غفلت از خورشید

غفلت از خورشید

بیایید ببینیم چه کسانی از امام زمان غافلند؟ تا از آنان نباشیم، بلکه غافلان را بیدار کنیم!

دوست عزیز:

به نظر شما، چرا عدّه ای از امام زمانِ خود غافل هستند؟
به نظر شما، توجّه دادن مردم به امام زمان و از بین بردن این غفلت چقدر ارزش دارد؟
راه حلّ شما برای رفع این غفلت چیست؟
آیا شما تا کنون کاری در این زمینه انجام داده اید؟

این ها موضوعاتی است که می‌خواهیم با شما درباره‌ی آن ها گفتگو کنیم، و در این زمینه از اندیشه و کمک شما استفاده کرده، به مدد یکدیگر به دنبال راه چاره باشیم. امیدواریم که در این راه ما را همراهی و کمک کنید و ما را از نظراتتان بهره مند سازید.

مقدّمه:
همانطور که می‌دانید:
۱) خداوند بزرگ به خاطر وجود مبارک امام زمان و از طریق ایشان نعمت‌های زیادی به ما داده و می‌دهد. همین هوایی که تنفّس می‌کنیم، همین غذایی که می‌خوریم، همین آبی که با آن عطش و تشنگی خود را فرو می‌نشانیم و...، همه از جمله‌ی این نعمت ها هستند. امام صادق علیه السلام در این باره می‌فرمایند: ((مردم به یُمن او(حضرت مهدی) رزق و روزی می‌خورند.)) (۱)
این در حالی است که ما، او و حجّتش را به حقّ نشناخته و یا هرگز از او تقاضایی نکرده ایم.
۲) علاوه بر اینها در احادیث رسیده از ایمّه‌ی معصومین این مطلب بیان شده است که زندگی و حیات مردم وابسته به زندگی و حیات امام زمان است و اگر او نباشد هیچ کس نخواهد بود و چون او هست مردم می‌توانند زندگی کنند. امام رضا علیه السلام در این باره فرموده اند: ((اگر زمین آنی از حجت الهی خالی بماند، اهلش را در خود فرو خواهد برد.)) (۲) و همه چیز از بین خواهد رفت.
۳) با توجه به ویژگی‌های بالا و نیز جایگاه والای امام زمان در دینِ خداوند و اهمّیّتِ اعتقاد به او که به فرموده‌ی پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم: ((اگرکسی نسبت به امام زمان خود معرفت نداشته باشد و بمیرد، همانند کسی است که به مرگ جاهلیّت مرده است.)) (۳)
پس چرا برخی به آن حضرت توجّه ندارند و از وجود شریفشان - مخصوصاً در دوران غیبت ایشان از جامعه- غافلند؟
شاید بی جا نباشد که از خودمان بپرسیم: به راستی اگر ما از آن حضرت غافل نیستیم و امام زمان را امامِ خود می‌دانیم، چقدر به ایشان توجّه داریم؟
به نظر می‌رسد غفلت از امام زمان می‌تواند عوامل مختلفی داشته باشد، که از جمله‌ی آن ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱) جهل
۲) ضعف ایمان
۳) علم مخلوط با هوای نفس
۴) گناهان
۵) لقمه‌ی حرام
۶) تأثیر محیط
در این جا به این صفات که از ویژگی‌های مهم افرادی است که نسبت به امام زمان غافلند، خواهیم پرداخت. به امید آنکه با شناخت عوامل غفلت، در رفع آن ها از وجود خودمان تلاش کرده، دل دوستان، اطرافیان و کسانی را که نسبت به این اصلِ اساسیِ دین اسلام خیلی توجّه ندارند، متذکّر و متنبِّه کنیم. پس شما نیز به ما کمک کنید تا بدین طریق به امام عصرمان، حجّه ابن الحسن العسکری عجل الله تعال فرجه الشریف و در نتیجه به درجاتمان در پیشگاه الهی و یگانه راه عبودیّت و بندگی خدا نزدیکتر شویم.

۱) تأثیر جهل
یکی از بدترین صفاتی که دامنگیر بسیاری از انسان ها می‌شود و سایه‌ی شوم خود را بر سرزمین زندگی آن ها پهن می‌کند و سرانجام، آن ها را به سوی تباهی و نیستی سوق می‌دهد، ((جهل)) است. جهل و نادانی نسبت به جایگاه رفیع امام زمان و عظمت مقام ایشان است که اسباب غفلت عدّه ای را فراهم می‌کند. این غفلت، زمینه را برای غرق شدن این افراد در گرداب گمراهی فراهم می‌کند. چرا که اگر کسی به امام زمان خویش توجّه نداشته باشد و شب و روز خود را بدون ذکر و یاد او بگذراند، مثل این است که از خداوند غافل بوده و اوقات خویش را بدون یاد او گذرانده است چون امام زمان، حجّت و جانشین خدا بر روی زمین است و از طرف او به عنوان امام منصوب شده است.
می دانیم که جهل و نادانی یکی از مهمترین عواملی است که خداوند در قرآن کریم، انسان ها را بر اساس آن از یکدیگر جدا کرده، دسته‌بندی نموده است. خداوند در این باره می‌فرماید:
((... (ای پیامبر) بگو آیا آن‌هایی که می‌دانند با آن‌هایی که نمی‌دانند و جاهلند یکسان هستند؟ این است و جز این نیست که صاحبان خرد، پند می‌گیرند.)) (۴)
همانطور که خداوند فرموده است آن‌هایی که جاهل هستند و نمی‌دانند هرگز با کسانی که می‌دانند برابر نیستند؛ پس کسانی که در اثر جهل و نادانی از امام زمان غافل هستند و نسبت به مقام امامت ایشان علم و دانشی ندارند هرگز با کسانی که به امام زمان توجّه دارند و شب و روز به علم و معرفتِ خود از او می‌افزایند برابر نیستند.
هرکس که به این حقیقت دست پیدا کند به این نتیجه می‌رسد که برای رفع این غفلت باید با جهل و بی خیالیِ ناشی از آن مبارزه کند و نسبت به امام زمانش بیشتر آگاهی پیدا کند و در تحصیل علم و معرفت نسبت به مقام امامت ایشان تلاش کند. پس بیایید با هم به احادیث و بیانات ایمّه‌ی معصومین روی بیاوریم و درباره‌ی امام زمانمان و عظمت مقام ایشان و نیز تکالیفی که نسبت به آن حضرت داریم، بیاموزیم و به دیگران نیز آموزش دهیم. معلوماتمان را در راه آن حضرت به کار ببندیم و یکدیگر را نسبت به اهمّیّت این مطلب و جایگاه الهی آن تذکّر دهیم. تا غفلت را ریشه کَن کنیم و بدین طریق غافلان را هم بیدار کنیم. از آن پس در تحصیل علم و معرفت نسبت به امور دینی و تذکّر نسبت به امام زمان کوتاهی نکنیم.
دوست عزیز نظر شما چیست؟ به نظر شما دیگر چه کارهایی می‌توان انجام داد تا جهل و نادانی نسبت به وجود مقدّس امام زمان از میان برود؟
لطفاً نظرتان را بنویسید و با عملی کردن آن گام دیگری در این زمینه بردارید. اگر دوست داشتید برای ما آن را هم ارسال کنید. خوشحال می‌شویم نظرات شما را هم بشنویم.

۲) ضعف ایمان عاملی برای غفلت
دوست عزیز با کمی تامل در می‌یابیم، عامل دیگری که به نظر می‌رسد سبب غفلت از امام زمان شود و انسان را از درگاه خدا دور کند، ضعف ایمان است.
گاهی انسان نسبت به مسیله‌ی امامت امام زمان و عظمت جایگاه ایشان نزد خدا، علم و آگاهی دارد یعنی می‌داند که امام زمان خلیفه و جانشین خدا بر روی زمین است و باید به او اعتقاد داشته باشد و او را دوست داشته باشد، به یاد او باشد و منتظر آمدن او باشد و... امّا به این مسیله‌ی مهم توجّه و عنایتِ ویژه ندارد؛ و این همان ضعف ایمان است که علّت دیگر غفلت از امام زمان است. این ایمان، ایمانی سطحی است. که خداوند در قرآن کریم درباره ی آن فرموده است:
((ای کسانی که ایمان آورده اید (واقعاً) ایمان بیاورید...)) (۵)
و نیز در جای دیگر می‌فرماید:
((آیا مردم پنداشته‌اند که چون بگویند ایمان آوردیم، رها می‌شوند و دیگر آزمایش نمی‌شوند. به تحقیق که مردمی را که پیش از آن ها بودند، آزمودیم تا خدا کسانی را که راست گفته‌اند معلوم دارد و دروغگویان را از آن ها جدا گرداند.)) (۶)
خداوند در این آیات به ما می‌فهماند که ایمان باید در دل نفوذ کند و فقط لقلقه‌ی زبان نباشد. از این رو، مردم را امتحان می‌کند تا افرادی که راستگو هستند از افرادی که دروغ می‌گویند جدا گرداند.
بنابراین ضعف در ایمان، عامل مهمّی برای غفلت از امام زمان است. آیا این طور نیست؟ و آیا کسانی که دارای ایمان قوی هستند از مولای خویش غفلت می‌کنند؟
بیایید مسیله‌ی ضعف ایمان را در خودمان و اطرافیانمان با خواست و اراده‌ی مان برطرف کنیم چون انسان می‌تواند در پناه امام زمان و به مدد ایشان به قلّه‌های رفیع ایمان دست پیدا کند.
دوست عزیز نظر شما چیست؟ شما چه راهی را پیشنهاد می‌کنید؟

۳) دانشی که با هوای نفس آمیخته شود
یکی دیگر از عوامل غفلت از امام زمان که به نظر می‌رسد دامنگیر عدّه ای می‌شود، دانشی است که با هوی و هوس مخلوط شده باشد. گاهی انسان نسبت به امام زمان خود و همین طور مقام الهی امامت، علم و دانش دارد و اطّلاعات و آگاهی او نیز در این زمینه کم نیست امّا امیال و هواهای نفسانی خویش را بر این مسائل غلبه داده و به دنبال خواسته‌های نفسانی خویش می‌رود که در این صورت از چنگ زدن به ریسمان محکم الهی بازمانده و خود به خود جزءِ غافلین قرار می‌گیرد. خداوند در قرآن کریم در وصف چنین افرادی می‌فرماید:
(((ای پیامبر) آیا ندیدی کسی را که هوی و هوس خویش را معبود خود ساخته و خدا او را بر اساس علم گمراه کرده، بر گوش و قلب او مُهر زده و بر چشمانش پرده نهاده است؟ آیا پس از خدا چه کسی او راهدایت خواهد کرد؟ آیا پند نمی‌گیرید؟)) (۷)
نکته‌ی قابل توجّه در این آیه این است که خداوند می‌فرماید او را بر اساس علم و دانشی که دارد گمراه خواهیم کرد. بهترین مثال برای این مطلب ابلیس لعین است. زیرا با وجود علم و دانشی که نسبت به خالق هستی و پروردگار یکتا داشت و می‌دانست که قدرت خداوند بر همه چیز غلبه دارد باز هوس ورزی کرد و تکبّر نمود. و به این علّت هم از درگاه خداوند رانده شد.
آیا عالِمان واقعی اسلام هرگز امیال نفسانی خویش را بر این موضوع مهم غلبه داده اند؟ و آیا دانشمندانی که از مولای خود غافل نبوده اند، اینگونه بوده اند؟
البته در این زمینه علم و دانش به تنهایی کافی نیست، زیرا در این موضوع به خصوص، بصیرت و معرفت مهم است که معرفت هم عبارت است از علم نسبت به امام زمان و اوج مقام ایشان، همراه با تسلیمِ قلبی و خضوع در برابر آن حضرت.
امام صادق(علیه السلام) در این باره فرموده اند:
((بنده مؤمن نخواهد بود مگر آنکه نسبت به خدا و رسولش و همه‌ی امامان معرفت داشته باشد؛ و خصوصا نسبت به امام زمان خود معرفت داشته باشد و کارهایش را به او ارجاع دهد و تسلیم امر او باشد.)) (Cool
بنابراین، انسان علاوه بر آگاهی و شناخت نسبت به امام عصرعلیه السلام باید از صمیم قلب به آن حضرت ایمان آورده، ایشان را از عمق جان و دل بپذیرد و تسلیم امر او باشد. البتّه گاهی پای منافع شخصی نیز به میان می‌آید و انسان در معرض امتحان قرار می‌گیرد که مؤمنِ آگاه باید امر خالق خویش را بر منافع شخصی خود ترجیح دهد. چرا که موضوع امامت امام عصرعلیه السلام، امری الهی است که در آیین اسلام بسیار بر آن تأکید شده است.
دوست عزیز نظر شما چیست؟ برای توجّه بیشتر به امام زمان چه راه‌های دیگری را پیشنهاد می‌کنید؟

۴) تأثیر گناهان در غفلت از امام زمان
گاهی انجام گناهان و کارهای زشتی که از انسان سر می‌زند، صفحه‌ی دل او را چنان تیره می‌کنند که موجب غفلتِ او نسبت به خوبی ها و خوبان از جمله نام و یاد امام زمان می‌شود. در این حالت، هر چه قدر در مورد اهمّیّت این موضوع به او تذکّر داده شود، به درک درستی از آن دست نمی‌یابد. چون سینه ای که بر اثر سیاهی گناهان، لطافت و سپیدی خود را از دست دهد، هر گز نور حقیقت بر آن نمی‌نشیند و در نتیجه حقابق را درک نمی‌کند. و مهمترین دلیل تیرگی دل جز تأثیر گناهان و ثمره‌ی کوتاهی در انجام اعمالِ شرعی، چیز دیگری نیست. انجام گناهانی همچون غیبت، دروغ، تهمت، کینه توزی، حسد، ریا، تکبّر، نگاه به نامحرم، ربا، گرانفروشی، کم فروشی، ترک امر به معروف و نهی از منکر، بی خیالی در رفع مشکلات مسلمانان به خصوص همسایه ها و اقوام، ترک صله‌ی رحم، بی خیالی در به جای آوردن نماز، و بدتر از همه توجیه انجام گناهان و... باعث می‌شوند تا انسان نتواند از پس ظلمت آن ها، نور هدایتگر امام زمان را ببیند و با یاد او زندگی کند.
گاهی شدّت این تیرگی به حدّی می‌رسد که انسان دیگر نمی‌تواند نور حقیقت را با چشم ببیند و سخن حق را با گوش ‌بشنود. حتّی ممکن است از اعتقاد به امام زمان برگردد و خورشید وجود آن حضرت را انکار کند. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید:
((سرانجامِ کسانی که اعمال بد مرتکب شدند، به جایی رسید که آیات خدا را تکذیب کردند و آن را به مسخره گرفتند.)) (۹) آیا غیر از این است؟ آیا جز کسانی که غوطه ور در گناهان و آلودگی ها هستند کسی چنین مسئله ی مهمّی را فراموش کرده یا از آن غافل می‌شود؟
البتّه انسان باید با همّت، و توسّل به مولای مان حضرت مهدی عجل الله تعال فرجه الشریف، خود را از تیرگیهای گناهان نجات داده، از محرّمات دوری کند؛ و به لطف الهی علاوه بر طی کردن مراحل قبلی، تا حدّ امکان نیز از مکروهات پرهیز کند تا از این طریق بتواند از ظلمت گناهان رهایی یافته، در پرتو نور هدایتگر امام زمان به بندگی و عبودیّت خدا بپردازد.
دوست عزیز! نظر شما چیست؟ شما بگویید در این زمینه چه کاری باید انجام داد؟

۵) تأثیر عجیب لقمه‌ی حرام
یکی دیگر از عواملی که موجب می‌شود تا انسان از وجود خورشیدِ عالم تابِ انسانیّت، حضرت مهدی غافل گردد؛ تأثیرات عجیبِ غذایی است که از طریق حرام به او رسیده است. خواننده‌ی عزیز! گرچه این عامل به طور خاص یکی از گناهان کبیره است و مربوط به قسمت قبل می‌باشد امّا به دلیل تأثیر شگرف آن در گمراه شدن انسان و در نتیجه فراموش کردن حضرت مهدی و غفلت از او، تصمیم گرفتیم گفتار مستقلّی را به آن اختصاص دهیم.
لقمه‌ی حرام، قلب انسان را فاسد می‌کند و زمینه را برای ارتکاب گناهان کبیره فراهم می‌کند. نکته‌ی مهم آنکه لقمه‌ی حرام فقط از طریق دزدی و غارت بدست نمی‌آید بلکه از راه‌های دیگری همچون ربا، کم فروشی، احتکار، خمس ندادن، فروختن جنس بدون کیفیّت و معیوب به قیمت گران، تبلیغِ اغراق آمیزِ جنسی که ارزشِ واقعی آن بسیار کمتر است و... نیز بدست می‌آید. همه‌ی این ها مواردی هستند که باید به آن ها توجّه کنیم تا غذایی را که مصرف می‌کنیم آلوده به حرام نشود؛ چون خداوند در قرآن کریم دستور داده است:
((ای مردم از آنچه در روی زمین، حلال و پاکیزه هست بخورید و دنبال گام‌های شیطان نروید.)) (۱۰)
امام باقرعلیه السلام ذیل این آیه فرموده‌اند: پیامبر اکرم فرمودند: ((عبادت، هفتاد جزء است و برترین آن ها بدست آوردن مال و رزق حلال است.)) (۱۱)
بنابراین انسان باید در کسب روزی دقّت کند تا کسب و درآمدِ او با اموال شبهه‌ناک مخلوط نگردد و لقمه‌ی حرام وارد بدن او و خانواده اش نگردد چرا که تأثیر آن بر قلب و دل انسان به گونه‌ای است که علاوه بر غفلت از امام زمان ممکن است انسان را جسور کرده و موجب شود تا از دستورات ایشان پیروی نکند و یا حتّی به دشمنی با او بپردازد. آیا این طور نیست؟
البتّه با دقّت در کسب روزی و قانع بودن و نیز رعایت احکام شرعی در معامله ها، می‌توانیم کسب خود را حلال و قلب خود را پاکیزه کنیم و در نتیجه دل خود و خانواده مان را محلّ یاد و نور امام زمان کنیم.
دوست عزیز نظر شما در این زمینه چیست؟ شما چه پیشنهادی دارید؟
۶) تأثیر محیط و مشغله‌های کاری
آخرین عاملی که ما در اینجا به آن اشاره می‌کنیم و به نظر می‌رسد در غفلت از مولایمان حضرت مهدی تأثیر داشته و به گونه ای در زندگی همه نیز وجود دارد، محیط پیرامون ما است.
دوستدار امام زمان و کسی که می‌خواهد همواره به یاد او باشد، باید مراقب کلیه ی عواملی باشد که باعث غفلت از آن حضرت می‌شوند؛ به خصوص عامل محیط و مشغله‌هایی که تأثیر زیادی در منحرف کردن افکار و عقاید به سمت خود دارند.
مشغله‌های کاری و معیشتی و مشکلات متعددی که در زندگی هر انسانی بوجود می‌آید، ناخودآگاه ذهن انسان را به خود معطوف کرده، سبب می‌شوند تا ذهن و دل انسان مشغول آن امور شود که متأسفانه به این ترتیب، از مقصود اصلی که توجّه به پروردگار متعال و حجت او است، غافل شود.
اگرچه مشغله‌های کاری و اقتصادی در زندگی تمام انسان ها وجود دارد ولی برخورد همه با آن یکسان نیست. با نگاهی به زندگی انسان‌های موفق و علما و کسانی که شب و روز خود را با نام و یاد مولایشان سپری کرده اند، متوجّه می‌شویم که:
افزایش محبت قلبی و برقراری پیوند با امام زمان
سبب شده است تا آن ها همزمان با وارد شدن به مسائل و مشکلات، خود را نباخته، هرگز از امام زمان خود غافل نشوند بلکه مسائل و مشکلات را با توسل و مدد از امام زمان برطرف کنند. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: ((ای کسانی که ایمان آورده اید، صبر کنید و صابر باشید و رابطه برقرار کنید و تقوای الهی پیشه کنید، شاید رستگار شوید.)) (۱۲)
امام صادق(علیه السلام) در تفسیر این آیه فرموده اند: ((... با امامتان رابطه برقرار کنید...)) (۱۳)
پس با پیوند و ارتباط قلبی با امام زمان می‌توان بر محیط پیرامون و مشغله‌های آن غلبه کرده، به جای این که آن ها عاملی برای غفلت از مولایمان شوند؛ برعکس عاملی برای نزدیکی و تقرب به آن حضرت و در نتیجه رستگار شدن و موفقیت بیشتر ما شوند.
دوست عزیز نظر شما چیست؟ شما در این رابطه چه می‌گویید؟
ــــــــــــــــــــــــ

پی نوشت:

۱. مفاتیح الجنان
۲. بحارالانوار، ج ۲۳ ص ۲۹.
۳. بحارالانوار، ج ۲۳ ص ۹۴.
۴. سوره زمر، آیه ی۹.
۵. سوره نساء، آیه ی ۱۳۶.
۶. سوره عنکبوت، آیه ی ۲ و ۳.
۷. سوره جاثیه، آیه ی ۲۳.
۸. اصول کافی، ج ۱ ص ۱۸۰.
۹. سوره روم، آیه ی۱۰.
۱۰. سوره بقره، آیه ی ۱۶۸.
۱۱. تفسیر جامع، ج ۱ ص ۲۸۱.
۱۲. سوره آل عمران، آیه ی ۲۰۰.
۱۳. تفسیر نورالثقلین، ج ۱ ص ۴۲۶.