جایگاه"امانتداری"در تعالیم اسلام
آسیبها در امانتداری شغلی
یکی از اصول زندگی دینی"امانتداری"است که اگر در ابعاد مختلف حیات فردی، اجتماعی و شغلی رعایت شود خیلی از آسیبهای سبک زندگی کنونی ما برطرف میشود.
برای داشتن جامعه رو به رشد و روابطی سالم و اطمینان بخش مهمترین مساله"صدق"و"امانت"است. راستگویی، درست کرداری و امین بودن، جوی از اعتماد را ایجاد میکند که به رشد اجتماعی کمک مینماید و بدون آن کارها سست و قراردادها نامطمین و قول و قرارها متزلزل خواهد بود و در روایات نیز به طور چشمگیری در این باره سفارش شده و احادیث فراوانی در تاکید بر این امر مهم رسیده است تا آنجا که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: کسی که در امانت خیانت کند از ما نیست.
ادای امانت از نظر اسلام چنان مهم است که اگر حتی دشمن چیزی را به عنوان امانت به انسان بسپارد باید در حفظ آن کمال کوشش را مبذول دارد. همه اینها به خاطر این است که هدف اسلام ایجاد جامعه ای است که اعتماد عمومی بر آن حکمفرما باشد و اگر آن چه از دشمنان به امانت گرفته ایم. دین مقدس سلام دستور داده که امانت را مطلقاً به صاحبش برگردانیم اگر چه او دشمن و یا بدکردار باشد.
امام صادق(علیه السلام) امانتداری را معیار مناسبی برای ارزیابی شخصیت معنوی دانسته و میفرماید: معیار مسلمانی و ایمان شخص، صدق و امانت اوست نه نماز و رکوع و سجودش! به راستی و امانتداری او بنگر که چگونه امانت را پاس میدارد.
همچنین اگر کسی در امانت خیانت کند وسیله اش در اختیارش باشد ولی سوء استفاده کند، خانه ای در امانت او باشد ولی در نگهداری آن کوتاهی کند، بدهکار باشد ولی در ادای قرض تعلل کند، از رازی باخبر باشد ولی آن را فاش سازد، اینها نیز نمونه ای از خیانت در امانت است و با روح مسلمانی ناسازگار است.
در همه فرهنگهای بشری"امانتداری"امر پسندیده ای تلقی شده است. در اسلام نیز این مقوله انسانی بسیار با اهمیت است و قرآن کریم و نیز سیره انبیاء و اولیا و معصومان پاک بر ترویج و تثبیت امانت داری بوده است. دلیل این اهمیت آن است که اساساً استواری جوامع بشری در همه ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، وامدار امانت داری و گسترش آن در جامعه است. اگر روحیه امانت داری در جامعه تضعیف شود اعتقاد افراد از میان میرود و پریشانی و خیانت سایه شوم خود را بر زندگی مردم خواهند افکند. در تعالیم اسلام امانتداری چنان با اهمیت است که حتی از ایمان هم بالاتر میباشد.
امانتداری به چند عرصه و حوزه محدود نمیشود بلکه جنبههای گوناگونی دارد. یکی ابعاد مهم امانتداری که متاسفانه امروز کمتر در جامعه ما بدان توجه میشود درست انجام دادن کارها در شغلی است که پذیرفته ایم و این تفاوتی نمیکند که در کار دولتی باشد و یا خصوصی. این امر بیشتر زمانی اهمیت پیدا میکند که شغل ما با وقت، پول، آبرو و در کل با مردم ارتباط داشته باشد.
به عنوان مثال یک راننده، یک پزشک، یک کارمند بانک، یک معلم، یک خبرنگار، یک وکیل و یک وزیر باید بدانند شغلی که در اختیار اوست امانت است و ادای امانت فقط با انجام درست کار بدست میآید.
یکی از آسیبهای جامعه ما بی توجهی افراد به وقت، پول و آبروی دیگران است و این امر در سطحی باور نکردنی از اکثر افراد و حتی مقامات که باید الگوی رفتاری جامعه باشند سر میزند. به همین دلیل است که ساده ترین امور در کشور ما گاهی به وجهی عجیب پیچیده و غیر قابل حل میشود و گاهی به بحرانی محلی و حتی ملی تبدیل میشود. البته در این میان چیزی که برخلاف شعارهای دهن پر کن ما واقعا گم میشود پذیرش مسیولیت امانتی است که به ما سپرده میشود. یعنی اینکه ما در روند کار و زندگی خود فراموش میکنیم موقعیتی که در آن هستیم فقط یک امانت است و ما فقط با انجام درست کار میتوانیم امین خوبی باشیم.
مذهب نیوز