این که سر امام حسین علیه السلام بر سر نیزه قرآن خوانده است، از ضروریات تاریخ است که هم علمای شیعه و هم علمای اهل سنت آن را به سند صحیح نقل کرده‌اند ؛ از جمله شیخ مفید رحمت الله علیه در کتاب شریف و معتبر الإرشاد می‌نویسد:
عن زید بن أرقم أنه قال: مر به علی وهو علی رمح وأنا فی غرفة، فلما حاذانی سمعته یقرأ: (أم حسبت أن أصحاب الکهف والرقیم کانوا من آیاتنا عجبا) فقف - والله - شعری ونادیت: رأسک والله - یا ابن رسول الله - أعجب وأعجب. [۱]
و نیز مرحوم محمد بن سلیمان الکوفی می‌نویسد:
[ حدثنا ] أبو أحمد قال: سمعت محمد بن مهدی یحدث عن عبد الله بن داهر الرازی عن أبیه عن الأعمش: عن المنهال بن عمرو قال: رأیت رأس الحسین بن علی علی الرمح وهو یتلو هذه الآیة: * (أم حسبت أن أصحاب الکهف والرقیم کانوا من آیاتنا عجبا) * [ ۹ / الکهف:: ۱۸ ] فقال رجل من عرض الناس: رأسک یا ابن رسول الله أعجب؟. [۲]
همچنین ابن حمزه طوسی می‌نویسد:
عن المنهال بن عمرو، قال: أنا والله رأیت رأس الحسین صلوات الله علیه علی قناة یقرأ القرآن بلسان ذلق ذرب یقرأ سورة الکهف حتی بلغ: * (أم حسبت أن أصحاب الکهف والرقیم کانوا من آیاتنا عجبا) * فقال رجل: ورأسک - والله - أعجب یا ابن رسول الله من العجب. ۲۷۴ / ۲ –
وعنه، قال: أدخل رأس الحسین صلوات الله علیه دمشق علی قناة، فمر برجل یقرأ سورة الکهف وقد بلغ هذه الآیة * (أم حسبت أن أصحاب الکهف والرقیم کانوا من آیاتنا عجبا) * فأنطق الله تعالی الرأس، فقال: أمری أعجب من أمر أصحاب الکهف والرقیم.[۳]
و قطب الدین راوندی نیز می‌نویسد:
عن المنهال بن عمرو قال: أنا والله رأیت رأس الحسین علیه السلام حین حمل وأنا بدمشق، وبین یدیه رجل یقرأ الکهف، حتی بلغ قوله: (أم حسبت أن أصحاب الکهف والرقیم کانوا من آیاتنا عجبا)، فأنطق الله الرأس بلسان ذرب ذلق، فقال: أعجب من أصحاب الکهف قتلی وحملی.[۴]
و ابن شهر آشوب می‌نویسد:
روی أبو مخنف عن الشعبی انه صلب رأس الحسین بالصیارف فی الکوفة فتنحنح الرأس وقرأ سورة الکهف إلی قوله: (انهم فتیة آمنوا بربهم وزدناهم هدی فلم یزدهم إلا ضلالا). وفی أثر انهم لما صلبوا رأسه علی الشجرة سمع منه: (وسیعلم الذین ظلموا أی منقلب ینقلبون). وسمع أیضا صوته بدمشق یقول: لا قوة إلا بالله. وسمع أیضا یقرأ: (ان أصحاب الکهف والرقیم کانوا من آیاتنا عجبا)، فقال زید بن أرقم: أمرک أعجب یا ابن رسول الله.[۵]
و علی بن یونس عاملی می‌نویسد:
قرأ رجل عند رأسه بدمشق (أم حسبت أن أصحاب الکهف والرقیم کانوا من آیاتنا عجبا) فأنطق الله الرأس بلسان عربی: أعجب من أهل الکهف قتلی وحملی.[۶]
و سید هاشم البحرانی نیز می‌نویسد:
فوقفوا بباب بنی خزیمة ساعة من النهار، والرأس علی قناة طویلة، فتلا سورة الکهف، إلی أن بلغ فی قراءته إلی قوله تعالی: * (أم حسبت أن أصحاب الکهف والرقیم کانوا من آیاتنا عجبا) *. قال سهل: والله إن قراءته أعجب الأشیاء.[۷]
مرحوم علامۀ مجلسی رحمت الله علیه در کتاب شریف بحار الأنوار، بابی را به همین مطلب اختصاص داده است. [۸]
و از علمای اهل سنت، ابن عساکر در کتاب تاریخ مدینه دمشق می‌نویسد:
نا الأعمش نا سلمة بن کهیل قال رأیت رأس الحسین بن علی رضی الله عنهما علی القناة وهو یقول"فسیکفیکهم الله وهو السمیع العلیم. [۹]
و محقق کتاب در پاورقی آن می‌نویسد:
وزید بعدها فی م: قال أبو الحسن العسقلانی: فقلت لعلی بن هارون انک سمعته من محمد بن أحمد المصری، قال: الله انی سمعته منه، قال الأنصاری فقلت لمحمد بن أحمد: الله انک سمعته من صالح؟ قال: الله إنی سمعته منه، قال جریر بن محمد: فقلت لصالح: الله انک سمعته من معاذ بن أسد؟ قال: الله انی سمعته منه، قال معاذ بن أسد: فقلت للفضل: الله انک سمته من الأعمش؟ فقال: الله انی سمعته منه، قال الأعمش: فقلت لسلمة بن کهیل: الله انک سمعته منه؟ قال: الله انی سمعته منه بباب الفرادیس بدمشق؟ مثل لی ولا شبه لی، وهو یقول: (فسیکفیکهم الله وهو السمیع العلیم).
و همچنین ابن عساکر در جایی دیگر از همین کتاب می‌نویسد:
عن المنهال بن عمرو قال أنا والله رأیت رأس الحسین بن علی حین حمل وأنا بدمشق وبین یدی الرأس رجل یقرأ سورة الکهف حتی بلغ قوله تعالی"أم حسبت أن أصحاب الکهف والرقیم کانوا من آیاتنا عجبا"قال فأنطق الله الرأس بلسان ذرب فقال أعجب من أصحاب الکهف قتلی وحملی.[۱۰]
بنابراین، با این همه مدارک معتبری که در این باره وجود دارد، شکی در صحت خبر قرآّن خواندن سر مبارک امام حسین علیه السلام باقی نمی‌ماند.
به دلیل طولانی نشدن و نیز اتقان مطلب، اصل متن عربی روایات آورده است. ترجمه آن با خودتان.
پی‌نوشت‌ها:
[۱]. الإرشاد - الشیخ المفید - ج ۲ - ص ۱۱۷ - ۱۱۸
[۲]. مناقب الإمام أمیر المؤمنین (علیه السلام) - محمد بن سلیمان الکوفی - ج ۲ - ص ۲۶۷.
[۳]. الثاقب فی المناقب - ابن حمزة الطوسی - ص ۳۳۳.
[۴]. الخرایج والجرایح - قطب الدین الراوندی - ج ۲ - ص ۵۷۷.
[۵]. مناقب آل أبی طالب - ابن شهر آشوب - ج ۳ - ص ۲۱۸.
[۶]. الصراط المستقیم - علی بن یونس العاملی - ج ۲ - ص ۱۷۹.
[۷]. مدینة المعاجز - السید هاشم البحرانی - ج ۴ - ص ۱۲۳.
[۸]. بحار الأنوار - العلامة المجلسی - ج ۴۵ - ص ۱۲۱.
[۹]. تاریخ مدینة دمشق - ابن عساکر - ج ۲۲ - ص ۱۱۷ – ۱۱۸.
[۱۰]. تاریخ مدینة دمشق - ابن عساکر - ج ۶۰ - ص ۳۶۹ – ۳۷۰.
//
موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج)
