یکی از گرفتاریهای جهان اسلام تعدد مفسرانی است که در تفسیر محیط پیرامون خود و حتی و جود خود، در حیرتند اما به خود جسارت میدهند و در مفهومی به نام تفسیر قرآن، به شکلی مغرورانه و فارغ از روحیه تواضع ورود میکنند.
یک مفسر قرآن لازم است به خود و دیگران گوشزد نماید که تفسیر قرآن راه پرخطری است که کوچکترین انحراف از آن میتواند اتفاقات سخت و ناگواری را رقم بزند که هم زندگی دنیوی و هم اخروی را نابود نماید.
قرآن باید با احتیاط و خضوع مفسر، تفسیر شود. نه اینکه هرچه من بگویم همان است. باید جانب احتمال را در نظر گرفت باید مدام این روحیه نزد مفسر باشد، که ممکن است این حرف من و برداشت من، با اراده خداوند یکی نباشد.
اما متاسفانه رویکردهای دیگری را مشاهده میکنیم که آکنده از تکبر و مست از غرور، دکان و دستگاه قرآن و قرآنی راه افتاده است که همین اخلاق نادرست، پرده از تفکر نادرست برمیدارد.
در شهر تهران و برخی کلان شهرها عناوینی چون "استاد مسلم" یا "مفسر قرآن" در قالب همنشینیها و حتی نمازجمعههای خصوصی، شکل گرفتهاند که طی آنها یکی تفسیر میکند، آنهم تفسیر به رای، دیگران هم تحت تاثیر آنها و آن نمازجمعهها، افکاری بسیار خطرناک را ترویج میکنند که نهایتا سر از اسلحه و سلاح و انفجار در میآورند.
این تفاسیر مبانی مختلفی دارند. یا بر اساس اندیشههای آن «حضرت استاد» شکل گرفته یا حب و بغض و سبقت جویی برای کسب نام. لذا هرکس بتواند در این مسابقه، ژست ساختارشکنانه بیشتری بگیرد، برنده است.
اینجا دیگر مهم نیست که قرآن خودش چه گفته است و اصلا مهم نیست که اولویت با کیست؟ با خدا و قرآن و اسلام است یا شئونات استاد؟!
برای تامین این نیاز کلیدواژههای جدیدی خلق میشوند از جمله «خودبسندگی قرآن» یا «قرآن به تنهایی کافی است» یا «قرآن همه چیز است» و ... که شعارهایی اغواگر هستند.
سؤال اساسی در این بخش این است: آیا قرآن به تنهایی کافی است؟ آیا بسنده کردن به قرآن با این ادعا که من آیات را با سایر آیات تفسیر میکنم، ادعای به جایی است؟
به نظر نمیرسد قرآنی که دارای کلمات رمز از جمله «الف لام میم» و «ص» و ... است بتواند کتابی باشد که اولا هرکسی بتواند از کنه آن سر در بیاورد و ثانیا ادعا کند بدون راهنمایی از جانب خدا، میتواند تکلیف اعتقاد و احکام و اخلاق را با استفاده از آن روشن کند.
البته این عبارات به معنای کنار گذاشتن کامل قرآن نیست. کسی هم چنین ادعایی نکرده. مساله بیپروایی در «خودمفسر قرآن پنداری» است که مورد نقد گرفته.
تحریریه سایت فطرت
