چگونه عبارت «الذین آمنوا»در آیه‌ی ۵۵ و ۵۶ مایده به علی (ع) اشاره دارد؛ درحالی که به صورت لفظ جمع آمده؟
۱- عرب در بسیاری از موارد، تعبیر جمع را برای مفرد به کار می‌برد و البته این به خاطر نکته‌ای است که اقتضای این معنا را دارد. در قرآن نیز مثال هایی برای آن داریم؛ از جمله آیه‌ی ۱۷۳ سوره‌ی آل عمران:
« الذین قال لهم الناس، ان الناس قد جمعوا لکم...»
این آیه در مورد نعیم بن مسعود اشجعی است که به اجماع مفسران و محدثان سنی کلمه‌ی"الناس"که جمع است برای او به کار رفته در حالی که او مفرد است. آوردن لفظ جمع برای مفرد در این جا، جهت تعظیم کسانی است که به گزافه گویی او گوش ندادند و همراه پیامبر(ص) به جنگ رفتند. قضیه‌ی این جنگ این بود که ابوسفیان به نعیم ده شتر داد تا با گفتار خود و بزرگ نمایی دشمن در مقابل مسلمانان، آنان را بترساند و از جنگ بازدارد؛ که خدا این آیه را در مورد او و عمل شایسته‌ی برخی از مسلمین، که از او پیروی نکردند، نازل فرموده است.
در آیه‌ی مباهله نیز همین طور است و در عبارت «ابناءنا و ابناءکم و انفسنا و انفسکم و نساءنا و نساءکم » همه‌ی الفاظ جمع(متکلم مع الغیر) برای اشاره به مفرد به کار رفته است و دلیل آن تعظیم شأن حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) و حسنین(ع) می‌باشد.
۲- امام طبرسی در تفسیر"مجمع البیان"، در تفسیر این آیه یادآور شده که دلیل اطلاق لفظ جمع به امیرالمومنین(ع) تفخیم و تعظیم آن حضرت است. او سپس اضافه نموده که این حقیقت به اندازه‌ای مشهود است که احتیاج به استدلال ندارد.
۳- زمخشری در تفسیر"کشاف"به بررسی اطلاق لفظ جمع به یک نفر، در ذیل این آیه می‌پردازد. او بیان می‌کند که این کار اشکالی ندارد زیرا خداوند جهت ترغیب مردم به انجام عمل حضرت علی(ع) و رسیدن به مقام آن حضرت، لفظ جمع را برای مفرد به کار برده است تا مردم بدانند نباید انجام کار خیر را تا انتهای نماز به تاخیر بیندازند و مانند حضرت علی(ع) حتی در رکوع زکات دهند.
۴- مرحوم سید شرف الدین، درباره‌ی دلیل استفاده از لفظ جمع برای حضرت علی(ع) در این آیه می‌گوید که شاید اگر در این آیه لفظ مفرد می‌آمد، بدگویان و دشمنان و حاسدان علی(ع) که می‌خواستند نسبت به آن حضرت پیش بیفتند، طاقت شنیدن این مقام خاص را برای علی(ع) نداشتند؛ لذا ممکن بود به واسطه‌ی مأیوس شدن از خواسته‌ی خود، وضعی از طرف آن‌ها برای اسلام ایجاد شود که جبران ناپذیر باشد و با توجه به زمینه چینی های مکرر و متعدد پیامبر اسلام(ص) در مورد ولایت امیرالمومنین(ع) باز اگر آیه با لفظ مفرد می‌آمد هرگز حاضر به شنیدن آن نبودند. این نکته به این آیه اختصاص ندارد بلکه همه‌ی آیاتی را که به نحوی به فضیلت علی(ع) و خاندان پیامبر(ص) مربوط است، دربرمی‌گیرد.
سایت فطرت
