کلینی از نام‌آورترین شخصیت‌های عصر خود بود چرا که به دلیل محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های اجتماعی آخرین نایبان خاص امام زمان (عج) مسوولیت فرهنگی و علمی تشیع بر دوش او قرار داشت. مهمترین و مشهورترین اثر او کتاب «الکافی» است. این کتاب را مهمترین تألیف شیعی دانسته‌اند. از دیگر آثارش به «کتاب الرجال» «کتاب الرد علی القرامطة» «رسایل الایمة» «تعبیر الرؤیا» و مجموعه شعری در فضایل و مناقب اهل بیت (علیه السلام) اشاره کرده‌اند.
به مناسبت روز بزرگداشت او ضمن ارائه گزیده تصحیح ترجمه و شرح آثار کلینی فهرستی به ترتیب تاریخ نیز از کتاب‌های نگارش یافته توسط زندگینامه‌نویسانی که به بررسی زندگی و آثارش در ایران پرداخته‌اند معرفی شده است. منبع بهره‌گیری از این اطلاعات سایت کتابخانه ملی ایران و منابعی دیگر بوده است.
الکافی و شروح و ترجمه‌هایش
«الکافی» یکی از معتبرترین کتب حدیث و نخستین کتاب از «کتب اربعه» در شیعه است که به همت شیخ کلینی در مدت 20 سال گردآوری و تألیف شده است. در این کتاب که مشتمل بر سه بخش اصول (روایات اعتقادی) فروع (روایات فقهی) و روضه (احادیث متفرقه) است بیش از 16 هزار حدیث گرد هم آمده است. از میان آثار شیخ کلینی «اصول کافی» اثری است که تاکنون علاوه بر ترجمه‌ها و چاپ‌های متعدد آثاری نیز بر شرح و تفسیر آن نگاشته شده است. برخی از این کتاب‌ها که تصحیح ترجمه یا شرح الکافی را در بر می‌گیرند عبارت‌اند:
• الکافی ثقةالاسلام ابی‌جعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق الکلینی الرازی مع تعلیقات نافعة مأخوذة من عدة شروح تصحیح مقابله و تعلیق علی‌اکبر الغفاری تهران: دارالکتب الاسلامیه 8 جلد چاپ اول 1350 4000 ریال.
• اصول کافی ثقةالاسلام ابی‌جعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق الکلینی الرازی ترجمه و شرح سید جواد مصطفوی و سید هاشم رسولی محلاتی تهران: انتشارات علمیه اسلامیه 4 جلد چاپ اول 1356 1200 ریال.
• درخ‍ش‍ان پ‍رت‍وی از اصول کافی محمد ال‍ح‍س‍ی‍ن‍ی‌ال‍ه‍م‍دان‍ی‌‌ال‍ن‍ج‍ف‍ی بی جا 6 جلدی چاپ اول 1368.
• شرح اصول الکافی (کلینی) ل‍م‍ؤل‍ف‍ه ص‍درال‍دی‍ن م‍ح‍م‍داب‍راه‍ی‍م ش‍ی‍رازی: مع ال‍ت‍ع‍ل‍ی‍ق‍ات ل‍ل‍م‍ول‍ی علی ال‍ن‍وری ع‍ن‍ی بت‍ص‍ح‍ی‍ح‍ه محمد خ‍واج‍وی تهران: مؤسسه انتشارات و ت‍ح‍ق‍ی‍ق‍ات فرهنگی چاپ اول 1370 2400 ریال.
• پانصد و یک درس مقدس: معرف ابواب و عناوین اصول کافی کلینی صادق میر شاه ولد مشهد: رستگار 638 صفحه چاپ دوم 1373 7500 ریال.
• اصول کافی تألیف م‍رح‍وم ثقةالاسلام کلینی (ره) ترجمه و شرح فارسی م‍ح‍م‍دب‍اق‍ر ک‍م‍ره‌ای تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف 6 جلدی چاپ اول 1379.
• سی‍ری در اصول کافی: ش‍ن‍اخ‍ت خ‍داش‍ن‍اس‍ی ره‍ب‍ری و ام‍ام‍ت ش‍ن‍اس‍ن‍ام‍ه اهل بیت ابراهیم ب‍اب‍ای‍ی آم‍ل‍ی قم: پیام دبیر صفحه 119 چاپ اول 1381 5500 ریال.
• ال‍ح‍اش‍ی‍ه علی اصول الکافی محمدحسین ال‍درای‍ت‍ی قم: دارالحدیث للطباعة و النشر 672 صفحه چاپ اول 1382.
• برگ‍زی‍ده کتاب شریف اصول کافی م‍رح‍وم شیخ کلینی اب‍وال‍ق‍اس‍م ک‍ردس‍ت‍ان‍ی تهران: پیام آزادی 238 صفحه چاپ اول 1383.
• گل‍ش‍ت ن‍ور: ۴۰۰ حدیث از روضه کافی کلینی رح‍م‍ه ال‍ل‍ه: ن‍ک‍ات‍ی از وظای‍ف دی‍ن‍داری و آداب زندگی ص‍ال‍ح‍ی‍ن صادق میرشاه ولد ترجمه هاشم رسولی محلاتی قم: دارالنشر الاسلام 448 صفحه چاپ اول 1384.
• کافی‌پژوهی: گزارش پایان‌نامه‌های مرتبط با کلینی و الکافی سید محمد‌علی ایازی قم: موسسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث سازمان چاپ و نشر: سازمان اوقاف و امور خیریه 712 صفحه چاپ اول 1387 86000 ریال.
• دفاع از کافی: نقد و بررسی مهمترین شبهه ها درباره کتاب کافی و شیخ کلینی ثامر هاشم عمیدی ترجمه محمدحسین روحانی قم: مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی دو جلدی چاپ اول 1388.
• م‍رآة العقول ف‍ی‌ش‍رح اخ‍ب‍ار آل‌ال‍رس‍ول (شرح اصول کافی کلینی) م‍ح‍م‍دب‍اق‍ر ال‍م‍ج‍لس‍ی اخ‍راج و م‍ق‍اب‍ل‍ة و تصحیح هاشم ال‍رس‍ول‍ی تهران: دار‌الکتب‌الاسلامیه 26 جلدی چاپ سوم 1389.
• اصول کافی تالیف ثقةالاسلام کلینی تحقیق ترجمه و توضیح حسین استاد‌ولی تهران: انتشارات دارالثقلین 5 جلد چاپ سوم 1392 110000 ریال.
کلینی‌شناسی
بررسی ابعاد مختلف زندگی شیخ کلینی به عنوان محدث و فقیه بزرگ شیعه یکی از زمینه‌های نگارش محققان و نویسندگان حوزه فقه و حدیث بوده است آثاری که ضمن ارائه شرح زندگی این محدث گاه به مقایسه ابعاد شخصیتی و روشی او با سایر عالمان در اعصار مختلف پرداخته‌اند. برخی از مهمترین این آثار به شرح زیرند:
• سلسله مراجع تقلید شیعه از کلینی تا بروجردی جلال زرین تهران: چاپخانه تهران 63 صفحه چاپ اول 1340.
• دیدار با ابرار: شیخ کلینی آفتاب حدیث حسن ابراهیم زاده تهران: سازمان تبلیغات اسلامی مرکز چاپ و نشر 79 صفحه چاپ اول 1372 600 ریال.
• الکلینی و الکافی ع‍ب‍دال‍رس‍ول ع‍ب‍دال‍ح‍س‍ن ال‍غ‍ف‍ار قم: ج‍م‍اع‍ه ال‍م‍درس‍ی‍ن ف‍ی ال‍ح‍وزة ال‍ع‍ل‍م‍ی‍ة ب‍ق‍م م‍وس‍س‍ة النشر الاس‍لام‍ی 589 صفحه چاپ اول 1374 11000 ریال.
• شیخ کلینی اصغر فکور زیرنظر شورای کارشناسی دفتر انتشارات کمک آموزشی تهران: مدرسه 86 صفحه چاپ اول 1386.
• مجموعه مقالات فارسی کنگره بین‌المللی ثقةالاسلام کلینی حسین پورشریف قم: موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث سازمان چاپ و نشر: سازمان اوقاف و امور خیریه اداره کل اوقاف و امور خیریه استان قم 5 جلدی چاپ اول 1387 64000 ریال.
• کلینی‌‌نامه: کتابشناسی و نسخه‌شناسی کتاب الکافی اثر فقیه و محدث نامدار شیعی علامه ابوجعفر محمد بن یعقوب کلینی رازی محمود مرعشی حسین متقی قم: کتابخانه بزرگ حضرت آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی گنجینه جهانی مخطوطات اسلامی 560 صفحه چاپ اول 1387.
• کتابشناسی کلینی و کتاب الکافی محمد قنبری قم: موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث سازمان چاپ و نشر سازمان اوقاف و امور خیریه 222 صفحه چاپ اول 1387 27000 ریال.
• شناخت‌نامه کلینی و الکافی محمد قنبری قم: موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث سازمان چاپ و نشر: سازمان اوقاف و امور خیریه اداره کل اوقاف و امور خیریه استان قم 5 جلدی چاپ اول 1387.
• کلینی: مروری بر زندگی و آثار شیخ کلینی منصور پهلوان تهران: همشهری 112 صفحه چاپ اول 1388 33000 ریال.
• گفتگوها و گفتارها درباره کلینی و الکافی بازنویس و ویراستار فارسی حسین پورشریف و دیگران ویراستار عربی محمد پورصباغ قم: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث 422 صفحه چاپ اول 1389 50000 ریال.
• شیخ کلینی: آفتاب حدیث حسن اب‍راه‍ی‍م‌زاده تهران: سازمان تبلیغات اسلامی ش‍رک‍ت چاپ و نشر ب‍ی‍ن‌ال‍م‍ل‍ل 79 صفحه چاپ سوم 1392.
• حدیث مرو در میراث علمی ثقةالاسلام محمد بن یعقوب کلینی قدس سره تنظیم علی لباف به سفارش مرکزعاشوراپژوهی تهران: انتشارات منیر 54 صفحه چاپ اول 1392 40000 ریال.
• سیرت کلینی حسین علی محفوظ ترجمه علیرضا میرزامحمد تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 105 صفحه چاپ اول 1392.
/
خبرگزاری کتاب ایران
