آیا غیبت به معنای حاضر نبودن است؟
((الانتفاع بی فی غیبتی فکالانتفاع بالشمس اذا غیبها عن الابصار السحاب.)) (۱)
بهره بردن از من در عصر غیبتم، مانند بهره بردن از آفتاب است هنگامی که زیر ابرها باشد.
اصولا آن حضرت را غایب نامیده اند، چون ((ظاهر)) نیست، نه آن که((حاضر)) نیست. غیبت به معنای ((حاضر نبودن))، تهمت ناروایی است که به آن حضرت زده اند، و آنان که بر این پندارند، فرق میان ((ظهور)) و ((حضور)) را نمی‌دانند. آمدن آن حضرت به معنای ((ظهور)) است، نه ((حضور)) و شیفتگان آن حضرت، ظهورش را از خدا می‌طلبند نه حضورش را. همین است که وقتی ظاهر می‌شود همه انگشت حیرت به دندان می‌گزند و با تعجب می‌گویند که او را پیش از این هم دیده اند.
برای به دست آوردن ((سیرت)) آن حضرت در دوران غیبت می‌توان از برخی روایات، دعاها، زیارت نامه ها، توقیعات و نامه‌های آن حضرت به بعضی از شیعیان و یا نقل قول‌های متواتر از افراد کاملا مورد وثوق که به شرف حضور نایل آمده اند، استفاده برد.
آنچه بیش از همه در میان ادعیه، توقیعات و... به چشم می‌خورد، عنایت خاص آن حضرت به وضعیت شیعیان و گرفتاری‌های آنان در ((عصر غیبت)) است. به برخی از نکاتی که در این متون آمده، اشاره می‌شود.
۱ – آگاهی از وضعیت و احوال شیعیان
در توقیعی که برای((شیخ مفید)) صادر شده، آمده است:
((فانا نحیط علما بانبایکم و لا یعزب عنا شی من اخبارکم.))(۲)
ما بر اخبار و احوال شما آگاهیم و هیچ چیز از اوضاع شما بر ما پوشیده و مخفی نمی‌ماند.
۲- حفظ و نجات شیعیان از گرفتاری ها و شر دشمنان
نیز در همان توقیع این گونه آمده است:
((انا غیر مهملین لمراعاتکم و لا ناسین لذکرکم، و لو لا ذلک لنزل بکم اللا واء و اصطلمکم الاعداء.)) (۳)
ما در رسیدگی و سرپرستی شما کوتاهی و اهمال نکرده و یاد شما را از خاطر نبرده ایم، که اگر جز این بود، دشواری ها و مصیبت ها بر شما فرود می‌آمد، و دشمنان، شما را ریشه کن می‌نمودند.(۴)
از جمله این موارد، نجات مردم ((بحرین)) از دست نوکران و دست نشاندگان استعمار است. آنگاه که نخست وزیر این کشور حیله و نقشه ای ریخت تا با شیعیان همچون کفار حربی از اهل کتاب رفتار شود؛ یا((جزیه)) پرداخته و ذلت پرداخت آن را تحمل کنند، و یا مردانشان کشته و زنان و کودکانشان به اسارت گرفته شوند، که آن حضرت در خنثی ساختن این توطئه نقش بزرگی داشت.(۵)
۱- بحار الانوار ج ۵۳.ص ۱۸۱. ("ابر"، کنایه از مخفی بودن عنوان و شخصیت است و "خورشید"، کنایه از تاثیر سود بخش آن حضرت در جامعه انسانی). تاریخ الغیبه الکبری، سید محمد صدر، ص ۵۱.
۲- الاحتجاج، طبرسی، ج۲، ص ۵۹۶.
۳- همان.
۴- دفع گرفتاری ها و بلاها ممکن است مستقیما توسط خود آن بزرگوار، ویا از طریق وسایط و یاران مخصوص وی،و یا به وسیله دعای آن حضرت صورت گیرد (تاریخ الغیبه الکبری،سید محمد صدر، ص ۱۵۳). می‌دانیم که حضرت، مستجاب الدعوه است (این المظطر الذی یجاب اذا دعا). دعای ندبه.
۵- النجم الثاقب، ص ۳۱۴؛ بحار الانوار، ج ۵۲. ص ۱۷۸؛ منتهی الامال، ج۲، ص ۳۱۶، (به نقل از: تاریخ الغیبه الکبری، سید محمد صدر،ص ۱۱۶ -۱۱۷).
منبع: کتاب"پیدای پنهان"/مسعود پور سید آقایی/قم:مؤسسه انتشارات حضور/صفحه ۳۰ تا ۳۳
سایت فطرت
