آنان ستارگان کدام آسمان اند؟
اختلاف نظر میان شیعه و اهل سنت از جهات فراوانی است. یکی از اساسی ترین این اختلافات، دیدگاه دو مذهب درباره صحابه است. در نظر شیعه صرف صحابی بودن و درک محضر رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم، نمی‌تواند امتیازی برای شخص باشد، گرچه زیارت رسول خاتم صلوات الله علیه وآله افتخار بزرگی است. سخن در این است که آیا اگر کسی چنین افتخاری پیدا کرد، دیگر هیچ گونه نقدی به وی روا نیست؟ آیا باید به روی تمام اشکالات چنین کسی چشم فرو بست؟ آیا با بیان رفتارهای نادرست اش، باید اتهام کفر و شرک به گوینده وارد کرد؟
شیعیان با بررسی دقیق مسائل تاریخی و گزارشات موجود در منابع اهل سنت، شخصیت هریک از اصحاب را ارزیابی می‌کنند. در مقابل اهل سنت با استناد به آیاتی از قرآن کریم و احادیثی از رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم، تمامی اصحاب را افرادی درست کار و مورد رضایت خداوند متعال می‌دانند، و ما اکنون به بهانه کامنتی که از اهل سنت دریافت کرده ایم، درصدد بررسی مستندات اهل سنت در مورد اصحاب پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم هستیم.
در این کامنت چنین آمده است:
رسول الله در حدیث گهربارش (مسند بخاری و مسلم) اصحابی کالنجوم بایهم اقتدیتم اهتدیتم او کما قال النبی علیه الصلاة والسلام یاران من مانند ستاره هستند به هرکدام اقتدا کردی هدایت یافتید پس گمراهی در اقتدا به اصحاب وجود ندارد
سوره والنجم.والنجم اذا هوی ما ضل صاحبکم و ما غوی و ما ینطق وعن الهوی ان هو الا وحی یوحی خداوند در این آیه بیان می‌فرماید که رسول الله از هوی و هوس صحبت نمی‌کنه هرچه می‌گوید چیزی جز وحی نیست.
چنان که پیداست نویسنده این کامنت مانند بسیاری از اهل سنت عادی، معتقد است اصحاب پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم، ستارگان آسمان هدایت هستند و پیروی از آنان موجب درک هدایت می‌باشد. برای بررسی این حدیث نیز همان دو مرحله ای که در بررسی سایر احادیث وجود دارد با استناد به منابع اهل سنت، طی می‌کنیم.
۱- بررسی سند حدیث، آیا به راستی پیامبر گرامی اسلام صلوات الله علیه وآله چنین مطلبی را بیان فرموده اند؟ در یک کلام باید گفت: خیر، حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم چنین مطلبی نفرموده اند. برای توضیح بیشتر به نظر بزرگترین علمای اهل سنت دقت فرمایید.
الف- ابن تیمیه می‌نویسد: این حدیث ضعیف است، علمای علم حدیث آن را تضعیف کرده اند. (۱) چنان که روشن است، بنیانگذار وهابیت که نسبت به صحابه ارادت ویژه ای دارد، نه تنها خود این حدیث را تضعیف می‌کند، بلکه ضعف این حدیث را از دیگر علمای حدیث نیز نقل می‌نماید.
ب- بزّاز یکی از علمای رجال شناس اهل سنت، می‌نویسد: نبی اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) این سخن را بیان نکرده اند. (۲)
ج- ابن حزم اندلسی که از علمای صاحب تالیف اهل سنت است، بیان می‌کند: این روایت دروغ، جعلی و باطل است و به هیچ وجه درست نمی‌باشد. (۳)
د- دارقطنی نیز در مورد سند این حدیث چنین می‌گوید: راویان حدیث ناشناخته اند. (۴)
ه- ابن قیّم یکی دیگر از بزرگان اهل سنت می‌نویسد: چنین سخنی از پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) دارای سند صحیح نمی‌باشد. (۵)
و- بخاری در مورد یکی از راویان این حدیث به نام عبدالرحیم بن زید می‌نویسد: روایات عبدالرحیم متروک است. (۶)
ز- یکی دیگر از راویان این حدیث شخصی به نام حمزه الجزری می‌باشد. وی نیز از سوی بزرگترین علمای اهل سنت، مورد تضعیف قرار گرفته است. نسایی (۷)، بخاری (۸) و دارقطنی (۹) این راوی را تضعیف کرده اند. ابن معین در مورد این راوی می‌نویسد: روایات حمزه پشیزی نمی‌ارزد. (۱۰)
ح- ابن عدی می‌نویسد: تمام روایات حمزه دروغ است. (۱۱)
ط- ذهبی یکی از برجسته ترین علمای حدیث و رجال، در سه جای مهم ترین اثر علمی خود به نام “میزان الاعتدال“ این روایت را تضعیف کرده است. (۱۲)
موارد فراوان دیگری نیز می‌توان به مطالب فوق افزود که ما را به این نتیجه می‌رساند: حدیث اصحاب و ستارگان دروغ و جعلی است و به اقرار انبوهی از بزرگترین علمای اهل سنت نمی‌توان به هیچ وجه به آن استدلال نمود. پس با اطمینان می‌توان گفت اصحاب ستارگان آسمان هدایت نیستند، شما شاید آسمانی دیگر برای این ستارگان بیابید…
دقت در موارد فوق نشانگر نکته ای دیگر نیز هست، و آن این که بخاری صاحب کتاب صحیح دو نفر از راویان این حدیث را تضعیف نموده است. این در حالی است که در کامنت فوق خواندیم منبع این حدیث کتاب صحیح بخاری و مسلم است. ما مدعی هستیم که در بخاری چنین مطلبی وجود ندارد، اگر ایشان اصرار به وجود این حدیث در بخاری دارد، می‌تواند شماره جلد و صفحه آن را اطلاع دهد.
۲- بررسی مضمون حدیث، آیا می‌توان پذیرفت که اصحاب هر کدارم ستاره ای برای هدایت مسلمانان هستند؟ آیا می‌توان منکر شد که میان اصحاب اختلافات فراوان حتی در حد زندانی کردن، تبعید نمودن و برافروختن آتش جنگ و کشتار وجود داشته است؟ (۱۳) در این گونه موارد اختلاف، کدام یک از دو طرف هدایتگر هستند؟ آیا می‌توان گفت دو شخص که هر یک نظری ضد نظر دیگر دارد، هر دو هدایت بخش هستند؟ آیا هدایت الهی امر واضح و مشخصی نیست و می‌توان دو امر متضاد را هم زمان هدایت الهی دانست؟
کامنتی که در ابتدای سخن آوردیم، مطلب دیگری را نیز در خود داشت و آن استناد به آیات سوره مبارک نجم برای اثبات برحق بودن کلام رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم بود. در مورد عصمت و دوری رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم از اشتباه، شیعیان هیچ گونه شک و شبهه ای ندارند و به طور قطع قایل هستند که هر سخنی با سند صحیح از رسول اکرم صلوات الله علیه وآله برسد، مسلما صحیح و درست و لازم الاتباع است. در برابر شیعیان تفکر خلافت سقیفه است. این تفکر بارها و بارها مخالفت خود را با فرمایشات رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم ابراز کرده است. برای نمونه می‌توان به ماجرای وصیت رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم اشاره کرد. در جلسه ای که اصحاب حضور داشتند، رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم در بستر بیماری، امر فرمودند: کتف (کاربرد کاغذ را داشته) و دواتی برایم بیاورید تا مطلبی برایتان بنگارم که هرگز گمراه نشوید. پس از این فرمایش، عمر بن خطاب گفت: این مرد هذیان می‌گوید، کتاب خدا ما را بس است. (۱۴) از آن زمان تا کنون نیز مخالفت ها و توهین‌های فراوانی به رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم در معتبرترین کتب اهل سنت صورت گرفته است، معلوم نیست آقای نویسنده کامنت چطور از مبانی مذهب خود در مورد رسول اکرم صلی الله علیه وآله سلم بی اطلاع است. آیا ایشان کتاب بخاری و مسلم را که شرم آورترین نسبت ها را به آخرین فرستاده خدا صلی الله علیه وآله وسلم روا می‌دارد، ندیده است؟ به حدی شرم آور که حتی بازگو کردن و نقل آن مطالب نیز جسارتی بزرگ است، اما اگر دوستان خواهان دانستن این مطالب باشند، فهرستی از آن با ذکر شماره جلد و صفحه صحیح بخاری و صحیح مسلم، عرضه خواهم کرد.
حال جای این پرسش است که آیا شیعیان آیات مبارک سوره مبارک نجم را باور دارند، یا مذهبی که معتبرترین کتب آن، شامل رکیک ترین نسبت ها به وجود اقدس رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم است؟ سوال دیگر: پس از آن که روشن شد، حدیثی که برای فضیلت اصحاب به آن استناد کردید، چیزی جز دروغ و افسانه نیست، چرا به احادیثی که صحیح بودن آن قطعی است، عمل نمی‌کنید؟ مگر پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم نفرمودند: علی (علیه السلام) با حق، و حق با علی (علیه السلام) است؟ (۱۵) چرا به جای عمل کردن به کلام قطعی رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم، سراغ احادیث کذب و دروغ می‌روید؟ آیا این ظلم در حق پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم نیست؟ و سیعلم الذین ظلموا ای منقلب ینقلبون.
حیدر حسینی
