خودمفسر قرآن پنداری

 

یکی از گرفتاری‎های جهان اسلام تعدد مفسرانی است که در تفسیر محیط پیرامون خود و حتی و جود خود، در حیرتند اما به خود جسارت می‎دهند و در مفهومی به نام تفسیر قرآن، به شکلی مغرورانه و فارغ از روحیه تواضع ورود می‎کنند.

یک مفسر قرآن لازم است به خود و دیگران گوشزد نماید که تفسیر قرآن راه پرخطری است که کوچکترین انحراف از آن می‎تواند اتفاقات سخت و ناگواری را رقم بزند که هم زندگی دنیوی و هم اخروی را نابود نماید.

قرآن باید با احتیاط و خضوع مفسر، تفسیر شود. نه اینکه هرچه من بگویم همان است. باید جانب احتمال را در نظر گرفت باید مدام این روحیه نزد مفسر باشد، که ممکن است این حرف من و برداشت من، با اراده خداوند یکی نباشد.

اما متاسفانه رویکردهای دیگری را مشاهده می‎کنیم که آکنده از تکبر و مست از غرور، دکان و دستگاه قرآن  و قرآنی راه افتاده است که همین اخلاق نادرست، پرده از تفکر نادرست برمی‎دارد.

در شهر تهران و برخی کلان شهرها عناوینی چون "استاد مسلم" یا "مفسر قرآن" در قالب همنشینی‎ها و حتی نمازجمعه‎های خصوصی، شکل گرفته‎اند که طی آنها یکی تفسیر می‎کند، آنهم تفسیر به رای، دیگران هم تحت تاثیر آنها و آن نمازجمعه‎ها، افکاری بسیار خطرناک را ترویج می‎کنند که نهایتا سر از اسلحه و سلاح و انفجار در می‎‌آورند.

این تفاسیر مبانی مختلفی دارند. یا بر اساس اندیشه‎های آن «حضرت استاد» شکل گرفته یا حب و بغض و سبقت جویی برای کسب نام. لذا هرکس بتواند در این مسابقه، ژست ساختارشکنانه بیشتری بگیرد، برنده است.

اینجا دیگر مهم نیست که قرآن خودش چه گفته است و اصلا مهم نیست که اولویت با کیست؟ با خدا و قرآن و اسلام است یا شئونات استاد؟!

برای تامین این نیاز کلیدواژه‎های جدیدی خلق می‎شوند از جمله «خودبسندگی قرآن» یا «قرآن به تنهایی کافی است» یا «قرآن همه چیز است» و ... که شعارهایی اغواگر هستند.

سؤال اساسی در این بخش این است: آیا قرآن به تنهایی کافی است؟ آیا بسنده کردن به قرآن با این ادعا که من آیات را با سایر آیات تفسیر می‎کنم، ادعای به جایی است؟

به نظر نمی‎رسد قرآنی که دارای کلمات رمز از جمله «الف لام میم» و «ص» و ... است بتواند کتابی باشد که اولا هرکسی بتواند از کنه آن سر در بیاورد و ثانیا ادعا کند بدون راهنمایی از جانب خدا، می‎تواند تکلیف اعتقاد و احکام و اخلاق را با استفاده از آن روشن کند.

البته این عبارات به معنای کنار گذاشتن کامل قرآن نیست. کسی هم چنین ادعایی نکرده. مساله بی‎پروایی در «خودمفسر قرآن پنداری» است که مورد نقد گرفته.



تحریریه سایت فطرت