منظور از دست خدا چیست؟
این سوال و دهها سوال از این قبیل شاید تاکنون به فکر و ذهن بسیاری از افراد رسیده است که حضرت آیت الله سبحانی با استناد به آیات قرآن به این سوال پاسخ داده اند.
چگونه قرآن درباره خدا میگوید: (یداه مبسوطتان)؟
قرآن، معجزه جاودانه پیامبر است و از نظر شیرینی بیان و برتری معانی، نمونه ای ندارد، و یکی از ملاکات بلاغت، به کارگیری مجاز در کلام است و بزرگان گفته اند: «کلام البلغاء مشحون بالمجاز». بنابراین، این نوع صفاتی که نمونههایی از آن ذکر شد، از باب مجاز و تشبیه است.
مثلاً در محاورات عمومی میگویند: فلانی دست بسته یا دست باز است و هر دو کنایه از بخل و بخشش است، یا این که میگویند: دست بالای دست بسیار است، کنایه از قدرت برتر است. اگر قرآن میفرماید: (ید الله فوق أیدیهم) کنایه از تسلّط او بر بیعت کنندگان است.
کسانی که راه تجسیم را در پیش گرفته اند، داوری آنان درباره این الفاظ این است که باید بر معنی حقیقی حمل شوند، از این جهت برای خدا دست و پا و چشم و گوش ثابت کرده اند و او را به سان انسان میپندارند که فقط درباره ریش و شرمگاه او نمیتوان سخن گفت و اثبات بقیه اعضا برای او اشکالی ندارد.
این گروه، چشم بسته به قرآن مینگرند، در حالی که قرآن میفرماید:(لیس کمثله شیء). [۱۹۵]
پاسخ قاطع عالم شیعی به شیخ وهابی
یکی از علمای وهابی که منکر مجاز در قرآن بود، و معتقد بود که این الفاظ را باید بر معانی ظاهری آنها حمل کرد، و طرفداران مجاز در قرآن را اهل تأویل میشمرد با یکی از علمای شیعه روبرو شد و آنچه توانست درباره شیعه و این که آنها قرآن را تأویل میکنند، سخن گفت: اتفاقاً آن عالم وهابی کور و نابینا بود. این عالم شیعی به او گفت: متأسفم که حضرت عالی در روز رستاخیز از رؤیت خدا و پیامبرش محرومید. آن عالم وهابی وحشت زده گفت: چرا؟ او در پاسخ گفت به گواه این آیه که(من کان فی هذه أعمی فهو فی الآخرة أعمی وأضلّ سبیلاً) ([۱۹۶]) آن وهابی نابینا گفت: این آیه مربوط به نابینایی قلب و روح است، نه نابینایی ظاهری. آن عالم شیعی گفت: این همان تأویل است که شما منکر آن هستی. او در پاسخ جز فحش و دشنام چیزی نداشت که بگوید.
چگونه میتوان مجاز و تأویل را در قرآن، منکر شد در حالی که قرآن، همه گناهان را به دستهای انسان نسبت میدهد و میفرماید:
(ذلک بما قدّمت أیدیکم وأنّ الله لیس بظلاّم للعبید). [۱۹۷]
«این کیفر به خاطر چیزی است که دستهای شما پیشاپیش فرستاده اند و خدا بر بندگان ستم نمیکند».
مسلّماً همه گناهان انسان با دست او انجام نمیگیرد، بخشی با چشم و بخشی با گوش و برخی با زبان و همچنین... ولی قرآن همه را به دست نسبت داده است، چون عضو فعال در انسان، دست او است و گناه، منسوب به خود انسان است.
شیعه نیوز