این مطلب، بخشی از یک سلسله مطالب است.
دانشجو: جناب‌آقای دکتر سلام، امیدوارم حالتان خوب باشد.در نوبت قبل فرمودیدکه حداقل وحدت، وحدت حول مشترکات می‌باشد.وگفته می‌شود یکی از مشترکات، اعتقاد به ظهور منجی در آخرالزمان، برای نجات بشریت است، آیا در قرآن کریم، آیه ای راجع به مهدویت آمده است یا خیر؟
دکتر: با سلام خدمت برادر عزیزم. سوال بسیار خوبی کردید. در قرآن کریم آیات بسیاری راجع به فرجام نیک زمین و حکومت صالحان در آن، آمده است. بعنوان مثال، در آیه ۱۰۵ سوره انبیاء می‌فرماید:
"و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون"
یعنی ما در زبور (کتاب داود) بعد از تورات، نوشتیم که زمین، را بندگان صالح من بارث خواهند برد.(۱)
آیه فوق نشان می‌دهد که اعتقاد به مصلح کل و منجی بشریت، اختصاصی به دین اسلام ندارد، بلکه در کتب انبیاء گذشته نیز (مثل زبور و تورات)، چنین آمده که بندگان صالح خداوند، زمین را به ارث برده و حکومت واحد جهانی در زمین به دست مومنین برپا می‌شود.
همچنین در آیه ۵۵ سوره نور این گونه می‌فرماید:
«خداوند به کسانی از شما (مسلمانان) که ایمان آورده و عمل صالح انجام دهند، وعده داده است، که آنان را به خلافت در (کل) زمین برساند، همان طور که صالحان گذشته را به خلافت رسانیده است. و دینی را که خداوند از آن راضی است، پابرجا سازد و هراس و ناامنی آنان را به امنیت تبدیل بفرماید. آنان مرا عبادت می‌نمایند و کوچکترین شرکی به من نمی‌ورزند...»
و بدین ترتیب قرآن کریم آینده ای روشن و امیدبخش از جهان را ترسیم می‌فرماید که مومنین در کل جهان به حکومت و خلافت رسیده و بساط شرک و بت پرستی و ظلم و جور از کل زمین برچیده می‌شود.
دانشجو: جناب دکتر چرا در آیات قرآن نامی از مهدی برده نشده است؟
دکتر: اصولاً روش قرآن کریم، بیان کلیات است و بنا ندارد که همه جزییات را مشخص فرماید، کما این که راجع به نماز که ستون دین است، مکرراً برپا داشتن آن را تاکید می‌فرماید ولی در مورد جزییات آن از قبیل تعداد رکعات، شرایط صحت، مبطلات، احکام شکیات و... تصریحی ندارد. در واقع بیان جزییات به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) واگذار شده است.
در آیه ۵۴ سوره نور، خداوند متعال می‌فرماید:
"قل اطیعوالله و اطیعوا الرسول... و ان تطیعوه تهتدوا"
یعنی از خداوند متعال و پیامبر اکرم اطاعت کنید... و اگر از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) تبعیت نمایید، هدایت می‌شوید.
ملاحظه می‌فرمایید که در صدر‌آیه می‌فرماید از خداوند اطاعت کنید، یعنی از فرمایشات خداوند، که قرآن کریم باشد، اطاعت کنید و سپس دستور به اطاعت از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‌دهد، یعنی اطاعت از دستورات پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) که ظاهراً در قرآن نیامده است، زیرا دستوراتی که در قرآن آمده، در جمله اطیعوالله منظور شده و اطیعوالرسول تکرار جمله قبلی نیست. سپس با تاکید می‌فرماید: اگر از او تبعیت کنید هدایت می‌شوید.درجمله قبلی فرمود از خداوند وپیامبر اطاعت کنید ولی در جمله بعدی فرمود اگر ازپیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) اطاعت کنید هدایت می‌شوید واز اطاعت خداوند برای هدایت ذکری نفرمود. عدم ذکر اطاعت از خداوند، به عنوان شرط هدایت،تاکیدی است براین که اولافرمایشات ایشان،به عنوان یک منبع هدایت،باید مورد توجه ما باشدوثانیا قرآن کریم باید توسط احادیث پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) توضیح و تبیین شود تا باعث هدایت ما گردد.
نتیجه‌ی کلام اینکه، در مورد ظهور منجی در‌آخر الزمان و غلبه عدل و توحید بر کل جهان،کلیات در قرآن کریم آمده و جزییات آن (مثل نام منجی طول عمر، غیبت و...) مثل سایر احکام، ارجاع به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله شده است. اصولاً هیچ مسلمانی نه شیعه و نه سنی، معتقد به کافی بودن قرآن و بی نیازی از روایات نیست و لذا ابن حزم اندلسی می‌گوید: اگر کسی بدین سخن پایبند شود که جز آنچه در قران می‌یابیم چیزی از حقایق دین را نمی‌پذیریم، با جماع همه امت، کافر شده است. (۲)
دانشجو: آقای دکتر نظر قرآن کریم راجع به مهدی را متوجه شدم، اگر صلاح بدانید احادیثی را که در این مورد ذکر شده است،توضیح بفرمایید.
دکتر: بحث مهدویت در احادیث،آن قدر اهمیت دارد که برادران اهل تسنن کتب مستقلی درباره ایشان نوشته اند، مثل البیان فی اخبار صاحب الزمان از ابوعبدالله
محمدبن یوسف گنجی، عقدالدرر فی اخبار المنتظر از شیخ یوسف مقدسی و عرف الوردی فی اخبار المهدی از سیوطی و البرهان فی علامات مهدی آخرالزمان از متقی هندی... همچنین کتبی که درباره قیامت نوشته شده، به بحث راجع به قیام حضرت مهدی علیه السلام بعنوان یکی از علامات قبل از قیامت (اشراط الساعه) پرداخته اند، مثل کتاب التذکره فی احوال الموتی از شمس الدین قرطبی.
دانشجو: آقای دکتر، آیا این احادیث آن قدر زیاد هستند که بتوان به آنها اعتقاد یقینی پیدا کرد؟
دکتر: قطعاً، حدیث شناسان زیادی از اهل تسنن احادیث مهدویت را در حد تواتر می‌دانند مثل سیوطی و ابی الحسن آبری که می‌گویند احادیث رسول الله در مورد ظهور و خروج «مهدی فاطمی» متواتر است. (۳)
دانشجو: بسیار خوب، از مقدمات بگذریم. لطفاً چند حدیث راجع به مهدی بفرمایید.
دکتر: بنده ابتدا از صحیح بخاری و مسلم که معتبرترین کتب اهل تسنن هستند برایتان حدیث عرض می‌کنم. جابربن سمره از پیامبر اکرم صلی الله علیه و‌آله نقل می‌کند که می‌فرمایند:
"یکون اثنی عشر امیراً فقال کلمه لم اسمعها فقال ابی: انه قال: کلهم من قریش"
یعنی(پس از من) ۱۲ امیر خواهد آمد که همگی آنها از قریش هستند. (۴)
و نیز می‌فرمایند: «لایزال الاسلام عزیزاً الی اثنی عشر خلیفه... کلهم من قریش» یعنی اسلام مادامی که براساس ۱۲ خلیفه از قریش باشد؛ عزیز خواهد بود.(۵)
پیامبر اکرم صلی الله علیه و‌آله، امامان پس از خود را ۱۲ نفر معرفی می‌فرمایند که در صورت رجوع به آنها، اسلام عزیز خواهد ماند. حال بنده از شما خواهش می‌کنم این ۱۲ امام را برای من نام ببرید.
دانشجو: ۱- ابوبکر ۲- عمر ۳- عثمان ۴- علی ۵- معاویه ۶- یزید...؟!
البته چون ما معتقدیم که هر کس که در جامعه اسلامی به حکومت برسد، امام و واجب الاطاعه است نمی‌توانیم به ۱۲ امام محدود شویم.
دکتر: پس با این فرمایش پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) چه می‌کنید؟
دانشجو: نمی‌دانم، تا بحال در یک چنین تناقضی گیر نکرده بودم.
دکتر: اگر شما بخواهید ۱۲ امام را بشمرید. جز با ۱۲ امام شیعه، که امام دوازدهم نیز دارای غیبت طولانی باشد، تطبیق نمی‌کند و در نظریه امامت بروش اهل تسنن که آن را انتخابی می‌دانند نه انتصابی، لازم می‌آید که هزاران امام داشته باشیم نه ۱۲ امام.
در توضیح این فرمایش پیامبر اکرم صلی الله علیه و‌آله مناسب است که حدیثی از سلیمان قندوزی که از علمای اهل تسنن است عرض کنم: حضرت رسول صلی الله علیه و‌آله به امیرالمومنین علیه السلام می‌فرمایند: «ای علی تو وصی من هستی. جنگ تو، جنگ من و صلح تو صلح من است، تو امام و پدر ۱۱ امام هستی که معصوم و مطهر هستند که مهدی،از آنها است که زمین را از ظلم و جور پاک می‌کند». (۶)
و نیز درباره نزول حضرت عیسی در زمان حضرت مهدی علیه السلام و نماز خواندن پشت سر ایشان، در صحیح بخاری می‌خوانیم که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‌فرمایند: «و کیف انتم، اذ انزل ابن مریم فیکم و امامکم منکم» یعنی در چه حال خواهید بود. آن هنگام که فرزند مریم در بین شما نازل شود و امامتان (حضرت مهدی علیه السلام) از شما باشد. (۷)
دانشجو: آقای دکتر چرا در صحیح مسلم وبخاری صراحتاً، نامی از مهدی برده نشده است؟
دکتر: جای تعجبی ندارد. زیرا زمانی که حدیث غدیر (من کنت مولاه فعلی مولاه) (که به اعتراف دانشمندان اهل تسنن، متواتر و از مهمترین اتفاقات زمان حیات پیامبر اکرم صلی الله علیه و‌اله است) توسط این دو نویسنده، عمداً!!! فراموش شده، طبیعی است که هر چیزی که به اثبات حقانیت اهل بیت، ارتباطی داشته باشد، باید از قلم بیفتد!!
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، دوره آخرالزمان را اینگونه ترسیم می‌فرمایند:
در آخرالزمان، بر امت من بلای شدیدی از حکومت و سلطانشان وارد می‌آید که بلایی از آن شدیدتر شنیده نشده است. بطوری که زمین گسترده، بر ایشان تنگ می‌شود و زمین از ظلم وجور پر می‌شود و مومن پناهگاهی نمی‌یابد که از ظلم به آن پناهنده شود. پس خداوند مردی از عترت من بر می‌انگیرد که زمین را همانطور که از ظلم و جور پر شده بود، از عدل و داد پر می‌کند. ساکنین زمین و آسمان از او راضی می‌شوند. زمین چیزی از بذر (و ذخیره‌هایش) را نگه نمی‌دارد، مگر آنکه خارج می‌سازد و آسمان چیزی از بارانش را نگه نمی‌دارد مگر آنکه خداوند آن را فراوان بر انسان ها می‌باراند... از آن همه خیراتی که خداوند به زمین می‌رساند، مردگان، آرزوی زنده شده را می‌نمایند».(۸)
نتیجه
حال که شیعه و سنی، در اعتقاد به حضرت مهدی علیه السلام مشترک هستند،باید از این اعتقاد بعنوان یک محور وحدت،استفاده نموده، تمام مسلمین متحداً زمینه را برای ایجاد عدالت جهانی به دست مبارک ایشان فراهم نمایند و همگی دست به دعا برداشته، ظهور هر چه سریعتر ایشان را از خداوند متعال طلب نمایند و این وحدت (در سایه اعتقاد حضرت مهدی عجل الله)، رمز سعادت جوامع اسلامی می‌باشد.
دانشجو: بنده به نوبه خودم بسیار مشتاق شدم که اقدامی در جهت برپایی این حکومت واحد جهانی بردارم و ان شاء الله دعا نیز خواهم نمود. از توضیحات‌تان بسیار ممنونم خدانگهدار.
دکتر: به امید پیروزی نهایی ایمان بر کفر، خدانگهدار.
پی‌نوشت‌ها:
۱- آیات بسیاری در این رابطه آمده است مثل ۳۳ - توبه و ۵ - قصص ۵۵ - نور و... که برای تفصیل آن می‌توانید به کتاب المحجه فیما نزل فی القایم الحجه مراجعه فرمایید.
۲- کتاب فرجام شناسی حیات انسان / ۱۱۹ به نقل از حجیه السنه ۲۵۳ از الاحکام لاصول الاحکام ابن حزم اندلسی.
۳- عرف الوردی۱/۲ سیوطی.
۴- منتخب الاثر ۱/۲۵ از صحیح بخاری.
۵- منتخب الاثر ۱/۲۷ از صحیح مسلم.
۶- منتخب الاثر۱/ ۱۰۳ از ینابیع الموده /۸۵.
۷- صحیح بخاری ج ۲ کتاب بدء الخلق.
۸- عقدالدرر ب۴ ف ۱، ص ۷۳ و کتاب ملاحم و فتن مستدرک صحیحین ۴/۴۶۵.
۹- البیان فی اخبار صاحب الزمان / ۱۲۹.
۱۰- ابن صباغ مالکی در فصول المهمه. ابن خلکان در وفیات الاعیان، ابن حجر هیثمی در صواعق، ابن جوزی در تاریخ کبیر- محمد یوسف گنجی در البیان فی اخبار صاحب الزمان، ابوبکر بیهقی در وفیات الاعیان، شعرانی در یواقیت و جواهر... وکلا نام و گزارش
۶۸ دانشمند اهل تسنن به نام و گزارششان راجع به ولادت حضرت مهدی را در منتخب الاثر از صفحه ۳۹۳-۳۷۰ آورده است.
۱۱- منتخب الاثر /۳۸۲.
//
