بحث از زندگانی و سیره ی معصومین(علیه السلام) به ویژه حضرت صدّیقهی کبری فاطمهی زهرا(سلام الله علیها) دارای آثار و برکاتی است که از جمله آنان تفکّر و اندیشه عبرت آموزی تقویت ایمان الگو گرفتن درسِ وحدت ریشهیابی و حلّ مشکلات احیای دین و ایمان ارتباط با بزرگان و درس دین داری و تقوا می‌باشد.
جایگاه و مقامات دختر مکرّم پیامبرِ اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) حضرت فاطمه ی زهرا(سلام الله علیها) نزد پروردگار از نزول"آیـــهی تطهیر* آیه ی مباهله**آیه ی مودّت*** و سورهی الکوثر"به دست میآید. شخصیتی که بر طبق آیهی تطهیر از هر گونه ناپاکی منزّه هست و بر طبق سورهی کوثر منبع و مصداق خیر کثیر(ارزش فراوان) و بر طبق داستان مباهله حضور در کنار پدر بزرگوارش پیامبر مکرّم حضرت محّمدِ مصطفی(صلی الله علیه و آله و سلم) شوهرش حضرت علیِّ مرتضی(علیه السلام) فرزندان ارجمندش حَسَنین(علیهما السلام) اتمام حجت الهی به رهبر مسیحیان و مخالفان شد. از برکات و آثار وجودی آن حضرت بیش از هزار سال می‌گذرد و میلیونها انسان در هر شبانه روز با استمداد از شخصیت معنوی آن بزرگوار به پیشگاه خداوند توسل می‌جویند. امید است خوانندگان عزیز در این نوشتار کوتاه با گوشه‌هایی از شخصیت و برکاتِ وجودی اول الگو و اسوه ی زنان جهان و بانوی عصمت و طهارت و کرامت(سلام الله علیها) آشنا شوند.
۱ ـ میلاد کوثر نور
بزرگانی همانند شیخ کلینی شیخ طوسی ابن شهرآشوب شیخ طبَرسی اربلّی سیّد ابن طاووس و علامه مجلسی(رضوان الله علیهم) ولادت آن بزرگوار را روز جمعه بیستم جمادی الثانی در سال پنجم بعثت(در سنّ ۴۵ سالگی پیامبر اکرم صلّی الله علیه وآله) از پدری که اشرف مخلوقات و خاتم پیامبران بود و مادری پاک دامن به نام خدیجة بنت خُویلِد(سلام الله علیها) در شهر مکّهی مکرّمه می‌دانند. (۱)
داستان بارداری حضرت بسیار قابل توجه و آموزنده است. روایت شده رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) روزی با اصحاب خود از جمله حضرت علیّ بن ابی طالب(علیه السلام) عمّار بن یاسر حمزة و عباس بن عبد المطّلب نشسته بودند که جبرییل امین بر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) نازل و ندا داد:« ای محمّد پروردگارت جلّ و علا سلامَت میرساند و می‌فرماید: چهل روز از خدیجه دوری گزین».
به این ترتیب پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) روزها روزه بود و شب ها در منزل فاطمه بنت اسد(مادر امام علیّ علیه السلام) تا صبح عبادت می‌کرد. پس از چهل شبانه روز فرشتهی وحی طبقی از طعام بهشتی برای پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) آورد و گفت:« پروردگار می‌فرماید: امشب با این طعام ها افطار کن و شب نزد خدیجه برو و با او نزدیک شو که خداوند می‌خواهد در این شب از نسل تو و خدیجه فرزندی پاک بیافریند». آری نور وجودِ مقدّس حضرت فاطمهی زهرا(سلام الله علیها) این چنین منعقد شد.
۲ ـ اسامی القاب و کنیه ها
برای حضرت زهرا(سلام الله علیها) بیش از یک صد اسم لقب و کنیه گفته شده که مهم ترین آن ها عبارتند از: فاطمة بتول مبارکة محدثّة راضیّة مرضیّة طاهرة صدّیقة سیّدة حوریّة نوریّة شهیدة محبوبة عفیفة حبیبة صفیّة عالمة معصومة مظلومة منصورة جمیلة مطهّرة حکیمة عقیلة عابدة باکیة صابرة امینة امّ الایمة امّ ابیها امّ الخیرة امّ الفضایل امّ المومنین امّ العلوم و....
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «انّما سُِمّیت ابنتی فاطمة لأنّ اللّه فطَمَها و فَطم مُحبّیها من النّار». یعنی همانا دخترم «فاطمه» نامیده شده زیرا خداوند او و دوست دارانش را از آتش جهنّم می‌رهاند. (۲)
۳ ـ تربیت فضایل و کمالات انسانی
رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «فاطمة(سلام الله علیها) سیّدة نساء العالَمین». یعنی (دخترم) فاطمه خانم و بهتر بانوان جهانیان است. (۳)
هم چنین فرمود: «فاطمة أعزّ البریّة علیّ». یعنی فاطمه(سلام الله علیها) عزیزترین آفریدگان خداوند نزد من است. همین طور فرمود: «انّها بَضعة منّی او شَجعة منّی». یعنی فاطمة(سلام الله علیها) پاره تنِ من و بخشی از وجودم می‌باشد. (۴)
در شأن و فضایل و کمالات حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) سخنان فراوانی نقل شده است که علاقه مندان به آثار و منابعی مانند فضایل الخمسة من الصحاح الستّة تــــالیف مرحوم آیت الله سید مرتضی حسینی فیروزآبادی(ج۳ المقصد الثالث) و منابع روایی دیگر مراجعه نمایند.
حضرت صدّیقهی کبری در نگاه ائمه ی معصومین(علیه السلام) صحابه محبّان و دانشمندان اسلامی و غیر اسلامی نیز از شخصیت و جایگاه بلند مرتبهای برخوردار است که به چند نمونه اشاره می‌شود:
امام جعفر بن محمّدٍ الصادق(علیه السلام) فرمود: «انّما سُمّیت فاطمة لأن الخلق فُطموا عن معرفتها». یعنی همانا فاطمه نامیده شده است زیرا مردم مخلوقات از درک و فهم مقام او ناتوانند. (۵)
امّ سلمة می‌گوید: «هرگاه فاطمه(سلام الله علیها) خدمت رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) می‌رسید حضرت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) به پا بر می‌خواست و دخترش را می‌بوسید و به او خوش آمد می‌گفت و دستش را می‌گرفت و در جای خود می‌نشاند... راز خود را با او در میان می‌گذاشت و در انجام کارها با او مشورت می‌کرد». (۶)
ابن صبّاغ مالکی می‌نویسد: «فاطمه دختر کسی است که سوره اِسراء(بنی اسراییل) در شأن او نازل شده است وی همسنگ خورشید و ماه و دخت برترین انسان میلادش پاکیزه و به اتفاق دانشمندان بانوی بانوان است». (۷)
۴ـ ویژگی ها و کمالات انسانی آن حضرت
الف: دانش و معرفت
آن علیا مخدّره یکی از راویان حدیث و حاملان آن بوده است به طوری که «مُصحَف فاطمة» یکی آثار منسوب به آن حضرت هست که متأسفانه باقی نمانده است! ولی گفته می‌شود در اختیار حضرات ائمه ی اهل بیت(علیه السلام) بوده که به یکی پس از دیگری منتقل شده و هم اکنون در اختیار منجی عالم بشریت حضرت مهدی موعود(عجّل الله فرجه) می‌باشد.(علاقه مندان جهت اطلاع بیشتر به کتابچهی"پژوهش گونه ای در باره ی مصحفِ فاطمه(سلام الله علیها)"به قلم استاد محمدعلی مهدوی راد از انتشارات مشعر مراجعه نمایند).
در خطبههایی که حضرت فاطمه ی زهرا(سلام الله علیها) بعد از رحلت جان سوز پدر بزرگوارش نبیّ مکرّم(صلی الله علیه و آله و سلم) در جمع صحابه در مسجد النبیّ(صلی الله علیه و آله و سلم) و در خانه ی خود ایراد فرمود بهترین دلیل بر علم و دانش و معرفت ایشان می‌باشد. (۸)
ب ـ فضایل اخلاقی
صفات و کمالات اخلاقی مانند: نجابت مروّت سخاوت شجاعت بخشش جمال و اندام موزون نرم خویی سعه صدر صبر و بردباری مهربانی متانت عفّت و پاک دامنی خویشتن داری حق گویی حفظ اسرار وفای به عهد و پیمان صداقت و راست گویی ایثار تقوا وعبودیت صراحت لهجه و فصاحت کلام قناعت پیشگی ساده زیستی مناعت طبع دوری از تجمّل غرور حِرص غیبت تهمت دروغ و... بخشی از دنیای شخصیت ممتاز آن یگانهی دوران و جگر گوشه پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) هست که این گونه صفات و کمالات اخلاقی و معنوی فقط در بانوان آسمانی و ملکوتی یافت می‌شود.
ج ـ ایمان خداشناسی بندگی
رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «انّ ابنَتی فاطمة(سلام الله علیها) ملأ اللّه قلبها وجوارحها ایماناً الی مشاشها ففرغت لطاعة اللّه». یعنی خداوند دل و جوارح دخترم فاطمه(سلام الله علیها) را عمیقاً سرشار از ایمان ساخته است و او همواره در اطاعت و فرمان برداری خداوند به سر می‌برد. (۹)
حسن بصری می‌گوید: در میان امت اسلامی فردی نیایش گرِ و اهل عبادت از فاطمه سراغ ندارم. وی به قدری به عبادت (ذکر و رکوع و سجود و دعا) می‌ایستاد که پاهای مبارکش متورّم می‌شد و از ترس خدا در نماز نفسَش به شماره می‌افتاد. (۱۰)
د ـ جهاد و مبارزه پی گیر برای خدا
آن حضرت پس از ظهور اسلام در کنار پدر بزرگوار مادر مکرّمه اش و بنی هاشم در حالی که کودکی دو ساله بود به مدت سه سال در محاصره شِعب ابی طالب شرکت داشت و انواع سختی ها و مشکلات و دشواری‌های زندگی را با اخلاص تحمل نمود. (۱۱) حدود یک سال بعد مادر فداکار و مهربان خود را هم از دست داد.
آن بزرگوار پس از هجرت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) به مدینه به همراه چند تن از بانوان مسلمان سختی‌های زیادی را نیز متحمل شد و در محله ی «قبا» به پدر ملحق گردید.
در جنگ‌های بَدر اُحد أحزاب خیبر تبوک فتح مکّه و... همانند سایر بانوان مسلمان حضور داشت و نقش و وظیفهی انسانی و اسلامی به جنگ جویان مسلمان و درمان آن ها و سایر خدمات را ایفاء نمود.
۵ ـ ازدواج و تربیت نسل پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)
در سال دوم هجرت که آرامش نسبی در بین مسلمانان مدینه بر قرارشده بود بزرگان قریش مکرر برای ازدواج با ایشان از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) خواستگاری کردند ولی نه تنها حضرت زهرا(سلام الله علیها) نمی‌پذیرفت بلکه پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) نیز می‌فرمود: «در بارهی ازدواج او منتظر فرمان خدا هستم». تا اینکه امام علیّ بن ابی طالب(علیه السلام) در حالی که بیست و یک سال سنّ داشت به خواستگاری صدیقهی کبری(سلام الله علیها) آمد و مورد پذیرش پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و دخترش واقع شد و این ازدواج آسمانی با کمترین هزینه و ساده ترین شکل انجام شد که همواره برای انسان‌های دوست دار کمال و عشق و معنویت الگو و درس آموز بوده هست و خواهد بود. (۱۲)
ثمرهی این پیوند نیک و پسندیده(هم کُفو بودن) ولادتِ فرزندانی همانند سبط أکبر حضرت امام حسن(علیه السلام) سیّد الشهداء حضرت امام حسین(علیه السلام) حضرت زینبِ کبری(سلام الله علیها) امّ کلثوم و محسنِِ شهید(سقط شده) می‌باشد که تا قیامت افرادی مانند آن ها زاییده نشده و نخواهد شد. (۱۳)
حضرت زهرا(سلام الله علیها) فرزندانی را تربیت نمود که هر کدام با ایفای نقش بی نظیر خود درس عزّت و سربلندی عشق و وفاداری تقوا و عبودیت صبر و شکیبایی شجاعت و کرامت جهاد و مبارزه مهر و عاطفه ایثار و گذشت جان فشانی در راه خدا و اسلام صلح و مدارا و... را از خود به یادگار گذاشتند و برای مسلمانان اسوه و الگو شدند.
از جمله برکات وجودی این شخصیت بیمانند و بی نظیر ادامه یافتن نسل او و ذرّیه ی پیامبراعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) از طریق اولاد ائمهی معصومین(علیه السلام) در تاریخ بشر تاکنون و در آینده می‌باشد که نتیجهی آن تبلیغ و ترویج و گسترش فرهنگ و معارف اسلام نابِ محمدی(صلی الله علیه و آله و سلم) از سوی سادات و نسل فاطمه ی اطهر(سلام الله علیها) در میان بشریت بوده و خواهد بود. تاریخ اسلام تلاش و زحمات آنان را به خوبی ضبط و ثبت نموده است. پدیده ی انقلاب شکوه مند اسلامی در زمان ما به رهبری فقیه دوراندیش و سِتُرگ حضرت آیت الله العظمی امام خمینی(ره) و حفظ و استمرار آن به رهبری حضرت آیت الله خامنه ای(دام ظله) نیز از برکات نسل آن خیرِ کثیر و منشأ برکات فراوان دخت پیامبر مکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) حضرت فاطمه ی زهرا(سلام الله علیها) می‌باشد.
در پایان ضمن عرض تبریک میلاد نورانی و پر خیر و برکت حضرت صدّیقه ی زهرا(سلام الله علیها) یگانه دخت خاتم الأنبیاء حضرت محمّدِ مصطفی(صلی الله علیه و آله و سلم) به پیشگاه حضرت مهدی موعود(عجّل الله فرجه) مقام معظم رهبری(دام ظلّه) عموم شیعیان جهان و شیفته گان و محبّان واقعی آن بزرگوار از خداوند بزرگ می‌خواهیم توفیقِ شناخت بیشتر آن حضرت و الگو گیری از راه و رسم و سیره و زندگی ایشان را به همه به ویژه بانوانِ مسلمان عنایت فرماید. ان شاء الله.
«سلامٌ اللّه علیها یَوم وُلدت و یَوم اُستشهدت و یَوم تُبعث حیّاً»
منابع:
*سوره احزاب آیه ی ۳۳
**سوره آل عمران آیه ی۶۱
***سوره شوری آیه ی ۲۳
پی‌نوشت‌ها:
۱. کلینی اُصول الکافی ۱: ۴۵۷ طوسی مصباح المتهجد ۳: ۷۷۳ اربلّی کشف الغمة...۲:۷۵ طبرسی اِعلام الوری بأعلام الهدی: ۹۰ طبری(ابن رستم) دلایل الإمامة:۱۰ سید ابن طاووس الإقبال الأعمال...: ۲۶۳ ابن شهر آشوب المناقب... ۳: ۳۵۷ مجلسی بحار الأنوار... ۴۳:۷
۲. کلینی اصول الکافی ۱: ۴۶۱ ابن شهر آشوب المناقب...۳: ۳۵۷ مجلسی بحار الأنوار... ۴۳: ۱۶ درس نامه ی حضرت فاطمه(سلام الله علیها) از ولادت تا شهادت مجید جعفر پور ۳۰.
۳. حاکم النیشابوری المستدرک علی الصحیحین ۳: ۱۷۰ ابو نعیم الإصفهانی حلیة الأولیاء... ۲: ۳۹.
۴. طوسی الأمالی مجلس ۱ ح۳ أهل البیت(علیه السلام) من کتاب أعیان الشیعة... سید محسن امین العاملی تحقیق: المجمع العالمی لأهل البیت(علیه السلام) ۱: ۴۹۱.
۵. مجلسی بحار الأنوار... ۴۳: ۱۹.
۶. المجمع العالمی لأهل البیت(علیه السلام) أعلام الهدایة فاطمة الزهراء(سلام الله علیها)«سیّدة النساء» ۳: ۳۶.
۷. ابن صبّاغ المالکی الفصول المهمّة فی معرفة الأیمة(علیه السلام) ۱۲۱.
۸. ابن المغازلی المناقب... ۲۶۴ اربلّی کشف الغمة...۲: ۱۷۶ طبری دلایل الامامة ۶۵آغا بزرگ الطهرانی الذریعة... ۲۱: ۴۲۴۸. (کتاب‌هایی با عنوان"مسند فاطمة الزهراء(سلام الله علیها)"از سوی نویسندگان شیعی و سنّی نوشته شده که علاقه مندان می‌توانند به جدیدترین آن ها به قلم استاد شیخ عزیز الله عطاردی مراجعه نمایند).
۹. مجلسی بحار الأنوار... ۴۳: ۵۶.
۱۰. همان ۴۳: ۸۴ دیلمی أعلام الدین فی صفات المومنین ۲۴۷.
۱۱. طبری(محمد بن جریر) تاریخ الاُمم و الملوک ۱: ۴۲۶.
۱۲. شیخ صدوق الخصال ۶۴۰ الأمالی ۴۷۴ مجلسی بحار الأنوار... ۴۳: ۱۱۱.
۱۳. اربلّی کشف الغمة...۱: ۴۷۲ خطیب البغدادی تاریخ بغداد ۱: ۳۱۶.
//
ابنا
