اسرار غیبت امام زمان علیه السّلام
از ویژگیهای امام دوازدهم (عج) که در روایات اهل بیت علیهم السّلام مورد تأکید قرار گرفته غیبت آن حضرت است، اما راز این غیبت چیست.نخستین معنی غیبت این است که آن حضرت در درون جوامع بشری زندگی نمی‌کند و در دسترس مردم نیست تا مانند دیگر انسانهای عادی هر کس خواست او را ببیند و آشنا و بیگانه و دوست و دشمن او را ملاقات کنند.دومین معنای غیبت این است که حضرت مهدی در میان همین جامعه و همین انسانهاست اما به قدرت خدا هرگاه اراده کند از برابر دیدگان آنان غایب می‌شود و دیدگان مردم او را نمی‌بینند، همانگونه که موجودات دیگری چون فرشتگان و ارواح را با اینکه به نص قرآن شریف همه در میان ما هستند و در این جهان موجودند، دیده نمی‌شوند.سومین معنای غیبت این است که آن حضرت در میان مردم و جامعه زندگی می‌کنند و حتی بنا بر روایاتی افراد جامعه آن حضرت را رؤیت می‌کنند در حالیکه وی را نمی‌شناسند.آنچه بدیهی ست و بنا بر احادیث ضروری است اینکه معنای نخست بطور کلی و عمومی قابل پذیرش نیست. چه آنکه او ولی خدا و هادی و راهنمای حق خواهان است در نتیجه می‌بایست به هنگام بروز ضرورتها و مصلحتها در جامعه مؤثر باشد، زیرا او برای انسان و هدایت او مأموریت یافته است. لذا آنچه از احادیث ائمه استفاده می‌شود، آمیزه ای از معنای دوم و سوم است. هم هست (برای مشتاقان سالک) و هم نیست، (در نظر ظالمان و بد خواهان)
خداوند در قرآن می‌فرماید"وجعلنا من بین أیدیهم سدا ومن خلفهم سدا فأغشیناهم فهم لا یبصرون"، وما در برابر آنان دیواری کشیدیم و در پشت سرشان (نیز) دیواری و بر دیدگانشان نیز پرده ای افکندیم تا نتوانند بنگرند و ببینند.(ای پیامبر!) هنگامی که تو قرآن تلاوت نمایی، ما میان تو و آنانی که به قیامت ایمان ندارند، پرده ای ستبر قرار می‌دهیم.
فلسفه غیبت:
آنچه از منابع حدیثی و تاریخی بدست می‌آید این است که خداوند در طول تاریخ بر سنتی استوارهمیشه اصرار داشته است و در میان هر قوم و ملتی آنرا به حرکت آورده و به گونه ای عینیت بخشیده است و آن پنهان سازی معلمان و مربیان راستین بشریت از دیده ها بوده است. از این قانون ژرف امت اسلام نیز استثنا نبوده و به غیبت آخرین امام خود گرفتار آمده است.
حفظ جان امام علیه السّلام:
هرگاه گروهی از شیعیان اطراف یکی از امامان معصوم گرد آمده، از خرمن علمش خوشه ای چیده اند، بر ستمگران زمان سخت آمده، آتش حسد و کینه آنها شعله ور شده، با تمام نیرو برای خاموش کردن آن مشعل هدایت همت گماشته اند.هنگامی که به روایات پیامبر و اهل بیت در مورد امام عصر می‌نگریم، به این نکته تصریح شده است که حکمت غیبت طولانی آن وجود گرانمایه به فرمان خدا، صیانت از جان گرامی و حیات پر برکت او برای تحقق یافتن نویدها و بشارتهاست.چرا که ما می‌دانیم دو رژیم سیاهکار عثمانی و عباسی و دیگر حکمرانان خودکامه ای که طی قرون و اعصار در کشورهای اسلامی بویژه خاورمیانه حکومت می‌کردند، همواره تمامی تلاش و کوشش ارتجاعی خود را در راه از میان برداشتن آن مصلح بزرگ جهانی بکار گرفتند، بویژه پس از دریافت این حقیقت که او طبق آیات و روایات همان اصلاحگر پر شکوهی است که پایه‌های قدرت ظالمانه آنان را به لرزه در خواهد آورد و کاخ بیداد ایشان را منهدم می‌سازد و آنان را از تسلط ظالمانه بر سرنوشت بندگان خدا و سرزمین آنان باز خواهد داشت.هجوم و پیگیری در پیدا کردن مهدی ایجاب می‌کرد تا برای نگهداری جان باقیمانده سلسله امامت، سلاله نبوت، و مصلح بزرگ بشریت اقدامی بس جدی به عمل آید. در امر غیبت امام دوازدهم و علل آن مسائل بسیاری وجود دارد. یکی از علتهای ظاهری و ملموس آن همین چگونگی و پیشامد بود، که از سوی دشمنان طراحی شد، و امر عظیم «غیبت» را در پی داشت. در احوالی که یاد شد ضمن مقارناتی زمینه ناپدیدی امام از نظرها فراهم آمد و دوازدهمین هادی، به فرمان الهی و به قدرت و حکمت خدایی از نظرها پنهان شد.
قدرشناسی:
دیگر از راز و رمزهای پیچیده نهان زیستی امام مهدی بازشناسی ارزش و اهمیت حضور امام معصوم در عرصه‌های مختلف جامعه بشری است. چرا که قدر عافیت کسی داند که به مصیبتی گرفتار آید، از این روست که بازگشت این نعمت به هنگام ظهور به خورشیدی که از کرانه غروب خود سر بر آورد، تشبیه شده است.و این بدان معناست که ناپدید شدن این خورشید هدایت نشأت گرفته از امور اجتماعی بسیاری است که یکی از مهمترین آنها بی توجهی و قدرنشناسی از مقام ولایت، امام معصوم زمان وکناره گیری از دریای بی کران دانش، حکمت و معارف او و روی آوری به مظاهر پوچی و تباهی است و بدین علت است که چنین گوهری از کفها ربوده شده و تا هنگام خواهش صادقانه انسانها باز نمی‌گردد.
آزمایش مردم:
امتحان و آزمایش یکی از حکمتهای غیبت ولی زمان است که خود از سنتهای الهی است. خداوند، بندگان خویش را با آزمایشهای مختلفی به بوته امتحان می‌سپارد، از این رو کسانی که به خدا و پیام آورش و هر آنچه آن حضرت در مورد حضرت مهدی آورده است، ایمان بیاورند، دیگر طولانی شدن غیبت آن گرانمایه، از ثبات قدم و ایمان عمیق و تزلزل ناپذیر آنان نمی‌کاهد.
تغییرات فرهنگی و روانی در دوران غیبت:
از جمله اسرار غیبت امام آن است که در دوران غیبت ملل جهان به تدریج برای ظهور آن مصلح حقیقی و سامان دهنده وضع بشر آمادگی علمی و اخلاقی و عملی پیدا کنند، زیرا ظهور آن حضرت مانند ظهور پیامبران و دیگر حجتهای خداوند نیست که بر پایه اسباب و علل عادی باشد، چرا که روش آن بزرگوار در رهبری جهان مبنی بر حقایق، حکم به واقعیات، ترک تقیه و شدت در امر به معروف و نهی از منکر، مؤاخذه سخت از کارگزاران و صاحب منصبان، رسیدگی به کارهای آنها است، که انجام این امور نیاز به تکامل علوم، معارف، رشد فکری و اخلاقی بشر دارد، بطوریکه زمینه عالمگیر شدن تعالیم اسلام و جهانی شدن حکومت قرآن فراهم باشد.
بازشناسی مؤمن از کافر:
یکی دیگر از رازهای غیبت امتحان مردم در مصائب و مشکلات زندگی است تا ظرفیت و یا تحمل هر کس بر خود آشکار شود که تا چه حد در راه دین، مذهب، آیین و کیش خود استقامت و پافشاری می‌توانند کرد تا بدین امتحان خوب و بد ممتاز شوند، با امتحان باید خوب از بد، کافر از مؤمن و منافق از مسلم و فاسق از عادل و زشت از زیبا جدا، ایمان مؤمنین محکم شود و شک و شبهه ای باقی نماند و حجت الهی بر خلق تمام شود.
منبع: خبرگزاری مهر
پایگاه اطلاع رسانی شیعه شناسی
