خوردن گوشت خرگوش از نظر فریقین چه حکمی دارد؟
یکی از سوالاتی که در جامعه ما مطرح می‌شود این است که آیا گوشت خرگوش حلال است یا نه؟ و خوردن گوشت خرگوش چه حکمی دارد؟ متاسفانه بسیاری از مردم ما معتقد به حلیت گوشت خرگوش هستند(!) و برخی دیگر نیز معتقدند که گوشت نیمی از بدن آن حلال و نیمی دیگر حرام است(!) و یا اینکه چند نوع خرگوش وجود دارد و بعض انواع آن حلال و بعضی دیگر حلال است(!)، این سوال در موسسه مذاهب اسلامی مطرح و جواب داده شده است.
متن سوال و جواب به این شرح است:
سؤال: خوردن گوشت خرگوش از نظر فریقین چه حکمی دارد؟
جواب: از نگاه فقهاء شیعه، خوردن گوشت خرگوش حرام و از نظر فقهاء اهل سنت حلال است(۱). از دلایل حکم به حرمت از دیدگاه شیعه می‌توان به اجماع فقهاء اشاره نمود.
توضیح:
یکی از منابع استنباط احکام نزد فقهاء، اجماع است. اجماع به معنای اتفاق علماء بر یک فتوا است و از آنجایی که فقیهان بزرگوار شیعه به خصوص فقیهان نزدیک به عصر ائمه علیهم السلام مبنای فتاوایشان بر اساس روایات اهل بیت علیهم السلام بوده و حتی فتاوای آنها در بسیاری از موارد، از لحاظ متن عینا همانند روایات بوده و آنها تاکید فراوانی در حفظ روایات داشتند و از طرفی دیگر آن بزرگواران از روی هوی و هوس سخن نمی‌گفتند بلکه به مقتضای تقوا و ورع و عدالت، همواره به گفتار ائمه علیهم السلام استناد می‌جستند. از این رو اگر علمای آن زمان بر مساله ای اتفاق داشتند و در مورد آن مساله، روایتی در کتب روایی یافت نشود، معلوم می‌گردد آن فتوا مستند بر روایات یا روایتی بوده که در طول زمان به دست ما نرسیده است و اینگونه فتاوا کاشف از قول معصوم علیه السلام خواهد بود؛ لذا لازم الاتباع خواهد بود. حرمت گوشت خرگوش نیز از موارد اجماعی تمامی فقهای شیعه در گذشته و حال است و همگی به اتفاق، بر حرمت آن فتوا داده اند. (۲)
البته برخی روایات دال بر حرمت نیز در کتب روایی ما موجود است.(۳) همچنین طبق روایات دیگری، حیواناتی که چنگال داشته باشند گوشتشان حرام است(۴) و خرگوش نیز به جای سم و یا ناخن، چنگال دارد، و از سوی دیگر خرگوش از جمله حیوانات مسخ شده است و حیوانات مسخ شده نیز حرام گوشتند(۵) و در بحث لباس نمازگزار نیز روایاتی در بطلان نماز با لباسی که از پشم خرگوش درست شده باشد موجود است وحتی وجود مویی از آن به همراه لباس مصلی موجب بطلان نماز می‌گردد که با کنار هم گذاشتن این ادله حرمت گوشت خرگوش ثابت می‌شود و خلاصه اینکه حکم خرگوش در این مساله مانند حکم گربه است.
منابع:
۱. الموسوعة الفقهیة الکویتیه، ج۵،ص۱۳۳:«الأَْرْنَبُ حَلاَلٌ أَکْلُهَا عِنْدَ الْجُمْهُورِ. وَقَدْ صَحَّ عَنْ أَنَسٍ أَنَّهُ قَال: أَنْفَجْنَا أَرْنَبًا فَسَعَی الْقَوْمُ فَلَغَبُوا، فَأَخَذْتُهَا وَجِیْتُ بِهَا أَبَا طَلْحَةَ، فَذَبَحَهَا وَبَعَثَ بِوَرِکِهَا...».
۲. الموسوعة الفقهیة المیسرة، محمد علی انصاری، ج۲،ص۱۳۴:«یحرم أکل لحم الأرنب عند الفقهاء کافة، وقد ادعی الإجماع علیه جماعة، منهم: السید المرتضی، والشیخ الطوسی، وصاحب الجواهر. قال الأول:"ومما انفردت به الإمامیة: تحریم أکل الثعلب، والأرنب، والضب"، ثم قال:"والذی یدل علی صحة ما ذهبنا إلیه، الإجماع المتردد.»؛ نجاة العباد (للإمام الخمینی)، ص ۳۳۶؛ مجمع المسائل (للگلپایگانی)، ج ۱، ص ۵۴؛ توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج ۲، ص ۶۰۱، مسأله اختصاصی (بهجت، مسأله ۲۱۱۴ (مکارم).
۳. وسایل الشیعه، ج ۲۴، ص ۱۰۹.
۴. دعائم الاسلام، ج۲، ص ۶۰:« وعن أمیر المؤمنین علی علیه السلام أنه قال لا یؤکل الذیب ولا النمر ولا الفهد ولا الأسد ولا ابن آوی ولا الدب ولا الضبع ولا شی ء له مخلب»؛ عاملی، شیخ حر، وسایل الشیعه، ج ۲۴، ص ۱۰۹، مؤسسة آل البیت، قم، ۱۴۰۹ هـ ق:« عن محمد بن سنان، عن الرضا (علیه السلام) فیما کتب الیه من جواب مسایله فی العلل: وحرم الارنب، لانها بمنزلة السنور، ولها مخالیب کمخالیب السنور وسباع الوحش، فجرت مجراها مع قذرها فی نفسها، وما یکون منها من الدم، کما یکون من النساء، لانها مسخ ».
۵. خصال شیخ صدوق، ج۲، ص۱۲:«حدثنا أبوالحسن علی بن عبدالله الاسواری قال: حدثنا مکی بن أحمد ابن سعدویه البرذعی قال: حدثنا أبوزکریا بن یحیی بن عبید العطار بدمیاط قال حدثنا القلانسی قال حدثنا عبدالعزیز بن عبدالله الاویسی قال: حدثنا علی بن جعفر عن معتب مولی جعفر عن جعفر بن محمد عن أبیه عن جده عن علی بن أبی طالب علیهم السلام قال: سیل رسول الله صلی الله علیه وآله عن المسوخ قال: هم ثلاثة عشر.الفیل والدب والخنزیر والقرد والجری والضب والوطواط والدعموص والعقرب والعنکبوت والارنب والزهرة وسهیل،...».
ابنا
