اشاره: آیا هر یک از ما مذهب خود را با دلیل و برهان و تحقیق انتخاب کرده ایم، یا این که موروثی به دست ما رسیده است؟ چون پدر و مادرمان بر این مذهب و عقیده اند ما نیز چنین هستیم؟ آیا امامت از اصول اعتقادی نیست که هر یک باید بر آن دلیل اقامه کنیم؟
چه عاملی باعث شده که من این اعتقاد و مذهب را پذیرفته‌ام؟ آیا عامل قرآنی است یا حدیثی یا عقل سلیم قطعی یا تعصّبات قومی و قبیله ای و خانواده ای که به هیچ اصلی تکیه ندارد؟ به چه دلیل مذاهب دیگر از مذهب من برتر نباشند؟ آیا در آینده بر این اعتقاداتی که دارم مسئول نیستم؟ اینها سؤال هایی است که ممکن است در ذهن هر کسی خطور کند و طبیعتاً باید پاسخگوی آن بود پاسخ آن جز با بحث از امامت نخواهد بود، زیرا محور همه مذاهب بر مسئله امامت است.
تقلید مذموم تقلید هر چند در برخی از موارد صحیح و ممدوح است؛ مثل تقلید جاهل از عالم در مسائل فقهی، لکن در برخی از موارد دیگر صحیح نیست و مورد سرزنش عقل و شرع است، مثل تقلید جاهل از جاهل، یا تقلید عالم از عالم بر خلاف آنچه که خود به آن نتیجه رسیده است.
لذا قرآن کریم می‌فرماید: ” وَ إِذا قِیلَ لَهُمْ تَعالَوْا إِلی ما أَنْزَلَ اللّهُ وَ إِلی الرَّسُولِ قالُوا حَسْبُنا ما وَجَدْنا عَلَیْهِ آباءَنا أَوَ لَوْ کانَ آباؤُهُمْ لا یَعْلَمُونَ شَیْئاً وَلا یَهْتَدُونَ “؛ (۱)و چون به آنان گفته شود: به سوی آنچه خدا نازل کرده و به سوی پیامبر [ش] بیایید، می‌گویند: آنچه پدران خود را بر آن یافته ایم ما را بس است. آیا هر چند پدرانشان چیزی نمی‌دانستند و هدایت نیافته بودند؟
و نیز می‌فرماید: ” وَکَذ لِکَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ فِی قَرْیَه مِنْ نَذِیر إِلاّ قالَ مُتْرَفُوها إِنّا وَجَدْنا آباءَنا عَلی أُمَّه وَ إِنّا عَلی آثارِهِمْ مُقْتَدُونَ “؛ (۲)و بدین گونه در هیچ شهری پیش از تو هشدار دهنده ای نفرستادیم مگر آن که خوش گذرانان آن گفتند: ما پدران خود را بر آیینی [و راهی] یافته ایم و ما از پی ایشان راهسپاریم.
و نیز می‌فرماید: ” یَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِی النّارِ یَقُولُونَ یا لَیْتَنا أَطَعْنا اللّهَ وَأَطَعْنَا الرَّسُولاْ – وَقالُوا رَبَّنا إِنّا أَطَعْنا سادَتَنا وَکُبَراءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبِیلاْ – رَبَّنا آتِهِمْ ضِعْفَیْنِ مِنَ العَذابِ َالْعَنْهُمْ لَعْناً کَبِیراً “؛ (۳) روزی که چهره هایشان را در آتش زیرو رو می‌کنند، می‌گویند: ای کاش ما فرمان خدا را فرمان می‌بردیم و پیامبر را اطاعت می‌کردیم.؛ و می‌گویند: پروردگارا، ما رؤسا و بزرگان خویش را اطاعت کردیم و ما را از راه به در کردند.؛ پروردگارا، آنان را دو چندان عذاب ده و لعنتشان کن لعنتی بزرگ.پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله)فرمود: امتی نباشید که بگویید اگر مردم کار خوب کردند مانیز خواهیم کرد و اگر مردم ظلم کردند ما نیز ظلم می‌کنیم. ولی خود را آماده کنید که اگر مردم کار خوب کردند شما نیز چنین کنید و اگر بد کردند شما بد نکنید. (۴) .
تعیین فرقه ناجیه پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمود: امت موسی بر هفتاد و یک فرقه متفرّق شدند و امّت عیسی بر هفتاد و دو فرقه و زود است که امّت من بر هفتاد و سه فرقه متفرّق گردند، یک فرقه آنان اهل نجات و سایر فرقه ها در آتش دوزخ اند. (۵) می‌دانیم که عمده اختلافات در مسئله امامت است و همین مسئله بود که سرمنشأ بسیاری از فرقه ها در جامعه اسلامی شده است. لذا برای آن که به فرقه ناجیه برسیم باید از امامت و رهبری در جامعه اسلامی بحث کنیم.
شناخت امام زمان
شیعه و سنی روایات فراوانی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) به این مضمون نقل کرده اند که هر کس وظیفه دارد تا امام زمان خود را بشناسد. پیامبر(صلی الله علیه وآله) فرمود: هر کس بمیرد و امام زمان خود را نشناسد به مرگ جاهلیّت از دنیا رفته است. (۶) و نیز فرمود: هر کس بدون امامبمیرد به مردن جاهلیّت از دنیا رفته است. (۷) .از طرف دیگر می‌دانیم که قیامت روزی است که هر کس و گروهی با امام خود خوانده می‌شود و با او به جایگاه ابدی خود رهسپار می‌شود، خداوند متعال می‌فرماید: ” یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناس بِإِمامِهِمْ “؛ (۸) [یاد کن] روزی را که هر گروهی را با پیشوایان فرا می‌خوانیم.
پس باید با بحث از امامت، امام خود را بشناسیم، تا مردنمان مانند مردن جاهلیت نباشد و نیز امام خود را در روز قیامت مشخص کنیم.
پی‌نوشت‌ها:
۱- مائده آیه ۱۰۴۲زحرف ۴۳ آیه ۲۳۳احزاب ۳۳ آیه ۶۶ ۶۸۴الترغیب و الترهیب، ج ۳، ص ۳۴۱۵سنن ابن ماجه، باب الفتن، حدیث ۳۹۹۱؛ سنن ترمذی، حدیث ۲۶۴۰۶ینابیع الموده، ص ۱۱۷؛ کافی، ج ۲، ص ۲۰۷مسند احمد، ج ۴، ص ۹۶؛ مستدرک حاکم، ج ۱، ص ۱۱۷؛ مجمع الزوائد، ج ۵، ص ۲۱۸۸اسراء۱۷ آیه ۷۱
/
شیعه شناسی
<<< لینک مبدأ >>>
