پاسخی به ابن تیمیه
ابن تیمیّه٬ از جمله علمای سنی است که در آثار خود نسبت به فضایل اهل بیت (علیهم السلام) به دیده منفی نگاه می‌کند و نام او برای اهل تحقیق نامی آشناست.
این شخص در جایی٬ به هزار رکعت نماز گزاردن امیرالمؤمنین (علیه السلام) در هر شب٬ اشکال وارد کرده است! از جمله اینکه:
۱. این که انسان شب تا صبح مشغول نماز شود مکروه است و فضیلت حساب نمی‌شود چون حضرت رسول (صلی الله علیه و آله وسلم) هر شب بیش از ۱۳ رکعت نماز نمی‌خواند و تمام شب را بیدار نمی‌ماند. پس مداومت به شب زنده داری نه تنها مستحب نمی‌باشد بلکه مکروه است.
۲. خواندن هزار رکعت نماز در هر شب و روز خارج از قدرت بشری است. و در آخر می‌گوید:
((شب زنده داری و تهجد و قرایت کل قرآن در یک رکعت نماز ثابت شده است و عثمان این کار را انجام می‌داد. پس شب زنده داری و تلاوت قرآن عثمان از دیگران (یعنی امیرالمؤمنین) آشکار تر است!...))
عالم پر افتخار شیعه مرحوم علامه امینی (رحمة الله علیه) در کتاب الغدیر (جلد پنجم) جواب مناسبی به این مخالفت داده است:
اولآ «مکروه» دانستن این عمل با سنت نبوی در تناقض است:
اینکه ایشان گفته اند حضرت رسول هر شب بیش از ۱۳ رکعت نماز نمی‌خوانده٬ مخالف احادیث و تاریخ است و ایشان در محکمه تاریخ رو سیاه است. روایاتی در کتب شیعه و سنی نقل شده که دلالت بر کثرت عبادت حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) در شبها دارد. از جمله در مصباح الشریعة و صحیح مسلم آورده شده که رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) آنقدر نماز می‌خواندند که پاهای مبارکشان از کثرت ایستادن ورم می‌کرد (...یُصلی حتی یتوّرم قدماه...).
امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند که ایشان اینکار را برای عبرت امت در عبادات انجام می‌دادند.
در باب کثیر العباده بودن پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) مطالب عجیبی نقل شده است. از جمله اینکه حضرت در دهه آخر ماه مبارک رمضان دستور می‌دادند که رختخواب شان جمع شود. باید در اینجا از ابن تیمیه سؤال کرد که چگونه است که این عمل در کتب اهل سنت جزو فضایل بزرگان آنان بشمار آمده است؟ مثلا در مورد ابوالحسن اشعری می‌نویسند که بیست سال نماز صبح را با وضوی نماز عشاء می‌خوانده است (طبقات الاخیار٬ ج٬۲ ص۱۷۲) و در مورد دیگر می‌نویسند که چهل سال نماز صبح را با وضوی نماز عشاء می‌خوانده ولی به امیرالمؤمنین (علیه السلام) که می‌رسند این عمل فضیلت حساب نمی‌شود و یک عمل مکروه تلقی می‌شود!!
نکته دیگری که در پاسخ ابن تیمیه باید متذکر شد این است که طبق عقیده اهل تسنن٬ «سنت» تنها با فعل شخص رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) «سنت» نیست بلکه رفتار هر فردی از مسلمین می‌تواند سنت قرار بگیرد چنانکه عمر بن خطاب «نماز تراویح» را سنت قرار داد و طبق تصریح علمای سنی او نخستین کسی بود که بجا آوردن نمازهای مستحبی را با جماعت در ماه رمضان بدعت کرد و این سنت امروزه مورد پیروی اهل تسنن می‌باشد. مگر خود اهل سنت از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل نمی‌کنند که فرمود:
«بر شما باد عمل کردن به سنت من و سنت خلفای راشدین»؟
اگر چنین حدیثی از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) رسیده باشد پس چرا ابن تیمیه و هم کیشان او آنرا اختصاص می‌دهند به خلفای راشدین منهای علی بن ابیطالب (علیه السلام)...؟؟!
اما جواب اینکه این عمل مقدور نمی‌باشد: علامه امینی (رحمة الله علیه) در کتاب الغدیر می‌فرمایند: «ما هم اکنون از یارانمان کسانی را می‌شناسیم که گاهی در شب و گاهی در شبانه روز در کمتر از هفت ساعت٬ هزار رکعت نماز می‌خوانند. بنا براین بجا آوردن هزار رکعت در شبانه روز هیچگاه تمام وقت را اشغال نمی‌کند و مخالف سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) هم نمی‌باشد.» قابل ذکر است که خود مرحوم علامه مکرر این عمل را انجام داده بود و در یک شب هزار رکعت نماز را در کنار قبر امام رضا (علیه السلام) بجا آورده بود.
همچنین یکی از علمای سنی بنام محمد عبد الحی حنفی٬ برای رفع پندارهای مغرضانه ابن تیمیه کتابی نوشته و نام آنرا اقامة الحجة علی ان الاکثار فی التعبد لیس ببدعة (اقامه دلیل بر اینکه زیادی عبادت بدعت بشمار نمی‌آید) گذاشته است و در آن نام عده ای از صحابه و تابعین را که کوشش فراوان در بندگی خدا داشته اند ذکر می‌کند.
این عالم سنی در فرازی از کتابش در جواب ابن تیمیه می‌گوید: «اما اینکه گفته چنین کاری مقدور نمی‌باشد منشأ آن کسالت روحی او از انجام عبادت زیاد است و کسانی که در تمام عمرشان نشاط انجام چنین عبادتی را نداشته و از رفتار پسندیده و عادت خدایی پارسایان بی بهره اند می‌پندارند که چنین کاری مقدور نیست ولی کسانی که شیرینی اطاعت و بندگی خدا را چشیده اند این گونه اعمال برای آنها جزو امور عادی است.»
نکته قابل توجه اینکه ابن تیمیه این عمل را برای امیرالمؤمنین (علیه السلام) غیر مقدور می‌داند و خودش برای عثمان نقل می‌کند که در هر شب یک ختم قرآن می‌نمود و سایر علمای سنی برای ابو حنیفه می‌نویسند که در هر شبانه روز ماه رمضان دو ختم قرآن می‌نمود و برای برخی در هر شب تا چهار ختم قرآن ذکر می‌کنند. چگونه اینها در برابر چشم ابن تیمیه بوده و کوچکترین اعتراضی نداشته و آنهارا شایسته نقل در کتاب‌هایش دانسته ولی به مجاهده امیرالمؤمنین (علیه السلام) در عبادت خدا ایراد وارد می‌کند؟
خوش بود گر محک تجربه آید به میان تا سیه روی شود هر که در او غش باشد
و اینجا این بیت حافظ به یادمان می‌آید که:
ای مگس عرصه سیمرغ نه جولانگه توست عرض خود می‌بری و زحمت ما میداری
والسلام
سایت فطرت
