الموسوعة الکبری عن فاطمة الزهرا (سلام الله علیها)
مولف: اسماعیل انصاری
ناشر: دلیل ما
محل نشر: قم
تاریخ نشر: ۱۳۸۶
بدون شک «دایرة المعارف بزرگ فاطمی» یکی از مهم ترین کارهایی است که درحوزه فعالیت‌های نشر دلیل ما قابل تأمل و بررسی است به طوری که انتشار این اثر بی نظیر، ناشر آن را در زمره ناشران برگزیده بیستمین نمایشگاه بین المللی قرار داد.
آقای اسماعیل انصاری زنجانی متولد ۱۳۱۲ش در این موسوعه اهتمام به جمع آوری تمام اسناد و نوشته‌هایی کرده که پیرامون حضرت صدیقه زهرا تا امروز در دسترس بوده است. به طوری که در مجموعه کتابخانه تخصصی حضرت زهرا (سلام الله علیها) که توسط وی راه اندازی شده است تا کنون بیش از چندین هزار کتاب به زبان‌های مختلف جمع آوری شده ودراختیارمحققین قرار گرفته است. به جرأت می‌توان گفت که گل سر سبد این مجموعه، تدوین دایرة المعارف بزرگی است که تمامی ابعاد زندگی و شخصیت حضرت فاطمه زهرا را در طول حیات آن بانوی گرامی و پس از آن در بر دارد و به نام «الموسوعة الکبری عن فاطمة الزهرا سلام الله علیها» چاپ و منتشر گردیده است.
تدوین این مجموعه بیست و پنج جلدی که از زمان جوانی و به مدت بیست سال ذهن نویسنده را به خود مشغول داشته است، از سال ۱۴۰۷ قمری شروع گردیده و برای آماده سازی آن بیش از سی هزار منبع مورد مراجعه نویسنده قرار گرفته است.
روش تألیف موسوعه بر اساس موضوعات مربوط به حضرت زهرا علیها السلام است که طبق یک تقسیم بندی جامع به سه بخش اساسی تقسیم گردیده است:
۱. حضرت زهرا قبل از این عالم
۲. حضرت زهرا در این عالم
۳. حضرت زهرا بعد از این عالم
بخش اول، پس از بیان مقدمه و چگونگی تدوین موسوعه، به خلقت نورانی حضرت زهرا قبل از خلقت حضرت آدم و برکات آن حضرت در خلقت عالم پرداخته است.
بخش دوم، شامل کلیه مراحل حیات حضرت زهرا در این عالم می‌باشد که به طور همه جانبه و مفصل مورد بررسی قرار گرفته است. این بخش که چندین مجلد کتاب را به خود اختصاص داده است، به ده بخش اساسی تقسیم گردیده و از مجلد دوم آن به موضوعاتی چون ولادت تا ازدواج حضرت زهرا، چگونگی ازدواج آن حضرت، ولادت فرزندانش، زندگی آن حضرت در دوران پدرش و اصحاب آن حضرت، بعد از رحلت پدر تا شهادت، شهادت آن حضرت، زندگی شخصی آن حضرت، صفات و خصوصیات اخلاقی آن حضرت، دوستان ودشمنان آن حضرت می‌باشد که مجموعاً در بیست جلد یعنی تا جلد بیست و یکم در این زمینه توضیحات گرانقیمتی را ارائه داده است.
بخش سوم موسوعه درباره برخی از موضوعاتی است که درباره حضرت زهرا در معارف دینی بیان شده، از جمله اشعار، روایات، معجزات، زیارت ها ودعاهایی که نقل شده است.
بخش چهارم درباره کتابشناسی حضرت زهرا است که به طور تفصیلی اولین کتاب ها که درباره آن حضرت تدوین شده و همچنین تمامی کتبی که به زندگانی حضرت زهرا پرداخته اند گردآوری شده است.
بخش پنجم کتاب در بیان عظمت حضرت زهرا در روز قیامت است که شامل ورود با جلالت حضرت به محشر و شفاعت وسیع حضرت از گناهکاران و ملاقات آن حضرت با رسول خدا و امام حسین می‌باشد.
آخرین مجلد کتاب توسط نویسنده به فهارس موسوعه اختصاص یافته است واز این نظر که نمایه ای از محتویات موسوعه می‌باشد در خور تقدیر است چرا که در آن فهرست آیات، اعلام، اماکن، وقایع و ایام، مصادر و تمام موضوعات مجموعه بیان شده است.
همان طور که گفته شد مقدمه کتاب نیز قابل توجه می‌باشد چرا که مجموعه ای بیست و پنج جلدی نیازمند به یک مقدمه مفصل می‌باشد. نویسنده مقدمه کتابش را به پنج بخش تقسیم نموده است که عبارت است از:
۱. عظمت حضرت زهرا در طول ۱۴ قرن
۲. گام‌های اساسی و اولیه در تدوین موسوعه
۳. روش تألیف موسوعه و مراحل آماده سازی آن
۴. فهرستی از منابع موسوعه
۵. مختصری از زندگی حضرت زهرا سلام الله علیها.
کتاب مذکور شامل کلیه متون،اسناد و منابع در رابطه با جوانب مختلف زندگانی و مقام بانوی دو عالم حضرت زهرا می‌باشد. در هر موضوع ابتدا متون حدیثی و تاریخی و تحلیل‌های علمی به طور کامل آورده شده است و سپس به منابع آن پرداخته و در موارد حدیثی نیز کلیه اسناد مربوط به حدیث را ثبت نموده است.
به امید آن که این مجموعه بیست و پنج جلدی به عنوان منبعی برای محققان و دانش پژوهان عرصه دین پژوهی و تاریخ قرار گیرد و آن حضرت شفیع همه شیعیان گردد.
//
سایت تخصصی کتابخانه تاریخ اسلام و ایران، سید خلیل میرطاووسی
