اینکه فدک در عصر حکومت امیرالمؤمنین علیه السلام چه وضعیتی داشته است اندکی ابهام دارد ولی قول اقوی آن است که امام آن را پس نگرفت چون اولاً پس گرفتن فدک دستاویزی می‌شد که دیگران در مورد امام اینگونه قضاوت کنند که انجام اصلاحات امام و بازگرداندن اموال غصب شده به صاحبان آنان مقدمه‌ای بوده است تا امام چیزی را بدست آورد که در زمان خلفاء گذشته محل و مورد دعوا بوده است و لذا امام با بزرگواری از کنار آن مسیله گذشتند و به همگان این درس را داد که امام برای گرفتن حقوق مردم زمامداری را پذیرفت نه برای حقوق شخصی و طبعاً فرزندان فاطمه (س) هم به این امر راضی بوده‌اند. و ثانیاً وقتی از امام کاظم (ع) سؤال شد که چرا مولا علی (ع) فدک را تصرف نکرد فرمود:
"َ فَقَالَ لِأَنَّا أَهْلُ بَیْتٍ وَلِیُّنَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَا یَأْخُذُ لَنَا حُقُوقَنَا مِمَّنْ یَظْلِمُنَا إِلَّا هُوَ، وَ نَحْنُ أَوْلِیَاءُ الْمُؤْمِنِینَ، إِنَّمَا نَحْکُمُ لَهُمْ وَ نَأْخُذُ حُقُوقَهُمْ مِمَّنْ یَظْلِمُهُمْ، وَ لَا نَأْخُذُ لِأَنْفُسِنَا."[۱]
"ما اهل البیت جز خداوند کسی حقوقمان را از کسانی که بر ما ظلم کرده‌اند پس نمی‌گیرد و اولی و سرپرست مؤمنین هستیم و به نفع آنان حکم می‌کنیم و حقوق آنان را از کسانی که بر آنان ستم کرده‌اند پس می‌گیریم ولی حقوق خودمان را برای خودمان پس نمی‌گیریم". خلاصه وقتی حقوق شخصی ایمه علهیم السلام ربطی به حقوق مؤمنین نداشته باشد در مورد آن اقدام نمی‌کنند و مسأله فدک از این قبیل است. در نامه‌ای که حضرت به عثمان بن حنیف نوشته در نهج البلاغه نیز فرموده که حکومت درباره فدک را به خدا وا می‌گذارم.[۲]
پی‌نوشت‌ها:
[۱]بحارالأنوار، جلد ۲۹، ص۳۹۶
[۲]صبحی صالح،نامه ۴۵،صفحهی ۴۱۸
//
پایگاه حوزه
