اخیرا یکی از سخنرانان مذهبی مطالبی پیرامون گریه بر سیّدالشهدا علیه السلام بیان کرده است که از جهات مختلف قابل انتقاد است.[۱]
«یک روایت ضعیف پیدا می‌کنند که اگر برای ابی عبدالله اشک بریزید همه گناهانتان پاک می‌شود. اگر این روایت درست است پس اینهمه روایت درباره سبک زندگی شیعه که داریم چیست»
نتایجی که از این عبارت حاصل می‌شود عبارتند از:
الف- روایاتی که بر «آمرزش گناهان کسی دلالت می‌کند که بر حضرت اباعبدالله علیه السلام اشک میریزد» بسیار اندک و ضعیف می‌باشند.
ب- آن روایتی که می‌گوید اگر بر حسین بن علی علیه السلام گریه کنید همه گناهانتان پاک می‌شود نادرست است زیرا با روایات دیگری که در زمینه سبک زندگی شیعه می‌باشد منافات دارد.
پاسخ:
۱)روایات بسیار زیادی در آثار و ثواب گریه بر سیّدالشهدا علیه السلام در کتب اصیل و معتبر شیعی نقل شده است. یکی از آن آثار آمرزش گناه کسی است که بر مصائب آن حضرت بگرید. در موضوع آمرزش گناهان گریه کننده بر آن حضرت روایات در حدّ تواتر معنوی است و تعدادی از روایات مطابق با قواعد حدیثی و رجالی کاملا صحیح می‌باشند. به منظور بطلان ادعای سخنران محترم که تعداد روایات این موضوع را اندک و ضعیف می‌داند فقط به ده روایت اکتفا می‌شود که بحارالانوار از کتب معتبر حدیثی شیعه نظیر کامل الزیارات کفایةالاثر و قرب الاسناد نقل می‌کند. آن روایات عبارتند از:
عَنْ بَکْرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: مَنْ ذَکَرَنَا أَوْ ذُکِرْنَا عِنْدَهُ فَخَرَجَ مِنْ عَیْنِهِ دَمْعٌ مِثْلُ جَنَاحِ بَعُوضَةٍ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَهُ وَ لَوْ کَانَتْ مِثْلَ زَبَدِ الْبَحْرِ.(بحارالانوارج۴۴ص ۲۷۸ به نقل از تفسیرقمّی)
عَنْ فُضَیْلٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: مَنْ ذُکِرْنَا عِنْدَهُ فَفَاضَتْ عَیْنَاهُ وَ لَوْ مِثْلَ جَنَاحِ الذُّبَابِ غُفِرَ لَهُ ذُنُوبُهُ وَ لَوْ کَانَتْ مِثْلَ زَبَدِ الْبَحْرِ.(بحارالانوار ج۴۴ص۲۸۵ به نقل از کامل الزیارات)
عَنِ الْأَزْدِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: قَالَ لِفُضَیْلٍ: تَجْلِسُونَ وَ تُحَدِّثُونَ قَالَ: نَعَمْ جُعِلْتُ فِدَاکَ. قَالَ: إِنَّ تِلْکَ الْمَجَالِسَ اُحِبُّهَا فَأَحْیُوا أَمْرَنَا یَا فُضَیْلُ فَرَحِمَ اللَّهُ مَنْ أَحْیَا أَمْرَنَا یَا فُضَیْلُ مَنْ ذَکَرَنَا أَوْ ذُکِرْنَا عِنْدَهُ فَخَرَجَ مِنْ عَیْنِهِ مِثْلُ جَنَاحِ الذُّبَابِ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَهُ وَ لَوْ کَانَتْ أَکْثَرَ مِنْ زَبَدِ الْبَحْرِ.(بحارالانوارج۴۴ص۲۸۲ به نقل از قرب الاسناد)
عَنْ إبْرَاهِیمَ ابْنِ أبِی مَحْمُودٍ قَالَ: قَالَ الرِّضَا علیه السلام: فَعَلَی مِثْلِ الْحُسَیْنِ فَلْیَبْکِ الْبَاکُونَ فَإنَّ الْبُکَاءَ عَلَیْهِ یَحُطُّ الذُّنُوبَ الْعِظَامَ.(بحارالأنوارج۴۴ص۲۸۳- ۲۸۴ به نقل از امالی صدوق)
عَنِ الرَّیَّانِ بْنِ شَبِیبٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی الرِّضَا علیه السلام فِی أوَّلِ یَوْمٍ مِنَ الْمُحَرَّمِ فَقَالَ لِی: یَا ابْنَ شَبِیبٍ... إنْ بَکَیْتَ عَلَی الْحُسَیْنِ حَتَّی تَصِیرَ دُمُوعُکَ عَلَی خَدَّیْکَ غَفَرَ اللَّهُ لَکَ کُلَّ ذَنْبٍ أذْنَبْتَهُ صَغِیرًا کَانَ أوْ کَبِیرًا قَلِیلاً کَانَ أوْ کَثِیراً.(بحارالانوار ج۴۴ص ۲۸۵-۲۸۶ به نقل از امالی صدوق)
مرحوم علامه مجلسی در بحارالانوار می‌نویسد: رَأیْتُ فِی بَعْضِ مُؤَلَّفَاتِ الْمُتَأخِّرِینَ أَنَّهُ قَالَ: حَکَی دِعْبِلٌ الْخُزَاعِیُّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی سَیِّدِی وَ مَوْلَایَ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا علیه السلام فِی مِثْلِ هَذِهِ الْأیَّامِ فَرَأیْتُهُ جَالِسًا جِلْسَةَ الْحَزِینِ الْکَیِیبِ وَ أصْحَابُهُ مِنْ حَوْلِهِ فَلَمَّا رَآنِی مُقْبِلاً قَالَ لِی:... یَا دِعْبِلُ مَنْ بَکَی عَلَی مُصَابِ جَدِّیَ الْحُسَیْنِ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَهُ الْبَتَّةً.(بحارالانوار ج۴۵ص۲۵۷-۲۵۸)
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُکَیْرٍ عَنْ أبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قال: إنَّ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ علیه السلام مَعَ أبِیهِ وَ أُمِّهِ وَ أخِیهِ فِی مَنْزِلِ رَسُولِ اللَّهِ صلّی الله علیه وآله وَ مَعَهُ یُرْزَقُونَ وَ یُحْبَرُونَ وَ إنَّهُ لَعَنْ یَمِینِ الْعَرْشِ مُتَعَلِّقٌ بِهِ یَقُولُ: یَا رَبِّ أنْجِزْ لِی مَا وَعَدْتَنِی وَ إِنَّهُ لَیَنْظُرُ إلَی زُوَّارِهِ فَهُوَ أعْرَفُ بِهِمْ وَ بِأسْمَایِهِمْ وَ أسْمَاءِ آبَایِهِمْ وَ مَا فِی رِحَالِهِمْ مِنْ أحَدِهِمْ بِوُلْدِهِ وَ إنَّهُ لَیَنْظُرُ إلَی مَنْ یَبْکِیهِ فَیَسْتَغْفِرُ لَهُ وَ یَسْألُ أبَاهُ الِاسْتِغْفَارَ لَهُ وَ یَقُولُ: أیُّهَا الْبَاکِی لَوْ عَلِمْتَ مَا أعَدَّ اللَّهُ لَکَ لَفَرِحْتَ أکْثَرَ مِمَّا حَزِنْتَ وَ إنَّهُ لَیَسْتَغْفِرُ لَهُ مِنْ کُلِّ ذَنْبٍ وَ خَطِییَةٍ.(بحارالانوارج۴۴ ص۲۹۲ به نقل از کامل الزّیارات)
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ الْأَصَمِّ عَنْ مِسْمَعٍ کِرْدِینٍ قَالَ: قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام: یَا مِسْمَعُ وَ مَابَکَی أَحَدٌ رَحْمَةً لَنَا وَ لِمَا لَقِیَنَا إِلَّا رَحِمَهُ اللَّهُ قَبْلَ أَنْ تَخْرُجَ الدَّمْعَةُ مِنْ عَیْنِهِ فَإِذَا سَالَ دُمُوعُهُ عَلَی خَدِّهِ فَلَوْ أَنَّ قَطْرَةً مِنْ دُمُوعِهِ سَقَطَتْ فِی جَهَنَّمَ لَأَطْفَأَتْ حَرَّهَا حَتَّی لَا یُوجَدَ لَهَا حَرٌّ وَ إِنَّ الْمُوجَعَ قَلْبُهُ لَنَا لَیَفْرَحُ یَوْمَ یَرَانَا عِنْدَ مَوْتِهِ فَرْحَةً.(بحارالانوار ج۴۴ ص۲۸۹-۲۹۰ به نقل از کامِل الزّیارات)
عَنِ الْکُمَیْتِ بْنِ أَبِی الْمُسْتَهِلِّ عَن أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْبَاقِرِ علیه السلام قالَ: مَا مِنْ رَجُلٍ ذَکَرَنَا أَوْ ذُکِرْنَا عِنْدَهُ یَخْرُجُ مِنْ عَیْنَیْهِ مَاءٌ وَ لَوْ مِثْلُ جَنَاحِ الْبَعُوضَةِ إِلَّا بَنَی اللَّهُ لَهُ بَیْتاً فِی الْجَنَّةِ وَ جَعَلَ ذَلِکَ الدَّمْعَ حِجَاباً بَیْنَهُ وَ بَیْنَ النَّارِ.(بحارالأنوارج۳۶ ص۳۹۰-۳۹۱ به نقل از کفایة الأثر)
عَنْ فُضَیْلِ بْنِ فَضَالَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: مَنْ ذُکِرْنَا عِنْدَهُ فَفَاضَتْ عَیْنَاهُ حَرَّمَ اللَّهُ وَجْهَهُ عَلَی النَّارِ.(بحارالانوار ج۴۴ ص۲۸۵ به نقل از کامل الزیارات)
۲)سخنران محترم اگر به متخصّص امور دینی و یا حداقل به متون دینی مترجم مراجعه می‌فرمود ملاحظه می‌کرد که خداوند هزاران هزار راه برای آمرزش گناهان شیعیان قرار داده است که فقط یکی از آن راه ها و البته از بهترین راه ها گریه بر سیّدالشهدا و عزای اهل بیت علیهم السلام است. بنابر این خداوند دوست دارد که شیعیان اهل بیت علیهم السلام را به طرق مختلف مورد عنایت خود قرار دهد و آنها را پاک کند. لذا آمرزش گناه منحصر در ذکر استغفار نیست و استغفار به طرق مختلف محقَّق می‌شود: گاهی با ذکر گاهی به راه رفتن گاهی با نشستن گاهی با نگاه کردن گاهی با خوردن گاهی با دست دادن گاهی با وضو گرفتن گاهی با قرایت قرآن گاهی با دعا گاهی با نماز گاهی با روزه گاهی با کمک کردن گاهی با غسل کردن گاهی با فرزند داری گاهی با همسرداری گاهی با برّ به والدین گاهی با صله رحم گاهی با زیارت گاهی با صلوات گاهی با لعن کردن و... و گاهی با گریه کردن. خداوند بنا دارد شیعیان گنهکار را بیامرزد و مقام شیعیان با تقوا را بالا ببرد. لذا طرق مختلفی را برای این امر در متن دین تمهید نموده و از طریق حجّت‌های الهی این راه ها را برای مؤمنین بیان فرموده است. از این رو خداوند به همان گونه که اهل عرفات را می‌آمرزد می‌تواند کسی که در مجلس روضه سیدالشهدا علیه السلام شرکت کرده است و بر عزای سیّدالشهدا علیه السلام به اندازه بال مگسی گریه کرده است ببخشد. در نتیجه کسی که بر حضرت سیّدالشهدا علیه السلام گریه می‌کند آمرزیده می‌شود و برای آمرزش خود نیازی ندارد که در آن لحظه استغفار کند تا مورد توجه خداوند متعال قرار گیرد. خودِ گریه به تنهایی همچون توبه و ذکر استغفار عمل می‌کند.
در این وجیزه در میان بیشمار روایت که راه‌های آمرزش گناهان را برای شیعیان اهل بیت علیهم السلام بیان می‌کنند فقط به تعداد بسیار اندکی از آنها اشاره می‌شود تا بتوان دریافت که چرا در میان این همه راه‌های آمرزش گناهان فقط و فقط بر گریه بر سیدالشهدا علیه السلام متمرکز شده اند و آن را هدف تیرهای خود قرار داده اند. البته شاید گریه بر سیدالشهدا علیه السلام نقطه آغازین حرکتی باشد که تمام مجموعه روایات شیعه را مورد انتقاد قرار می‌دهد و همه زحمات فقها و علمای شیعه را در طول این چهارده قرن به ضعف و جعل نسبت می‌دهد!
اندکی از روایات راه‌های آمرزش گناهان عبارتند از:
حضور در عرفات در روز عرفه
حضرت صادق علیه السلام فرمود: کسی نیست که از موقف عرفات خارج شود از نیکان مردم و بدکاران ایشان از مؤمنین و کافرین ایشان مگر آن که رحمت و آمرزش الهی شامل حال وی می‌گردد. در مورد فرد کافر آن چه در سال گذشته اش عمل کرده است آمرزیده می‌شود امّا گناهان ما قبل آن و آن چه بعد از آن عمل می‌کند آمرزیده نمی‌شود. در مورد مؤمنین از شیعیان ما همه آنچه در طول عمرش انجام داده است و همه آنچه بعد از برگشت وی به نزد خانواده اش در طیّ یک سال عمل می‌کند آمرزیده می‌شود و به وی گفته می‌شود: آمرزیده شدی و از پلیدی پاک شدی پس عملت را از نو آغاز کن.( بحارالأنوارج۹۹ص۲۶۲ به نقل از اصل زیدالنرسی)
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: در روز عرفه خداوند به تو بر ملایکه مباهات می‌کند پس اگر در این روز در شرایطی در عرفات حاضر شوی که به تعداد ریگ‌های بیابان و به تعداد قطره‌های باران و به تعداد روزهای عالَم گناه داشته باشی خداوند در این روز آن گناهان را ذوب خواهد کرد.(بحارالأنوار ج۹۹ ص۱۳- ۱۴ به نقل از تفسیر عیاشی)
کسی که به حج و عمره می‌رود
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: ثواب حجّ بهشت است و ثواب عمره کفاره همه گناهان.(کافی ج۴ ص۲۵۳)
کسی که با سکینه و آرامش وارد مکه می‌شود
حضرت باقر علیه السلام فرمود: هرکس با سکینه و آرامش وارد مکه شود خداوند گناهانش را می‌آمرزد.(محاسن ج۱ ص۶۷)
ذکر استغفار در هنگام خواب
حضرت صادق علیه السلام فرمود: کسی که هنگام خواب صد مرتبه استغفار کند مانند آن است که شب را بیدار بوده و همه گناهانش میریزد همان گونه که برگ درختان میریزد و صبح می‌کند در حالی که گناهی ندارد.(ثواب الاعمال ص۱۶۴)
طلب استغفار در روز جمعه و پاک شدن از گناهان
حضرت صادق علیه السلام فرمود: کسی که روز جمعه بعد از نماز عصر هفتاد بار بگوید:«استغفر الله واتوب الیه» خداوند گناه گذشته اش را می‌بخشد و او را در گناهان بعدی حفظ می‌کند.(جمال الاسبوع ص۴۵۲)
استغفار بعد از نمازهای واجب
حضرت صادق علیه السلام فرمود: هرکس بعد از نمازهای واجب و قبل از آن که حرکت کند سه بار این ذکر استغفار را بگوید خداوند گناهانش را می‌آمرزد هرچند به تعداد کف دریا باشد: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الْعَظِیمَ الَّذِی لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ»(مکارم الاخلاق ص۳۱۵)
استغفار بعد از نماز عصر
حضرت صادق علیه السلام فرمود: هرکس بعد از نماز عصر هفتاد مرتبه استغفار کند خداوند گناهان پنجاه سال وی را می‌آمرزد.(فلاح السایل ص۱۹۸)
استغفار در ماه شعبان
حضرت رضا علیه السلام فرمود: هرکس در ماه شعبان هفتاد بار استغفار کند خداوند گناهانش را می‌آمرزد هرچند به تعداد ستارگان باشد.(امالی صدوق ص۱۷)
طلب استغفار برای مؤمنین ومؤمنات
حضرت صادق علیه السلام فرمود: هرکس هر روز ۲۵ مرتبه بگوید: «اللَّهُمَ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِمَاتِ» خداوند به تعداد مؤمنینی که از دنیا رفته و به تعداد مؤمنینی که تا روز قیامت می‌آیند برای وی حسنه نوشته از پرونده اعمالش سیّیه ای را پاک می‌کند و مقامش را یک درجه بالاتر می‌برد.(امالی صدوق ص۳۷۹)
گفتن تهلیل خاص بعد از نماز واجب
حضرت صادق علیه السلام فرمود: هرکس بعد از نماز واجب و قبل از آن که برخیزد ده بار بگوید: «أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ إِلَهاً وَاحِداً أَحَداً صَمَداً لَمْ یَتَّخِذْ صَاحِبَةً وَ لَا وَلَداً» خداوند چهل میلیون کار بد را از پرونده وی محو می‌کند و چهل میلیون حسنه برای او می‌نویسد و ثواب دوازه ختم قرآن برای وی منظور می‌کند.(محاسن ج۱ ص۵۱)
ثواب تسبیح خاص
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: هرکس بگوید: «سُبْحَانَ اللَّهِ وَ بِحَمْدِهِ» خداوند یک میلیون حسنه برای او می‌نویسد و یک میلیون کار بد از پرونده اش پاک می‌کند و مقامش را یک میلیون درجه بالاتر می‌بردو کسی که بیشتر بگوید خداوند بیشتر به او می‌دهد.(معانی الاخبار ص۴۱۱)
سجده شکر
حضرت صادق علیه السلام فرمود: هرکس با وضو سجده شکر کند خداوند ده گناه بزرگ را محو می‌کند.(من لا یحضره الفقیه ج۱ ص۳۳۲)
پاداش گفتن بسم الله الرحمن الرحیم
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: هرکس بگوید بسم الله الرحمن الرحیم خداوند به ازای هر حرف که گفته است چهار هزار حسنه برایش می‌نویسد و چهار هزار کار بد از پرونده اعمالش پاک می‌کند و مقامش را چهار هزار درجه بالاتر می‌برد.(جامع الاخبار ص۴۲)
خواندن سوره توحید بعد از نمازهای واجب
حضرت صادق علیه السلام فرمود: هرکس به خداوند و روز قیامت ایمان داشته باشد نباید خواندن سوره توحید را بعد از نمازهای واجب ترک کند زیرا هرکس آن را بخواند خداوند خیر دنیا و آخرت را برای او تأمین می‌کند و او و والدین او و فرزندان آن دو را می‌آمرزد.(بحارالانوارج۹۲ص۳۴۳ به نقل از ثواب الاعمال/الکافی ج۲ص۶۲۲)
خواندن سوره توحید هنگام خواب
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: هرکس سوره توحید را در هنگامی که به بستر می‌رود بخواند خداوند گناه پنجاه سالش را می‌آمرزد.(امالی صدوق ص۱۴)
خواندن سوره دخان در شب جمعه
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: هرکس شب جمعه سوره دخان را بخواند خداوند همه گناهانش را می‌آمرزد.(تفسیر برهان ج۵ ص۷ به نقل از خواص القرآن)
خواندن سوره انفطار در هنگام نزول باران
حضرت صادق علیه السلام فرمود: هر کس هنگام نزول باران سوره انفطار را بخواند خداوند به تعداد قطره‌های باران (گناهان وی را) می‌آمرزد.(تفسیر برهان ج۵ ص۶۰۰)
خواندن سوره قدر در هنگام وضو
حضرت رضا علیه السلام فرمود: هر مؤمنی سوره قدر را در هنگام وضوی خود بخواند همچون کسی که از مادر متولدّ شده است از گناهانش خارج می‌شود.(فقه الرضا علیه السلام ص۷۰)
خواندن سوره قدر در یک نماز واجب
حضرت صادق علیه السلام فرمود: هرکس سوره قدر را در یکی از نمازهای واجب بخواند منادی ندا می‌کند: ای بنده خدا خداوند گناهان گذشته ات را آمرزید پس عمل خود را از نو آغاز کن.(ثواب الأعمال ص۱۲۴)
خواندن سوره یس
حضرت باقر علیه السلام فرمود: هرکس سوره یس را یک بار در طول عمرش بخواند خداوند به ازای هر چه در دنیا و آخرت خلق کرده و می‌کند و به ازای همه مخلوقات آسمانی برای وی هزار حسنه می‌نویسد و به همین اندازه کار بد پاک می‌کند.(جامع الاخبار ص۴۶)
قرایت سوره انسان در نماز صبح روز پنجشنبه
حضرت صادق علیه السلام فرمود: من ضمانت می‌کنم برای کسی از شیعیان ما که اگر در نماز صبح روز پنج شنبه سوره انسان را بخواند و در آن روز یا آن شب بمیرد بدون حساب و ایمن وارد بهشت می‌شود و پرونده اعمالش در روز قیامت گشوده نمی‌وشد و در قبر از او سؤال نمی‌شود.(بحارالانوار ج۸۵ص۶۶ به نقل از اصل زید الزّراد)
گفتن «بسم الله» در آغاز وضو
حضرت صادق علیه السلام فرمود: هر کس در حال وضو نام خدا را ببرد تمام بدنش پاک می‌گردد و این وضو تا وضوی دیگر کفّاره گناهان او میان این دو وضو خواهد بود.(ثواب الأعمال ص۱۵)
مضمضمه کردن و استنشاق قبل از وضو
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: مضمضه کردن و استنشاق قبل از وضو سبب آمرزش شماست.(بحارالانوار ج۸۰ ص۳۳۸ به نقل از ثواب الاعمال)
رفتن به مسجد برای نماز جماعت
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هرکس جهت نماز جماعت پیاده به سمت مسجد برود به ازای هر قدمش هفتاد هزار حسنه برای او نوشته می‌شود و هفتاد هزار کار بد پاک می‌شود و مقامش به همین اندازه بالاتر می‌رود و اگر در این حال بمیرد خداوند هفتاد هزار فرشته را موکّل می‌سازد که وی را در قبرش عیادت کنند و در تنهایی مونس وی باشند و تا وقتی مبعوث می‌شود برای وی استغفار می‌کنند.(مکارم الأخلاق ص۴۳۲)
پرداخت خمس و زکات
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: زکات گناهان را پاک می‌کند.(کافی ج۲ ص۱۹)
مصافحه یعنی دست دادن مؤمنین با یکدیگر
حضرت باقر علیه السلام فرمود: وقتی مؤمنی با مؤمن دیگر مصافحه می‌کند(یعنی دست می‌دهد) بدون گناه از یکدیگر جدا می‌شوند.(خصال ج۱ ص۲۲)
غسل جمعه
حضرت صادق علیه السلام فرمود: غسل جمعه پاک کننده و کفاره گناهان میان دو جمعه است.(وسایل الشیعة ج۳ ص۳۱۵)
نماز جناب جعفر طیّار
حضرت رضا علیه السّلام فرمود: اگر گناهان کسی که نماز جعفر را می‌خواند به تعداد شن‌های بیابان و به مقدار کف دریا باشد خداوند وی را می‌آمرزد و این امر به شما شیعیان اختصاص دارد.(ثواب الأعمالص۴۰)
نماز امیرالمؤمنین علیه السلام
حضرت صادق علیه السلام فرمود: هر کس نماز امیر المؤمنین علیه السلام را بخواند از گناهان بیرون می‌آید مانند روزی که از مادر متولد شده است.(مصباح المتهجد ج۱ ص۲۹۲-۲۹۳)
طلب علم
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: چه بسیار مؤمنی که از منزل خود به جهت طلب علم خارج می‌شود و جز آن که آمرزیده است باز نمی‌گردد.(بحارالانوار ج۱ ص۱۷۹ به نقل از روضةالواعظین)
عیادت از بیمار
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: هرکس از بیماری عیادت کند تا هنگامی که به منزلش مراجعت نماید به ازای هر قدمی که بر می‌دارد هفتاد میلیون کار نیک نوشته می‌شود و هفتاد میلیون کار بد از پرونده اش پاک می‌شود و مقام او هفتاد میلیون درجه بالاتر می‌رود و هفتاد میلیون فرشته برای او گمارده می‌شود که در قبر از او دیدار کنند و تا روز قیامت برای وی استغفار نمایند.(ثواب الأعمالص۲۹۲)
برآوردن حاجت بیمار
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: کسی که در جهت رفع حاجت بیماری اقدام کند چه حاجتش بر آورده شود و چه نشود از گناهانش بیرون می‌آید همچون روزی که مادرش وی را به دنیا آورد.(مکارم الأخلاق ص۴۳۱)
پاداش تکرارکلمه استرجاع بعد از فوت اموات
حضرت باقر علیه السّلام فرمود: هر بندهای که گرفتار مصیبت شود و کلمه استرجاع(«إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ») بر زبان جاری کند و صبر نماید خداوند گناهان گذشته او را می‌آمرزد و هر گاه مجدّداً یاد آن مصیبت کند و باز استرجاع نماید خداوند همه گناهانی که در بین گفتن این دو کلمه استرجاع انجام داده است می‌آمرزد.(کافیج۳ ص۲۲۴)
تشییع جنازه مؤمن
حضرت رضا علیه السلام به موسی بن سیّار فرمود: ای موسی هرکس جنازه دوستی از دوستان ما را تشییع نماید همچون روزی که مادرش او را به دنیا آورد از گناهانش خارج می‌شود و گناهی بر گردن او نخواهد بود.(مناقب ج۴ ص۳۴۱)
نماز خواندن بر جنازه یک مسلمان
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: کسی که بر جنازه مسلمانی نماز بخواند جبرییل به همراه هفتاد میلیون فرشته بر وی درود می‌فرستند و تمام گناهان گذشته و آینده او آمرزیده می‌شود.(ثواب الأعمالص۲۹۲)
سلام به اهل قبور در آستانه ورود به قبرستان
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: هرکس این سلام را در عبور از قبرستان بگوید گناهان پنجاه سالش آمرزیده می‌شود: «السَّلَامُ عَلَی أَهْلِ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مِنْ أَهْلِ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ یَا أَهْلَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ کَیْفَ وَجَدْتُمْ کَلِمَةَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ یَا لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ بِحَقِّ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ اغْفِرْ لِمَنْ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ احْشُرْنَا فِی زُمْرَةِ مَنْ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ».(بحارالانوار ج۹۳ ص۲۰۳)
زیارت قبر والدین در هر جمعه
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس قبر والدین خود یا قبر یکی از آن دو را در هر جمعه زیارت کند آمرزیده می‌شود و به عنوان نیکی کننده به ایشان محسوب می‌شود.(بحارالأنوار ج۸۹ ص ۳۵۹ به نقل از المقنعة)
خواندن دعای عهد
حضرت صادق علیه السلام فرمود: هرکس دعای عهد را چهل صباح بخواند از انصار قایم ما علیه السلام خواهد بود و خداوند به ازای هر کلمه از این دعا هزار حسنه به وی اعطا می‌کند و هزار کار بد از پرونده اعمالش پاک می‌کند.(المزار الکبیر ص۶۶۳)
توجه: دعای عهد بدون شمارش حروف حداقل شامل۲۵۰ کلمه است.
محبّت به اهل بیت علیهم السلام
حضرت صادق علیه السلام فرمود: هرکس ما اهل بیت و محبّین ما را نه به خاطر امور دنیوی دوست داشته باشد و دشمنان ما را نیز نه به خاطر آزاری که از آنها دیده است دشمن بدارد اگر روز قیامت در حالی بیاید که گناهانش به تعداد ریگ‌های بیابان و کف دریا ها باشد خداوند او را می‌آمرزد.(بحارالانوار ج۲۷ ص۱۰۶ به نقل از بشارة المصطفی)
حضرت صادق علیه السلام فرمود: محبّت ما اهل بیت گناهان عباد را میریزد همان گونه که باد شدید برگ درختان را میریزد.(ثواب الاعمالص۱۸۷-۱۸۸/بحارالانوار ج۲۷ ص۷۷ به نقل از قرب الاسناد)
سلام بر سیدالشهدا علیه السلام و لعن بر قاتلین آن حضرت بعد از نوشیدن آب
حضرت صادق علیه السلام فرمود: هر بنده ای آب بنوشد و یاد حسین علیه السلام کند و قاتلش را لعنت کند خداوند برای او صدهزار حسنه نوشته و صد هزار کار بد محو می‌کند و مقامش را صدهزار درجه بالا می‌برد.(امالی صدوق ص۱۴۲)
زیارت سیدالشهدا علیه السلام
حضرت صادق علیه السلام فرمود: هرکس قبر حسین بن علیه علیه السلام را در یکی از سه شب زیارت کند خداوند گناهان گذشته و آینده وی را می‌آمرزد. راوی گفت: عرض کردم: فدایت شوم کدام شب ها را می‌فرمایید شب عید فطر یا شب عید قربانیا شب نیمه شعبان.(بحارالأنوارج۱۰۱ص۹۴-۹۵ به نقل از کامل الزیارات/تهذیب الاحکام ج۶ ص۴۹)
حضرت صادق علیه السلام فرمود: هرکس قبر حسین بن علی علیه السلام را زیارت کند در حالی که اعتقاد دارد که وی امام مفترض الطاعه بر بندگان می‌باشد خداوند گناهان گذشته و آینده وی را می‌آمرزد.(بحارالانوار ج۱۰۱ ص۲۳ به نقل از امالی صدوق)
زیارت حضرت صادق علیه السلام
حضرت صادق علیه السلام فرمود: هرکس مرا زیارت کند گناهانش آمرزیده می‌شود.(بحار الأنوارج۱۰۰ ص ۱۴۵)
زیارت حضرت رضا علیه السلام
حضرت جواد علیه السلام فرمود: هرکس قبر پدرم را در طوس زیارت کند خداوند گناهان گذشته و آینده وی را می‌بخشد.(کافی ج۴ ص۵۸۵)
حضرت رضا علیه السلام فرمود: هرکس مرا در حالی که به حقّم عارف است زیارت کند خداوند گناهان گذشته و آینده وی را می‌بخشد.(عیون اخبارالرضا ج۲ ص۲۶)
صلوات فرستادن بر حضرت زهرا علیهاالسلام
امیرالمؤمنین علیه السلام از فاطمه زهرا علیهاالسلام نقل می‌کند که فرمود: پدرم رسول خدا صلّی الله علیه و آله به من فرمود: ای فاطمه هرکس بر تو صلوات فرستد خداوند او را می‌آمرزد و وی را در بهشت در جایی که من هستم به من ملحق می‌کند.(بحارالأنوار ج۱۰۰ص۱۹۴ به نقل از مصباح الانوار)
صلوات در روز جمعه بعد از نماز صبح و ظهر
حضرت صادق علیه السلام فرمود: هرکس روز جمعه بعد از نماز صبح و ظهر بدین گونه صلوات فرستد گناه یک سال بر او نوشته نمی‌شود: «اللَّهُمَّ اجْعَلْ صَلَاتَکَ وَ صَلَاةَ مَلَایِکَتِکَ وَ رُسُلِکَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ».(مصباح المتهجد ج۱ ص۳۶۸)
۳)اگر بنا بر این باشد که خداوند نباید گناهان گریه کننده بر سیدالشهدا علیه السلام را بیامرزد این رشته سر دراز دارد و این آتش به اکثر آموزه‌های دینی دست یافته و همه را نهایتا خواهد سوزاند. بنابر این دیگر هیچ دلیلی ندارد که مطابق روایات فوق الذّکر خداوند اهل عرفات را به خاطر وقوفشان در آن صحرا و نه به دلیل استغفارشان بیامرزد که اگر چنین کند بندگان روشنفکرش نخواهند پذیرفت و خداوند را محکوم افکار کوتاه و ناقص بشری خود خواهند کرد. لذا این آتش روشنفکری سرانجام آیینی را تدارک می‌بیند که حرّیّت خداوند قادرِ رحیمِ بخشنده را از سامانه پاداش اعمال حذف نموده و عملاً خود به جای خداوند می‌نشیند.
۴)به نظر می‌رسد برای سخنران محترم بسیار ثقیل است که خداوند بابت ریختن اشکی بر عزای سیّدالشهدا علیه السلام بنده خود را مورد عنایت قرار دهد و گناهانش را بیامرزد. از این رو بدون بررسی دقیق و بر حسب تفکّرات معلِّم ندیده یک چنین روایاتی را ضعیف می‌شمارد. لذا بخش سوم پاسخ را به این نکته اختصاص می‌دهیم که آیا آمرزش گناهان می‌تواند پاداش یک قطره اشک بر عزای حسینی علیه السلام باشد یا خیر
خداوند متعال در قرآن کریم به حضرت ابراهیم علیه السلام امر می‌فرماید که:
قُلْ إِنَّ صَلاتی وَ نُسُکی وَ مَحْیایَ وَ مَماتی لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمیِنَ.( سوره انعام آیه۱۶۲)
بگو: همانا نمازم و نیایشم و زندگیم و مرگم از آن خداوند مالک جهانیان است.
وجود مقدّس مولی الکونین حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام بیگمان یکی از مصادیق بارز این آیه به شمار می‌آید. شاهدی بر این مدّعا فرموده حضرت صاحب الزّمان علیه السلام در زیارت ناحیه مقدّسه است آنجا که بندگی و عبودیّت حضرت سیّدالشهدا علیه السلام را در پیشگاه الهی چنین توصیف می‌نماید:
أَطَعْتَ اللَّهَ وَ مَا عَصَیْتَهُ وَ تَمَسَّکْتَ بِهِ وَ بِحَبْلِهِ فَأَرْضَیْتَهُ وَ خَشِیتَهُ وَ رَاقَبْتَهُ وَ اسْتَجَبْتَهُ... وَ جَاهَدْتَ فِی اللَّهِ حَقَّ الْجِهَادِ وَ کُنْتَ لِلَّهِ طَایِعاً.( المزار الکبیر ص۵۰۱)
(ای حسین بن علی!) تو خدا را فرمان بردی و از او سرپیچی نکردی و به او و ریسمانش چنگ زدی پس او را خوشنود کردی و از خدا ترسیدی و او را در نظر گرفتی و دعوت او را پاسخ گفتی... و در راه خدا به حقِّ جهاد ستیز کردی و برای خدا فرمانبردار بودی.
آنجا که حضرت صادق علیه السلام سوره فجر را سورة الحسین علیه السلام می‌نامند دلیل این نامگذاری را آیات پایانی این سوره دانسته به یکی از شیعیان می‌فرمایند:
خداوند متعال از آیات:
«یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَینَّةُ اِرْجِعِی إِلیَ رَبِّکِ رَاضِیَةً مَرْضِیَّةً فَادْخُلیِ فیِ عِبَادِی وَ ادْخُلیِ جَنَّتِی»(سوره فجر آیات۲۷-۳۰)
یعنی «ای جان آرام گرفته! به سوی مالک خویش بازگرد در حالی که تو از او خشنود و او از تو خشنود است. پس در میان بندگان من درآی و در بهشت من داخل شو»
حسین بن علی علیه السلام را عنایت نموده است که از خداوند خوشنود و خداوند از او خوشنود است.(بحار الأنوار ج۲۴ ص۹۳ به نقل از کنزالفواید)
وقتی کسی به وظایف بندگی خود عمل نمود و خوشنودی حقّ متعال را فراهم ساخت و زندگی و مرگ خویش را وقف مالک جهانیان نمود با عنایت به روایت مشهوری که:
مَنْ کانَ لِلَّهِ کانَ اللهُ لَهُ.(بحار الأنوار ج۷۹ ص۱۹۷/روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه ج۱۳ ص۱۹۵)
هرکس برای خدا باشد خداوند برای او خواهد بود.
خداوند متعال نیز هر آنچه بخواهد در اختیار او قرار می‌دهد. از این رو خداوند به ازای عبودیّت سیّدالشّهدا علیه السلام در درگاه الهی امتیازات بیشماری را به حضرتش اعطا فرموده است که درک آن برای بشر عادی امکان پذیر نیست. خداوند به منظور آگاهی بندگان از اندکی از مقامات حسین بن علی علیه السلام بخشی از عنایات خویش را به کسانی اختصاص داده است که به نوعی با آن حضرت ارتباط می‌یابند. پاداش عظیم و اجرهای دنیوی و اخروی در راستای خدمتگزاری آستان مقدس حسینی گریه بر مصائب وارده بر آن حضرت و زیارت کربلای معلّی بعضی از جلوه‌های الطاف الهی در جهت بزرگداشت مقام آن حضرت به شمار می‌آیند. داستان تشرّف مرحوم سیّد بحرالعلوم(ت۱۲۱۲ هجری) به خدمت حضرت ولیّ عصر علیه السلام و مذاکرات انجام شده به همین نکته مهمّ اشاره می‌کند. این داستان در کتاب شریف «العَبقَریُّ الحِسَان» چنین نقل شده است:
مرحوم سّید بحرالعلوم به قصد تشرّف به سامرّا تنها به راه افتاد و در بین راه راجع به این مسئله که گریه بر امام حسین علیه السلام گناهان را می‌آمرزد فکر می‌کرد. همان وقت شخص عربی سوار بر اسب به او رسید و سلام کرد و پرسید: جناب سیّد! به چه فکر می‌کنی در چه اندیشه ای اگر مسئله ای علمی است بفرمایید شاید من هم اهل باشم
سیّد بحرالعلوم عرض کرد: در این موضوع فکر می‌کنم که چطور خدای تعالی این همه ثواب به زائران و گریه کنندگان حضرت سیّدالشّهداء علیه السلام می‌دهد مثلا در هر قدمی که در راه زیارت برمی دارند ثواب یک حجّ و یک عمره در نامه عملشان می‌نویسند و برای یک قطره اشک تمام گناهان صغیره و کبیره شان آمرزیده می‌شود
آن سوار عرب فرمود: سلطانی به همراه درباری‌های خود به شکار می‌رفت. در شکارگاه از لشکریان دور شد و به سختیِ فوق العاده ای افتاد و بسیار گرسنه شد. خیمه ای را دید و وارد آن خیمه شد. در آن چادر پیرزنی را با پسرش دید. آن ها در گوشه خیمه بز شیر دهی داشتند و از راه مصرف شیرِ آن بز زندگی خود را می‌گذراندند. در خیمه ایشان چیزی برای پذیرایی نبود لذا وقتی سلطان وارد شد با آن که او را نشناختند ولی به خاطر پذیرایی از مهمان آن بز را سر بریدند و کباب کردند. سلطان شب را همان جا خوابید. روز بعد از ایشان جدا شد و هر طوری بود خودش را به درباری‌هایش رساند و جریان را برای اطرافیان نقل کرد. در انتها از ایشان سؤال کرد: اگر من بخواهم میهمان نوازیِ پیرزن و فرزندش را جبران کنم باید چه عملی انجام دهم
یکی از حضّار گفت: به او صد گوسفند بدهید. دیگری که از وزراء بود گفت: به او صد گوسفند و صد اشرفی بدهید. دیگری گفت: فلان مزرعه را به ایشان بدهید.
سلطان گفت: بدانید من هر چه بدهم کم است. امّا اگر سلطنت و تاج و تختم را بدهم آن وقت مقابله به مثل کرده ام. زیرا آن ها هر چه داشتند به من دادند و من نیز باید هرچه دارم به ایشان بدهم تا جبران شود.
بعد سوار عرب به سیّد فرمود:
حالا جناب بحرالعلوم! حضرت سیّدالشّهدا علیه السلام هرچه از مال و منال و اهل وعیال و پسر و برادر و دختر و خواهر و سر و پیکر داشت همه را در راه خدا داد. پس اگر به زائران و گریه کنند گان آن حضرت این همه اجر و ثواب بدهد نباید تعجّب کرد چون خدا که خدایی اش را نمی‌تواند به سیّدالشّهدا علیه السلام بدهد پس هرکاری که می‌تواند آن را انجام می‌دهد یعنی با صرف نظر از مقامات عالی خودِ آن حضرت به زوّار و گریه کنندگان آن امام هم درجاتی عنایت می‌کند. در عین حال این ها را جزای کامل برای فداکاری آن حضرت نمی‌داند.
وقتی شخص عرب این مطالب را فرمود از نظر سیّد بحرالعلوم غایب شد.(برکات حضرت ولیّ عصر علیه السلام ص۱۳۶-۱۳۷ به نقل از عبقریّ الحسان ج۱ ص۱۱۹ س۱۱)
عنایت الهی به گریه کنندگان بر حسین بن علی علیه السلام به دلیل مقام والایی است که حسین بن علی علیه السلام نزد خداوند متعال دارد. بنابر این آنانی که بر مصیبت‌های وارده بر آن حضرت و اهل بیت گرامیش می‌گریند و از پاداش‌های فوق تصوّرش بهره مند می‌شوند ریزه خوارِ خوان نعماتی هستند که خداوند متعال برای حسین بن علی علیه السلام فراهم نموده است. داستان فوق بر این نکته مهمّ نیز می‌تواند دلالت نماید که اگر به جهت ثمردهی درخت خداوند بارانی نازل فرماید در کنار آن درخت گیاهان و علف‌های هرزه نیز بهره مند می‌شوند. لذا بخشش گریه کنندگان گنهکار نه به واسطه آن است که خود بالاستقلال نزد پروردگار مقام و منزلتی کسب کرده اند بلکه بدین جهت است که اربابشان حسین بن علی علیه السلام است و بارش رحمت الهی بر سرور شهیدان علیه السلام آنان را نیز شامل می‌شود.
۵) اگر بنا باشد که کسی روایات آمرزش گناهان گریه کننده بر سیّدالشهدا علیه السلام را نپذیرید و اشک بر آن حضرت را سبک شمارد و تمسخر نماید و از طرفی به اعمال خود خوش بین باشد و این گونه تصوّر نماید که بهشت به بهای اعمالش حاصل می‌شود در این صورت نگران آن باشد که خداوند نیز مطابق نگرش وی اعمالش را ارزیابی خواهد کرد و در این صورت چه کسی توانایی آن را خواهد داشت که حسنات خود را در پیشگاه خداوند کالایی به حساب آورد و بهشت را نتیجه آن بداند. و وای به زمانی که سیّیات و خطاهای فراوانی که از یاد برده ایم کفه جهنّم را در ترازوی عدل الهی سنگین نماید.
۶) آمرزش گناه به معنی رفع تکلیف نمی‌باشد به عبارت دیگر به معنی آن نیست که اگر کسی به واسطه انجام فعلی آمرزیده شد از انجام حقوق الهی و حقّ النّاس بری شود. بنابر این فردی که در عرفات حضور دارد و در روز عرفه تمام گناهان وی آمرزیده می‌شود اگر طلب کسی را به ظلم تا آن زمان نداده باشد پرداخت طلب از وی منتفی نمی‌گردد. بلکه فقط گناه آن فعل در آن لحظه بخشیده می‌شود و تکلیفِ پرداخت هنوز باقی است و اگر آن فرد مصمّم باشد که به تکلیف خود عمل نکند مجدّدا برای وی گناهی منظور می‌شود. پس اگر کسی در مجلس عزای سیدالشّهدا علیه السلام شرکت کرد و بر مصائب آن حضرت گریست واقعا گناهانش آمرزیده می‌شود امّا تکالیف دینی وی هنوز بر عهده وی می‌باشد. لذا اگر احیانا نمازهایی را نخوانده باشد بعد از مجلس عزا موظّف است نمازهای خود را قضا نماید که اگر چنین نکند مجدّدا مرتکب گناه شده است.
همین تعابیر در مورد استغفار به معنای مرسوم آن نیز حاکم است. اگر کسی از گناهان خود توبه و استغفار نماید آیا بدین معناست که نباید به تکالیف سابق خود عمل کند!
خداوند متعال در آیه کریمه می‌فرماید:
«قُلْ یا عِبادِیَ الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیم».(سوره زمر آیه۵۳)
بگو: «ای بندگان من- که (در گناهان) بر خویشتن زیادهروی روا داشتهاید از رحمت خدا نومید مشوید. در حقیقت خدا همه گناهان را می‌آمرزد که او خود آمرزنده مهربان است.
این آیه امید به رحمت الهی را در دل افراد گنهکار که مرتکب انواع معاصی کبیره و صغیره شده اند باز می‌کند. امّا آمرزش گناهان در فرموده حق متعال بر عدم تکلیف دلالت نمی‌کند و این آیه را به هر شکل تفسیر نماییم در موضوع گریه بر سیّدالشهدا علیه السلام که نمونه تامّ در بروز رحمت الهی است می‌توانیم تفسیر نماییم.
در انتها باید گفت: اگر روایات گریه بر سیّدالشهدا علیه السلام با سبک زندگی شیعه سازگاری ندارد فرموده الهی به مراتب با سبک زندگی ترسیم شده برای شیعه نمی‌سازد.
[۱] -http://www.mehrnews.com/news/۲۴۲۷۶۳۰
فطرت
