آیا استغاثه و طلب حاجت از غیر خداوند جایز است؟
اگر کسی بگوید: ای رسولخدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، حاجت مرا روا کن و منظورش شفاعت و وساطت و دعا برای تعجیل و انجام کار باشد هیچ اشکالی به نظر نمیرسد. آیات زیادی داریم که ظاهرش صدور فعل از بنده خداست؛
{...وَارْزُقُوهُمْ فِیهَا وَاکْسُوهُمْ...}. نساء: ۵.
{ وَمَا نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْنَاهُمْ اللَّهُ وَرَسُولُهُ...}. توبه: ۷۴.
{ وَلَوْ أَنَّهُمْ رَضُوا مَا آتَاهُمْ اللَّهُ وَرَسُولُهُ...}. توبه: ۵۹.
با اینکه بی نیاز کننده، تنها خداوند است، لیکن در این آیات، خداوند - عزّوجلّ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و مؤمنین را نیز رازق و شریک در اغنا وبینیازی دانسته است. علاوه اینکه، صحابه به هنگام گرفتاری به قبر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) متوسّل می‌شدند.
عسقلانی میگوید: در زمان خلافت عمر مردم گرفتار قحطی و خشکسالی شدند، شخصی از اصحاب به قبر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) متوسّل شد و گفت یا رسول اللّه «اِسْتَسْقِ لِأُمَّتِکَ فَاِنَّهُمْ قَدْ هَلَکُوا...» فتح الباری، ج۲، ص۵۵۷. و شخصیت‌هایی چون ابن حِبّان و ابن خُزیمه و ابوعلی خلال، شیخ الحنابله در زمان گرفتاری به قبور اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) متوسّل می‌شدند:
الف - ابن حِبّان (متوفای ۳۵۰ ه .) در کتاب خود «الثقات» میگوید: بارها به زیارت قبر علی بن موسی الرضا(علیه السلام) رفتم و در مدتی که در طوس بودم، هر وقت مشکلی بر من عارض میشد، به زیارت قبر آن حضرت میرفتم و از خداوند میخواستم که مشکلم را برطرف کند و الحمد للَّهِ مشکلم برطرف میشد و این معنا را مکرّر امتحان کردم و نتیجه گرفتم. کتاب الثقات، ج ۸، ص۴۵۶.
ب - ابن خُزیمه؛ هموکه شیخ بخاری و مسلم و به اصطلاح شیخ الاسلام است، شاگردی دارد به نام محمد بن مومل. وی میگوید: به همراه استادم ابن خزیمه و جمعی از اساتید به زیارت بارگاه قبر علی بن موسی الرضا (علیه السلام) در طوس رفتیم، استادم ابن خزیمه چنان در برابر آن بقعه متبرکه تعظیم و تواضع کرد که همگی در شگفت ماندیم.
تهذیب التهذیب، ج۷، ص۳۳۹.
ج - ابو علی خلال، شیخ حنابله میگوید: هرگاه به مشکلی برمیخورم قبر موسیبن جعفر (علیه السلام) را زیارت می‌کنم و به ایشان متوسل میشوم و خداوند نیز مشکل مرا آسان میکند. تاریخ بغداد، ج۱، ص۱۲۰.
د - محمد بن ادریس شافعی به قبر ابو حنیفه و احمدبن حنبل به قبر شافعی متوسل می‌شدند.
مناقب ابی حنیفه، ج۲، ص۱۹۹.
ه مسلمانان، به قبر ابو ایوب انصاری متوسل می‌شدند و برای طلب باران به قبر ایشان پناه میبردند.
مستدرک حاکم، ج۳، ص۵۱۸.
و - ابن خلکان و ذهبی میگویند: مردم برای طلب باران به قبر ابن فورک اصفهانی (متوفای ۴۰۶ ه ) متوسل می‌شدند.
و فیات الاعیان،ج ۴ ص ۲۷۲ - سیر اعلام النبلاء،ج ۱۷،ص ۲۱۵ ؛ راجع به بخاری و مردم سمرقند مطلبی نیز ذکر شده، رجوع شود به طبقات الشافعیه، ۱۲، ۴۶۹ - و طبقات الشافعیه،ج ۲ ص ۲۳۴.
نکته مهم این است که بزرگان اهل سنت به صراحت مردم را تشویق به استغاثه و توسل کردهاند.
قسطلانی گوید: شایسته است که زائر در کنار قبر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) زیاد دعا و استغاثه کند و متوسل شود و طلب شفاعت بخواهد و بی تابی کند و سزاوار است که خداوند شفاعت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را در حق او بپذیرد.
المواهب اللدنیه، ج۳، ص۴۱۷.
سایت فطرت
