«لیلة المبیت» شبی که ایمان ...

«لیلة المبیت»؛ شبی که ایمان برنده می‌شود

در شب اول ماه ربیع‌الاول سال سیزدهم بعثت، حادثه‌ای شگفت روی داد که خداوند متعال به خاطر این حادثه به فرشتگان خود مباهات می‌کند، این شب تاریخی را که حضرت علی علیه‌السلام در جایگاه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و برای نجات جان او در بسترش خوابید، «لیلة المبیت» می‌نامند.

باید گفت که رفتار هر فردی زاییده عقیده او است، لذا جانبازی و فداکاری از نشانه‏های افراد با ایمان است، بدیهی است اگر ایمان انسان به حدی برسد، قطعاً جان و مال خود را در راه آرمان خود فدا می‌کنند، قرآن مجید در توصیف این افراد می‌فرماید: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ یَرْتَابُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وأَنفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أُوْلَیِکَ هُمُ الصَّادِقُونَ»؛ «مؤمنان کسانی هستند که به خدا و پیامبر او ایمان آوردند و در آن هرگز تردید نکردند و با مال وجان خود در راه خدا کوشیدند؛ آنان به راستی در ایمان خود صادقند».

آری در سال‌های ابتدایی بعثت که مسلمانان سخت‌ترین شکنجه‏ها و زجرها را در راه پیشبرد هدف تحمل می‏کردند فشار قریش بر مسلمانان سبب شد که گروهی از آنان به حبشه وگروه دیگری به یثرب مهاجرت کنند، در همین حین که پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم در سال دهم بعثت، ابوطالب بزرگترین حامی و مدافع خویش و همچنین حضرت خدیجه علیها‌السلام را از دست دادند، با در گذشت این دو حامی بزرگ، میزان خفقان و فشار بر مسلمین در مکه فزونی گرفت، تا آنجا که در سال سیزدهم بعثت، سران قریش در یک شورای عمومی تصمیم گرفتند که ندای توحید را با زندانی کردن پیامبر یا با کشتن و یا تبعید او خاموش سازند.

لذا خداوند متعال تصمیم مشرکین مکه را در آیات قرآن چنین بیان می‌کند: «وَإذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُواْ لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ أَوْ یُخْرِجُوکَ وَیَمْکُرُونَ وَیَمْکُرُ اللّهُ وَاللّهُ خَیْرُ الْمَاکِرِینَ»؛ «به یاد آور، هنگامی را که کافران بر ضد تو حیله کردند و بر آن شدند که تو را در زندان نگه دارند یا بکشند و یا تبعید کنند، آنان از در مکر وارد می‏شوند و خداوند مکر آنان را به خودشان باز می‏گرداند و خداوند از همه چاره‌جو تر است».

به همین جهت سران قریش تصمیم گرفتند که از هر قبیله فردی انتخاب شود و سپس افراد منتخب به هنگام نیمه شب با شبیخون بر خانه نبی مکرم(صلی الله علیه و آله) هجوم برده، او را قطعه قطعه کنند. بدین طریق، هم مشرکان از تبلیغات او آسوده می‏شدند و هم خون او در میان قبایل عرب پخش می‏شد و لذا بنی‌هاشم نمی‏توانست، ‏با تمام قبایلی که در ریختن خون وی شرکت کرده بودند، به خونخواهی و مبارزه برخیزند.

شب مقرر فرا رسید، مردان مسلح قریش هر یک از سویی به جانب خانه رسول خدا(صلی الله علیه و آله) روی آوردند، خداوند از طریق فرشته وحی رسولش را از مکر دشمنان آگاه ساخت، لذا پیامبر (صلی الله علیه و آله) باید با استفاده از شیوه غافلگیری خانه را ترک و در عین حال وانمود می‌کرد که در خانه است و در بستر خود خوابیده است، پس شخصی باید در بستر ایشان می‌خوابید و روانداز سبز نبی را بر روی خود می‌انداخت تا مشرکین متوجه رفتن پیامبر(صلی الله علیه و آله) نشوند، اما کیست که از جان خود بگذرد و در خوابگاه پیامبر بخوابد؟ این فرد فداکار، لابد کسی است که پیش از همه به وی ایمان آورده است و از آغاز بعثت، پروانه‏وار گرد شمع وجود رسول خدا چرخیده است، آری، این شخص شایسته کسی جز حضرت علی علیه‌السلام نیست و این افتخار باید نصیب وی شود.

امیر‌المومنین علیه‌السلام وقتی از جریان مطلع می‌شوند، تنها یک سوال می‌پرسند که آیا در این شرایط به شما آسیبی نمی‌رسد، بعد که مطمین می‌شود، در بستر رسول خدا می‌خوابد، پیامبر(صلی الله علیه و آله) در حالی که برخی از آیات سوره «یس» را بر زبان جاری می‌ سازند، در برابر چشم مشرکین از خانه خارج می‌شود، ولی چشمانی که گویی کور شده‌اند!

در بیرون خانه چهل نفر آدمکش اطراف خانه نبی(صلی الله علیه و آله) را محاصره کرده بودند و از شکاف در به داخل می‏نگریستند، وضع خانه را عادی می‏دیدند و گمان می‏کردند که پیامبر(صلی الله علیه و آله) در بستر خود آرمیده است. همه سراپا مراقب بودند و آن چنان وضع خانه را تحت نظر گرفته بودند که جنبش موری از نظر آنان مخفینمی‏ماند!.

دشمنان نخست تصمیم گرفته بودند که نیمه شب به خانه پیامبر(صلی الله علیه و آله) هجوم آورند، ولی به عللی از این تصمیم منصرف شدند و سرانجام قرار گذاشتند در فروغ صبح وارد خانه شوند و ماموریت‏خود را انجام دهند، پرده‏های تیره شب به کنار رفت، ماموران با شمشیرهای برهنه به طور دسته جمعی به خانه رسول(صلی الله علیه و آله) هجوم آوردند، اما وقتی وارد خوابگاه پیامبر(صلی الله علیه و آله) شدند و حضرت علی (علیه السلام) را به جای پیامبر یافتند.

قرآن مجید این فداکاری و جانبازی حضرت علی علیه‌السلام می‏ستاید و او را از کسانی می‏داند که جان به کف در راه کسب رضای خدا می‏شتابند: «وَمِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالْعِبَادِ»؛ «برخی از مردم کسانی هستند که جان خود را برای تحصیل رضای خداوند از دست می‏دهند و خداوند به بندگان خود ریوف و مهربان است».

دانشمندان سنی و شیعه نقل کرده‏اند که خداوند در آن شب به دو فرشته بزرگ خود-جبرییل و میکاییل- خطاب کرد که «اگر من برای یکی از شما مرگ و برای دیگری حیات مقرر کنم، کدام یک از شما حاضر است، مرگ را بپذیرد و زندگی را به دیگری واگذار کند؟»، در این لحظه هیچ کدام نتوانست مرگ را بپذیرد و در راه دیگری فداکاری کند، سپس خدا به آن دو فرشته خطاب کرد که «به زمین فرود آیید و ببینید که علی چگونه مرگ را خریده، خود را فدای پیامبر کرده است، سپس جان علی را از شر دشمن حفظ کنید».