طرح سؤال: شیعه می‌گویند که ابوبکر و عمردر کنار زدن علی از خلافت موفق شدند؛ از آنها می‌پرسیم خوب وقتی آنها علی [علیه السلام]را کنار زدند خلافت چه دستاوردهایی برای خودشان داشت؟!
چرا ابوبکر یکی از پسرانش را جانشین خود نکرد، چنان که طبق گفتة شیعیان علی فرزندش حسین را جانشین خود قرار داد؟! و چرا عمر یکی از فرزندانش را به عنوان جانشین خود تعیین نکرد؟!
پاسخ کوتاه:
۱-حب ریاست، کبر و غرور، قتل و غارت و... از دستاوردهای خلافت خلفا بود!
۲-مقام امامت از سوی خداوند و رسول او تعیین می‌شود. لذا اگر فرزندان امیر المؤمنین علیه السلام به این مقام نایل شدند بخاطر نصب الهی بود نه چیزی شبیه کودتای سقیفه!
پاسخ تفصیلی
ابتدایاً باید به این نکته توجّه داشت که بسیاری از گناهان که مورد مذمّت شدید نیز هست،چه بسا بروز خارجی نداشته باشند. از جمله این گناهان حب ریاست،حسد، کبر، غرور و غیره می‌باشند که حتّی بعضاً از گناهانی که بروز خارجی نیز دارند، عظیمتر و بالاتر می‌باشند. به عنوان نمونه کبر گناهی است که شیطان به آن مبتلا گشت و به واسطه آن از درگاه الهی مطرود گشت.
بنابراین اگرچه حب جاه و قدرت بسیار برتر از حب مال و اموال می‌باشد ولی در عین حال پس از مرگ عمر،ثروت زیادی اززمین و پول از وی بجا ماند که بهترین دستاورد برای وی بود!
بهره برداری دیگری از خلافت مانند مسئله جانشینی فرزندانشان، چیزی است که در مورد خلفا تحقق نیافت به این علت که قراری که غاصبان حکومت با هم گذاشته بودند غیر از این بود چرا که اولویت خلافت و جانشینی با سردمداران سقیفه بود و فرزندان آنها از این دسته نبودند. البته این سنّت در زمان خلفای بنی امیه جای خود را باز کرد و حکومت به صورت موروثی بین آنان درآمد. در مباحث امیرالمومنین علیه السلام با خلفا نمونه‌های از نان قرض دادن خلفا به یکدیگر آمده است که مثلاً وقتی حضرت شنید که عمر برای خلافت ابوبکر پافشاری می‌کند فرمودند شیری را می‌دوشی که بخشی از آن مال توست.
اگرچه بحث امامت و جانشینی امام مجتبی علیه السلام و امام حسین علیه السلام پس از امیرالمومنین، از جانب شخص ایشان نبود بلکه سفارش خدا و رسولش بود که این منصب الهی به آنان واگذار گردید. منصب امامت، معادل خلافت نیست، ممکن است کسی امام باشد ولی خلیفه نشود. خلافت از شیون امامت است که در صورت اقبال مردم تحقق می‌یابد و اگر امام به خلافت نرسد، شان امامت وی محفوظ است.
فطرت
