این مطلب از نظر تاریخ مسلم است که تا خدیجه زنده بودرسول خدا زن دیگری نگرفت و خدیجه بنا بر قول مشهور و صحیحسال دهم بعثتیعنی بیست و پنجسال پس از این ازدواجفرخنده و میمون از دنیا رفت،و زنهای متعدد و زیاد دیگری را کهرسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)به ازدواج و همسری خویش درآورد همگی پساز وفات خدیجه بود،و در جای خود-در بحث تعدد زوجاترسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)-انشاء الله تعالی خواهیم گفت که این داستانبهترین دلیل و شاهد بر این مطلب است که انگیزه ازدواجهایمکرر رسول خدا پس از وفات خدیجه انگیزههای سیاسی واجتماعی بوده که آن بزرگوار میخواسته بدین وسیله پیوندهایمحکم و بیشتری با افراد سرشناس و قبایل معروف عرب پیداکرده و از این طریق برای پیشرفت اسلام و مکتب مقدس خوداستفاده و بهره بیشتری ببرد بشرحی که بخواستخدای تعالیپس از این خواهیم گفت.
و گرنه معقول نیست کسی مانند رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)که از هر گونه امکانات مادی بهرهمند بوده و همه جاذبههایی را کهمعمولا مورد توجه زنان میباشد همچون فصاحت زبان و زیباییخارق العاده صورت و شهرت فامیلی و شخصیت ذاتی،و در یکجمله آنچه خوبان همه داشتند همه را دارا باشد ولی تا سن پنجاهسالگی با یک زن بیوه دو شوهر کرده بچهداری که از نظر سن نیزپانزده سال یا چیزی کمتر از او بزرگتر استسازگاری کند،وهیچ به فکر ازدواج مجددی نیفتد،و پس از وفات او آنهمه زنبگیرد...و باز هم مانند دشمنان مغرض و مخالف اسلام بگوییمهدف آنحضرت در آن ازدواجها استفادههای مالی و یاکامیابیهای جنسی بوده و بناچار باید این حقیقت را بپذیریم کههدف،همان هدف مقدس ترویج اسلام با استفاده از یک وسیلهطبیعی و اجتماعی بوده که روی بافت اجتماع آن روز بهترین وسیلهبوده است و انشاء الله در جای خود توضیح بیشتری در این بارهخواهیم داد.
بخشی از فضایل خدیجه
..... این حدیث در کتابهای حدیثی شیعه و اهل سنت آمده کهرسول خدا-صلی الله علیه و آله-فرموده:
«کمل من الرجال خلق کثیر و لم یکمل من النساء الآمریم،و آسیه امراة فرعون،و خدیجة نتخویلد،و فاطمة بنت محمد» (۱) یعنی از مردان گروه زیادی به کمال رسیدند ولی از میانزنان جز چهار زن کسی به مرحله کمال نرسید:مریم،و آسیههمسر فرعون،و خدیجه دختر خویلد،و فاطمه دختر محمد.
و در حدیث دیگری که ابن حجر در کتاب الاصابه و دیگراناز ابن عباس روایت کردهاند اینگونه است که گوید:رسولخدا(صلی الله علیه و آله و سلم)چهار خط روی زمین ترسیم کرده آنگاه فرمود:
«افضل نساء اهل الجنة خدیجة،و فاطمة و مریم و آسیة». (۲)
یعنی برترین زنان اهل بهشت: خدیجه و فاطمه و مریم وآسیه هستند...
و در روایت دیگری که او و ابن عبد البر و دیگران از رسولخدا(صلی الله علیه و آله و سلم)با مختصر اختلافی روایت کردهاند اینگونه است که فرمود:
«خیر نساء العالمین اربع،مریم و آسیه و خدیجه و فاطمه» (۳)
یعنی بهترین زنان جهانیان چهار زن هستند:مریم و آسیه وخدیجه و فاطمه.
و از عایشه روایت کردهاند که گوید:هیچگاهنمیشد که رسول خدا از خانه بیرون رود جز آنکه خدیجه را یادمیکرد و ستایش و مدح او را مینمود، تا اینکه روزی طبق همان شیوهای که داشت نام خدیجه را برد و او را یاد کرد،دراینوقت رشک و حسد مرا گرفت و گفتم:
«هل کانت الا عجوزا فقد ابدلک الله خیرا منها». (۴) خدیجه جز پیرزنی بیش نبود در صورتی که خداوند بهتر از اوبهره تو کرده.!
عایشه گوید:در اینوقت رسول خدا-که این سخن مرا شنیدغضبناک شد بحدی که از شدت غضب موهای جلوی سرآنحضرت حرکت کرد آنگاه فرمود:
«و الله ما ابدلنی الله خیرا منها،آمنت اذ کفر الناس،و صدقتنیو کذبنی الناس،و واستنی فی مالها اذ حرمنی الناس و رزقنی اللهمنها اولادا اذ حرمنی اولاد النساء». بخدا سوگند خداوند بهتر از او زنی به من نداده،او بود کهبمن ایمان آورد هنگامی که مردم کفر ورزیدند،و او بود که مراتصدیق کرد و مردم مرا تکذیب نموده(و دروغگویم خواندند)و او بود که در مال خود با من مواسات کرد(و مرا بر خود مقدمداشت)در وقتی که مردم محرومم کردند،و از او بود که خداوندفرزندانی روزی من کرد و از زنان دیگر نسبت بفرزند محروممساخت.
عایشه گوید:با خود گفتم:دیگر از این پس هرگز به بدی اورا یاد نخواهم کرد (۵). چ
و در روایت اربلی در کشف الغمه اینگونه است که علیعلیه السلام فرمود:روزی نزد رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)نام خدیجه سلامالله علیها برده شد و رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)گریست.عایشه که چناندید گفت:
«...ما یبکیک علی عجوز حمراء من بنی اسد؟فقال صدقتنی اذکذبتم و آمنت بی اذ کفرتم،و ولدت لی اذ عقمتم،فقالت عایشه:
فما زلت اتقرب الی رسول الله-صلی الله علیه و آله-بذکرها» (۶) یعنی چه گریهای است که برای پیرزنی سرخ رو از بنی اسدمیکنی؟
رسول خدا فرمود:او مرا تصدیق کرد هنگامی که شماتکذیبم کردید.و بمن ایمان آورد در وقتی که شما کافر شدید.
و برای من فرزند آورد که شما نیاوردید!
عایشه گوید:از آن پس پیوسته من با یاد خدیجه و با نام او بهرسول خدا تقرب میجستم.(و هرگاه میخواستم رسول خدابمن توجه کرده و به سخنم گوش دهد سخنم را با نام خدیجه شروع میکردم).
و در چند حدیث از طریق شیعه و اهل سنت آمده که رسولخدا خدیجه را به خانهای در بهشت مژده داد که در آن دشواری ورنجی نخواهد بود (۷) و سلام خدای تعالی را که بوسیله جبرییل برای خدیجه آوردهبود به وی ابلاغ (۸) فرمود و خدیجه نیز در پاسخ عرض کرد:
«...الله السلام و منه السلام و علی جبرییل السلام...» (۹)
و در حدیثی که عیاشی در تفسیر خود از ابی سعید خدریروایت کرده اینگونه است که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)فرمود.در شبمعراج هنگامی که بازگشتم به جبرییل گفتم:آیا حاجتیداری؟ گفت:
«حاجتی ان تقرا علی خدیجه من الله و منی السلام...».
حاجت من این است که خدیجه را از سوی خداوند و از سویمن سلام برسانی.و چون رسول خدا سلام خدا و جبرییل را بهخدیجه ابلاغ فرمود،خدیجه در پاسخ گفت:
«ان الله هو السلام،و منه السلام،و الیه السلام» (۱۰).
و بالاخره خدیجه سلام الله علیها همان بانوی بزرگوار استکه به اجماع اهل تاریخ نخستین زن و یا نخستین انسانی استکه به رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)ایمان آورد...
و وسیله آرامشی برای آنحضرت در برابر طوفانهای حوادثسهمگین و اندوههای فراوان آغاز رسالت بود...
و با ایثار مال فراوان خود برای پیشرفت اسلام در روزهاییکه اسلام نیاز شدید به بودجه داشت بزرگترین حق را بر همهمسلمانان جهان تا روز قیامت دارد...
و سختترین مشکلات را بخاطر حفظ ایمان بخدا و دفاع ازاسلام و رهبر بزرگوار آن متحمل شد و فضایل بسیار زیاد دیگری...
۱- مجمع البیان ج ۵ ص ۳۲۰ تفسیر کشاف ج ۳ ص ۲۵۰،تفسیر ابن جریر ج ۳ص ۱۸۰.
۲- الاصابه ج ۴ ص ۳۶۶.اسد الغابه ج ۵ ص ۴۳۷.خصال صدوق ج ۱ ص ۹۶.
۳- الاصابه ج ۴ ص ۳۶۶،و استیعاب ج ۲ ص ۷۲۰ و ۷۵۰ و تفسیر ابن جریرج ۳ ص ۱۸۰ و مجمع الزواید هیثمی ج ۹ ص ۲۲۳.اسد الغابه ج ۵ ص ۴۳۷.
۴- لابد-طبق این روایت-منظورش از بهتر،خودش بوده که جوان و دختر بوده است!
۵- اسد الغابه ج ۵ ص ۴۳۸.الاصابه ج ۴ ص ۲۷۵.
۶- بحار الانوار ج ۱۶ ص ۸.
۷- بحار الانوار ج ۱۶ ص ۱۱.و الاصابه ج ۴ ص ۲۷۵.و اسد الغابه ج ۵ ص ۴۳۸.
۸- الاصابه ج ۴ ص ۲۷۴ و اسد الغابه ج ۵ ص ۴۳۸.
۹- بحار الانوار ج ۱۶ ص ۱۱.
۰- سفینة البحار ج ۱ ص ۳۷۹.
منبع:درسهایی از تاریخ تحلیلی اسلام /جلد ۲ / فصل دهم/ بخشهای"تا خدیجه زنده بود رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) زن دیگری اختیار نکرد"و"شمهای از فضایل خدیجه"/حجة الاسلام و المسلمین رسولی محلاتی /انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی /با همکاری: ماهنامه پاسدار اسلام
/
سایت فطرت