درباره این که قبر حضرت زینب در چه مکانی است، سه احتمال وجود دارد: مدینه، شام و قاهره.
عمده سیره نویسان مرقد آن بانوی بزرگ را «قاهره» و «شام» گفته اند.
یحیی بن حسن حسینی عبیدلی اعرجی در کتاب اخبار زینبیات و برخی دیگر از سیره نویسان گفته اند: حضرت زینب در مصر وفات نمود(۱)
حسنین سابقی در کتاب مرقد عقیله زینب و برخی دیگر نوشته اند که مرقد حضرت در شام و دمشق قرار دارد.(۲)
برخی دیگر از نویسندگان مانند دکتر شهیدی در کتاب زندگانی فاطمه زهرا (سلام الله علیها) مرقد آن بزرگ بانوی اسلام را به صورت مردّد بین مدینه، شام و مصر مطرح کرده است.(۳)
آنان که گفته اند مقبره آن حضرت در مصر قرار دارد، این گزارش را نقل کرده اند که بعد از مراجعت کاروان باقی مانده واقعه کربلا از شام به مدینه، جوّ عمومی مدینه نا آرام شد.
حاکم مدینه نامه ای برای یزید نوشت و وضع پیش آمده در مدینه و نقش حضرت زینب در بیداری و مقاومت مردم را برای یزید توضیح داد. یزید در پاسخ نوشت که زینب را از مدینه اخراج کند. حاکم مدینه مُصِرّ بود که زینب از مدینه خارج شود. سرانجام حضرت زینب از مدینه به مصر هجرت کرد و مورد استقبال حاکم مصر و عده زیادی از اهالی مصر قرار گرفت. حضرت زینب بعد از گذشت حدود یک سال در غروب پانزدهم رجب سال ۶۲ در قاهره رحلت نمود.(۴)
اما آنان که گفته اند: مقبره حضرت زینب در شام است. ضمن نقل این داستان که حاکم مدینه در پی اخراج و تبعید حضرت زینب بر آمد و سرانجام حضرت زینب به شام رفت، به نقل دیگری پرداختند و آن این است: موقعی که واقعه حره و غارت و کشتار مردم مدینه در سال ۶۲ هجری توسط یزیدیان رخ داد، عبدالله بن جعفر برای این که ناراحتی همسرش زینب تجدید نشود و قدری غم و اندوه او کاسته شود، افزون بر این، مرض وبا و طاعون در مدینه شایع شده بود و برای در امان ماندن از آن، به همراه حضرت زینب به سوی مزرعه ای در شام رفتند و در آن جا اقامت گزیدند تا این که حضرت زینب مریض شد و در آن دیار از دنیا رفت. پس از زینب کبرا، ام کلثوم دختر دیگر حضرت علی(علیه السلام) که از غیر فاطمه زهرا (سلام الله علیها) و نام او زینب صغرا بود، مشهور به زینب کبرا شد و به مصر رفت.(۵)
پی‌نوشت‌ها:
۱- سید عطاءالله مهاجرانی،پیام آور عاشورا، ص ۳۵۲ – ۳۵۵.
۲- همان، ص ۳۵۵.
۳- زندگانی فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، ص ۱۶۱ و ۱۶۲.
۴- پیام آور عاشورا، ص ۳۴۸ تا ۳۵۳.
۵- شیخ جعفر نقدی، زینب کبرا، نقل از ستارگان درخشان، ج ۲، ص ۱۸۳ ـ ۱۸۴.
//
واحد پاسخ به سوالات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
