، در یوم الحساب هستند؛ و می‌بینیم که ایشان از دشمنان خویش خشمگین و بیزارند؛ ما هم به تبعیت از این بزرگواران، از دشمنانشان خشمگین هستیم و از آنان بیزاریم.
۱ـو أما آیة الکرسی فإنه حدثنی أبی عن الحسین بن خالد أنه قرأ أبو الحسن الرضا ع [الم] اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ و ما بینهما و ما تحت الثری عالم الغیب و الشهادة الرحمن الرحیم مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ قال « ما بَیْنَ أَیْدِیهِمْ» فأمور الأنبیاء و ما کان « وَ ما خَلْفَهُمْ» أی ما لم یکن بعد، قوله « إِلَّا بِما شاءَ» أی بما یوحی إلیهم وَ لا یَؤُدُهُ حِفْظُهُما أی لا یثقل علیه حفظ ما فی السماوات و ما فی الأرض و قوله لا إِکْراهَ فِی الدِّینِ أی لا یکره أحد علی دینه إلا بعد أن قَدْ تَبَیَّنَ له الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ و هم الذین غصبوا آل محمد حقهم فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقی یعنی الولایة لَا انْفِصامَ لَها أی حبل لا انقطاع له یعنی أمیر المؤمنین و الأیمة بعده ع اللَّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا و هم الذین اتبعوا آل محمد ع یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ وَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَوْلِیاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ هم الظالمون آل محمد و الذین اتبعوا من غصبهم یُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَی الظُّلُماتِ أُولیِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فِیها خالِدُونَ و الحمد لله رب العالمین
۲ـ بحارالانوار، ج ۲۷، ص ۵۸. فرحه الزهرا علیها السلام، ص ۶.
کذب من ادعی محبتنا و لم یتبرأ من عدونا
۳ـ بحارالانوار،ج۲۷،ص۵۷،ح۱۶.فرحةالزهرا علیهاالسلام، ص۵۷و۵۸.
(یا أباحمزه انما یعبد الله من عرف الله و أمّا من لایعرف الله کأنّما یعبد غیره هکذا ضلالاً.
قلت: أصلحک الله و ما معرفة الله؟ قال:یصدّق الله و یصدّق محمّداً رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله فی موالاة علیّ و الایتمام به و بأیمة الهدی من بعده، و البرائت الی الله من عدوّهم و کذلک عرفان الله.
قال، قلت: أصلحک الله أیّ شیءٍ اذا عملته أنا، استکملت حقیقة الایمان؟.
قال: توالی أولیاء الله و تعادی أعداء الله و تکون مع الصادقین کما أمرک الله. قال قلت: و مَن أولیاء الله؟ فقال: أولیاء الله محمد رسول الله و علی والحسن والحسین و علی بن الحسین ثم الأمر إلینا إبنی جعفر و أومأ إلی جعفر و هو جالس فمن والی هؤلاء فقد والی أولیاء الله و کان مع الصادقین کما أمره الله.
قلت: و من أعداء الله أصلحک الله؟ قال: الاوثان الأربعه.
قلت من هم؟ قال: ابوفصیل و رمع و نعثل و معاویه و من دان دینهم فمن عادی هؤلاء فقد عادی أعداء الله۱.
قال العلامه المجلسی فی بیان هذه الروایه: أبوفصیل أبوبکر لأن الفصیل و البکر متقاربان فی المعنی و رمع مقلوب عمر و نعثل عثمان کما صرح به فی کتب اللغة۲.)
۴ـ یا علی، أنت أمیرالمؤمنین و امام المتقین، یا علی أنت سید الوصیین و وارث علم النبیین و خیرالصدیقین و أفضل السابقین، یا علی أنت زوج سیدة نساءالعالمین و خلیفة خیر المرسلین، یا علی أنت مولی‌المؤمنین و الحجة بعدی علی الناس أجمعین استوجب الجنة من تَوَلاک و استوجب دخول النّار من عاداک، یاعلی والذی بعثنی بالنبوّة و اصطفانی علی جمیع البریّه، لو أنّ عبداً عَبَدَ الله ألف عام ما قُبل ذلک منه إلا بولایتک و ولایة الأیمّة من ولدک و إنّ ولایتک لا تُقبل إلا بالبرائت من أعدایک و أعداء الأیمة من ولدک.
بذلک أخبرنی جبرییل علیه‌السلام:« فمن شاء فلیؤمن و من شاء فلیکفر»
۵ـ ألا أخبرکم بما لا یقبل الله عز وجل من العبادة عملاً إلاّ به؟ فقلت: بلی. فقال: شهادة أن لا اله إلاّ الله وأن محمداً عبدُه و رسوله والاقرار بما أمر الله والولایة لنا والبراءة من أعداینا ـ یعنی الأیمةـ والتسلیم لهم، والورع والاجتهاد والطمأنینة والانتظار للقایم"علیه السلام"..
غیبة النعمانی: ۲۰۰، إثبات الهداة: ۳/ ۵۳۶. بحارالانوار، ج۵۲، ص ۱۴۰.
۶ـ عن عبدالله بن بکیرحمران عمن حدثه عن ابی عبدالله علیه السلام فی قوله تعالی: ویلعنهم اللاعنون، قال: نحن هم. (تفسیر عیاشی ج۱ ص ۷۱)
۷ـ عن ابن أبی عمیه عمن ذکره عن أبی عبد الله علیه السلام"ان الذین یکتمون ما أنزلنا من البینات والهدی فی علی علیه السلام. (تفسیر عیاشی ج۱ ص ۷۱)
۸ـ عن حمران عن أبی جعفر علیه السلام فی قول الله:"ان الذین یکتمون ما أنزلنا من البینات والهدی من بعدما بیناه للناس فی الکتاب"یعنی بذلک نحن والله المستعان (تفسیر عیاشی ج۱ ص ۷۱)
۹ـ (...عن عایشة أنه (صلی الله علیه و آله و سلم) قال:"اللهم العن شیبة بن ربیعة وعتبة بن ربیعة وأمیة بن خلف کما أخرجونا من أرضنا إلی أرض الوباء"(صحیح البخاری، کتاب الحج باب کراهیة النبی أن تعری المدینة، ج۳ ص۳۰)
۱۰ـ... عن ابن عمر قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) یوم أحد:"اللهم العن أبا سفیان، اللهم العن الحارث بن هشام، اللهم العن صفوان بن أمیة …".
قال أبو عیسی – الترمذی -:"هذا حدیث حسن غریب"(سنن الترمذی ج۵ ص ۲۲۷).
۱۱ـ فقد روی مسلم عن خفاف بن إیماء:"رکع رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) ثم رفع رأسه، فقال: غفار غفر الله لها، وأسلم سالمها الله، وعصیة عصت الله ورسوله، اللهم العن بنی لحیان، والعن رعلا وذکوان، ثم وقع ساجدا"(صحیح مسلم ج۱ ص۴۷۰)
۱۲ـ لکن اللعن لم یقتصر علیه بل شمل ابنه معاویة فقد روی الطبرانی عن نصر بن عاصم اللیثی عن أبیه قال:"دخلت مسجد المدینة فإذا الناس یقولون نعوذ بالله من غضب الله وغضب رسوله، قلت: ماذا؟ قالوا کان رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) یخطب علی منبره فقام رجل فأخذ بید ابنه فأخرجه من المسجد فقال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) لعن الله القاید والمقود، ویل لهذه الأمة من فلان ذی الأستاه"(المعجم الکبیر للطبرانی ج۱۷ ص۱۷۶، وذکره فی الأحادیث المختارة ج۸ ص۱۸۰)
۱۳ـ رواه الطبرانی ورجاله ثقات"(مجمع الزواید ج۵ ص ۲۴۲)
۱۴ـ وروی أحمد فی مسنده عن ابن الزبیر وهو مستند إلی الکعبة وهو یقول:"ورب هذه الکعبة لقد لعن رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) فلانا وما ولد من صلبه".قال محققو الطبعة:"إسناده ثقات رجال الشیخین … قال السندی: قوله فلانا أی الحکم، قوله وما ولد عطف علی فلان أی ولده فلان، والمراد مروان والله تعالی أعلم"(مسند أحمد ج۲۶ ص ۵۱)
۱۵ـ وأورده الهیثمی فی (مجمع الزواید) قایلا:"رواه أحمد والبزار والطبرانی بنحوه وعنده روایة کراویة أحمد ورجال أحمد رجال الصحیح"(مجمع الزواید ج ۵ ص۲۴۱).
۱۶ـ وروی البزار فی مسنده عن عبدالله البهی مولی الزبیر قال:"کنت فی المسجد ومروان یخطب، فقال عبدالرحمن بن أبی بکر: والله ما استخلف أحدا من أهله، فقال مروان: أنت الذی نزلت فیک (وَالَّذِی قَالَ لِوَالِدَیْهِ أُفٍّ لَّکُمَا)، فقال عبدالرحمن: کذبت، ولکن رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) لعن أباک"(مسند البزار ج۶ ص ۲۴۱.)،
۱۷ـ"رواه البزار وإسناده حسن"(مجمع الزواید ج۵ ص ۲۴۱)
۱۸ـ...عن عبدالله بن الزبیر:"أن رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) لعن الحکم وولده"قال الحاکم:"هذا حدیث صحیح الإسناد ولم یخرجاه"(المستدرک علی الصحیحین ج۴ ص۴۸۱).
۱۹ـ فقد روی البزار فی مسنده عن سفینة (رض)أن النبی (صلی الله علیه و آله و سلم) کان جالسا فمر رجل علی بعیر وبین یدیه قاید وخلفه سایق، فقال: لعن الله القاید والسایق والراکب"(مسند البزار ج۹ ص ۲۸۶).
۲۰ـ"رواه البزار ورجاله ثقات"(مجمع الزواید ج۱ ص ۱۱۳).
۲۱ـ أن رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم رأی أبا سفیان علی جمل وابنه یزید یقوده ومعاویة یسوقه فقال: لعن الله الراکب والقاید والسایق (تاریخ الطبری، ج۱۱، ص۳۵۷ حوادث سنة ۲۸۴؛ تاریخ أبی الفدا ج ۲ / ۵۷ حوادث سنة ۲۳۸ﻫ ؛ کتاب صفین لنصر ص ۲۴۷ مصر ؛ تذکرة الخواص سبط ابن الجوزی ص۱۱۵)
۲۲ـ الملل والنحل للشهرستانی ۱/۲۳
۲۳ـ شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید ۶/۵۲.
۲۴ـ (أبی یعلی عن سعد قال کنت جالسا فی المسجد، أنا ورجلین معی فنلنا من علی، فأقبل رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) غضبان یعرف فی وجهه الغضب، فتعوذت بالله من غضبه، فقال:"ما لکم وما لی؟ من آذی علیا فقد آذانی(مسند أبی یعلی ج۲ ص۱۰۹) الهیثمی- مجمع الزواید - أبواب مناقب علی بن أبی طالب (ر) - الجزء: (۹) - رقم الصفحة (۱۲۹))
۲۵ـ (عن عمرو بن شاس الأسلمی وکان من أصحاب الحدیبیة تبین بعض هؤلاء قال: خرجنا مع علی (رض) إلی الیمن فجفانی فی سفره ذلک حتی وجدت فی نفسی، فلما قدمت أظهرت شکایته فی المسجد حتی بلغ ذلک رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) قال: فدخلت المسجد ذات غداة ورسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) فی ناس من أصحابه فلما رآنی أبدنی عینیه قال: یقول حدد إلی النظر حتی إذا جلست قال: یا عمر والله لقد آذیتنی فقلت: أعوذ بالله أن أوذیک یا رسول الله قال: بلی من آذی علیا فقد آذانی"
هذا حدیث صحیح الإسناد و لم یخرجاه.(مستدرک الحاکم- کتاب معرفة الصحابة (ر) - ذکر إسلام أمیر المؤمنین علی (علیه السلام)- حدیث رقم: (۴۶۱۹))
و نیز مسند أحمد: ۳ / ۴۸۳، دار صادر؛ الهیثمی- مجمع الزواید - أبواب مناقب علی بن أبی طالب (ر) - الجزء: (۹) - رقم الصفحة: (۱۲۹)
۲۶ـ صحیح ابن حبان ج۶ ص۲۶۷.
۲۷ـ ورواه الهیثمی فی (مجمع الزواید) وقال بعدها: رواه أحمد والطبرانی باختصار والبزار أخصر منه ورجال أحمد ثقات(مجمع الزواید ج۹ ص۱۲۹)
۲۸ـ أخبرنا الحسن بن سفیان حدثنا أبو بکر حدثنا مالک بن إسماعیل حدثنا مسعود بن سعد حدثنا محمد بن إسحاق عن الفضل بن معقل عن عبد الله بن نیار الأسلمی عن عمرو بن شأس قال قال لی رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم) قد آذیتنی قلت یا رسول الله ما أحب أن أؤذیک قال من آذی علیا فقد آذانی. (الحاکم فی المستدرک ج۳ ص۱۲۲)
۲۹ـ صحیح مسلم ح۴۴۸۳، سنن ترمذی، ج۲، ص۳۱۹
۳۰ـ مسند احمد بن حنبل، ج۴، ص۳۲۸؛ حلیة الاولیا، ج۲، ص۴۰
۳۱ـ مسند احمد بن حنبل، ج۴، ص۵؛ مستدرک حاکم نیشابوری، ج۳، ص۱۵۹؛ سنن ترمذی، ج۲، ص۳۱۹.
۳۲ـ الملل والنحل للشهرستانی ۱/۲۳
۳۳ـ شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید ۶/۵۲.
۳۴ـ بحارالأنوار ۲۴ ۳۰۹ باب ۶۷- جوامع تأویل ما أنزل فیهم عل
کنز، [کنز جامع الفواید و تأویل الآیات الظاهرة] مُحَمَّدُ بْنُ الْعَبَّاسِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مَالِکٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ سَعِیدِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ دَاوُدَ الرَّقِّیِّ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَی وَ السَّماءَ رَفَعَها وَ وَضَعَ الْمِیزانَ قَالَ أَلسْمَاءُ رَسُولِ اللَّهِ ص قَبَضَهُ اللَّهُ ثُمَّ رَفَعَهُ إِلَیْهِ وَ وَضَعَ الْمِیزانَ وَ الْمِیزَانُ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ نَصَبَهُ لَهُمْ مِنْ بَعْدِهِ قُلْتُ أَلَّا تَطْغَوْا فِی الْمِیزانِ قَالَ لَا تَطْغَوْا فِی الْإِمَامِ بِالْعِصْیَانِ وَ الْخِلَافِ قُلْتُ وَ أَقِیمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ وَ لا تُخْسِرُوا الْمِیزانَ قَالَ أَطِیعُوا الْإِمَامَ بِالْعَدْلِ وَ لَا تَبْخَسُوهُ مِنْ حَقِّهِ...
۳۵ـ بحارالأنوار ۳۶ ۸۴ باب ۳۹- جامع فی سایر الآیات النازلة
قَالَ فَحَدَّثَنِی أَبِی عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَهْزِیَارَ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع:...
ثُمَّ قَالَ اللَّهُ الَّذِی أَنْزَلَ الْکِتابَ بِالْحَقِّ وَ الْمِیزانَ قَالَ الْمِیزَانُ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ الدَّلِیلُ عَلَی ذَلِکَ قَوْلُهُ فِی سُورَةِ الرَّحْمَنِ وَ السَّماءَ رَفَعَها وَ وَضَعَ الْمِیزانَ
قَالَ یَعْنِی الْإِمَامَ ع
۳۶ـ تفسیرالقمی ۲ ۳۴۳ ۵۵- سورة الرحمن مدنیة ثمان و سبعون
قال حدثنی أبی عن الحسین بن خالد عن أبی الحسن الرضا ع فی قوله الرَّحْمنُ عَلَّمَ الْقُرْآنَ قال ع الله علم محمدا القرآن....قلت وَ أَقِیمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ قال أقیموا الإمام بالعدل قلت وَ لا تُخْسِرُوا الْمِیزانَ قال لا تبخسوا الإمام حقه و لا تظلموه..
سایت فطرت
