برخی از وهابیها اصرار میکنند که شیعیان، همه اهل سنت را ناصبی میدانند.
سوال: مراد از ناصبی چیست؟ آیا شیعیان اهل سنت را ناصبی میدانند؟
جواب کوتاه:
ناصبی به کسی میگویند که با اهل بیت (علیه السلام) دشمنی داشته باشد و یا به آنها دشنام و ناسزا بگوید و شیعیان به هیچوجه اهل سنت را ناصبی نمیدانند چون آنها هم اهل بیت (علیه السلام) را دوست دارند و دشمنان آل محمد (صلی الله علیه و آله) را کافر میدانند.
جواب مفصل:
مساله دوستی اهلبیت (ذوی القربی) و پرهیز از دشمنی آنها، مورد اتفاق فریقین است، چون هم قرآن بر این مساله تأکید دارد، و هم روایات خود عامه.
اما قرآن:
«قل لا اسیلکم علیه اجراً اید المودة فی القربی (۱)» بگو: من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمیکنم جز دوست داشتن نزدیکانم (/ اهل بیتم) و هر کس کار نیکی انجام دهد بر نیکیاش میافزایم. و بعضی آیات دیگر (۲).
اما روایات:
در دو قسمت بعضی از روایاتی را که از طریق عامه نقل شده است بیان میکنیم.
الف: روایات محبت به اهل بیت (علیه السلام)
۱- زمخشری از پیامبر (صلی الله علیه و آله) نقل میکند که فرمود: «الا و من مات علی حب آل محمد مات شهیداً... (۳)» بیدار باشید هر کس بر محبت آل محمد (صلی الله علیه و آله) بمیرد شهید از دنیا رفته... بخشیده شده، توبه کننده مؤمن، از دنیا رفته، و ملک الموت بشارت بهشت میدهد، و همچون عروسان وارد بهشت میشود، و در قبر دو تا در برای او او به سمت بهشت باز میشود و قبرش مزار ملایکه رحمت میشود (۴).
۲- پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «معرفة آل محمد (صلی الله علیه و آله) برائت من النار، و حب آل محمد (صلی الله علیه و آله) جواز علی الصراط و الولایة لآل محمد (صلی الله علیه و آله) امانٌ عن العذاب (۵)» شناخت آل محمد رهایی از آتش جهنم، دوستی آنها گذرنامه رد شدن از پل صراط، و ولایت آل محمد (صلی الله علیه و آله) امان نامه ای است از عذاب.
ب: روایات بغض و دشمنی با اهل بیت (علیه السلام)
۱- پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «الا و من مات علی بغض آل محمد مات کافراً... » هر کسی بر بغض آل محمد (صلی الله علیه و آله) بمیرد کافر از دنیا رفته است، و بوی بهشت به مشامش نمیرسد (۶).
۲- پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «علیٌ خیر البشر من ابی فقد کفر» علی بهترین بشر است هر کس ابا نماید و قبول نکند کافر است (۷).
بعد از بیان این مقدمه، جواب قسمت اول شبهه این است که ناصبی یعنی:
۱- معنای لغوی که عبارت است از تعب و رنج، بزحمت انداختن، کوشش نمودن (اذا فرغت فانصب همٌّ ناصِبٌ) یعنی غم بارنج، عیش ناصب و زندگی با مشقت است (۸).
۲- معنای اصطلاحی، به کسانی ناصبی گفته میشود که دشمنی با اهل بیت (علیه السلام) دارند، و یا به آنان دشنام دهد، و یا به یکی از ائمه (علیه السلام) دوازدهگانه شیعه دشمنی، و یا دشنام دهد (۹)، این اصطلاح دوم برگرفته از روایات خود اهلبیت (علیه السلام) (۱۰) است که به چند روایت به عنوان نمونه اشاره میکنیم:
۱- ابی بصیر از امام صادق (علیه السلام) نقل میکند که حضرت فرمود: «مُدمِنُ الخمر کعابد و تن، و الناصب لآل محمد شرٌّ منه» شراب خوار مانند بت پرست است و دشمنی با آل محمد (صلی الله علیه و آله) بدتر از شراب خوار است (۱۱).
۲- از امام باقر (علیه السلام) سؤال شد که آیا زن مؤمنه شیعه میتواند با ناصبی ازدواج کند فرمود: «لا لانّ الناصب کافرٌ (۱۲)» فرمود: نه، چون ناصبی کافر است.
۳- در روایت دیگر میخوانیم «ان الله تعالی لم یخلق خلقاً انجس من الکلب و ان الناصب اهل البیت لا نجس منه (۱۳)» براستی که خداوند نجستر از سگ نیافرید، دشمن اهلبیت از سگ بدتر است. از این سه روایت به خوبی استفاده میشود که مراد از ناصبی دشمن اهلبیت (علیه السلام) است، ضمناً استفاده میشود که آنها نجسند و کافر، و زن مسلمان نمیتواند با آنها ازدواج کند.
اما قسمت دوم شبهه که شیعیان آیا اهل سنت را ناصبی میدانند؟
باید گفت: خیر شیعیان اهل سنت را ناصبی نمیدانند چرا که اولا اکثریت اهل سنت (غیر از ناصبیها) محبت اهلبیت را لازم میدانند (طبق نص قرآن و روایات خود آنها که قبلا اشاره شد، و شافعی یکی از سران چهار مذهب عامه افتخارش این است «ان کان رفضاً حب آل محمد فلیشهد الثقلان انی رافض (۱۴)» اگر دوستی اهلبیت نشانه رافضی بودن است، جن و انس شهادت دهند که من رافضی «و محب اهلبیت) هستم و ثانیاً خود اهل سنت دشمن و مبغض اهلبیت را کافر میدانند که قبلا نقل شد، آنگاه چگونه میتوان گفت آنها ناصبی هستند و ثالثاً ناصبی ها چنانکه گفته شد، نجس، ذبیحه آنها حرام، و ازدواج با آنها جایز نیست، اما اهل سنت را هیچ عالم شیعی چنین فتوای درباره آنها نداده است، بلکه در رسالهها تصریح به حلیت ذبیحه آنها، جواز ازدواج به آنها، و... شده است و حتی همه علمای شیعه نماز بر جنازه مسلمان را واجب، و دفن و کفن میت مسلمان را لازم میدانند (۱۵).
نتیجه
ناصبی یک معنای لغوی دارد که به معنای رنج و خستگی و کوشش و... است و یک معنای اصطلاحی دارد که برگرفته از روایات اهلبیت (علیهم السلام) بوده و آن اینکه کسی با اهلبیت دشمنی داشته باشد یا به آنها دشنام و ناسزا بگوید.
به هیچ وجه عامه از نظر شیعیان ناصبی نیستند، چون آنها اولا اهلبیت را دوست دارند و ثانیاً دشمنان آل محمد (علیه السلام) را کافر میدانند، و ثالثاً تمام علمای ما فتوا بر جواز ازدواج با آنها، و وجوب دفن و نماز بر میت آنها دادهاند.
منابع
(۱)- شوری/ ۲۳.
(۲)- سباء/ ۴۷ و فرقان/ ۵۷.
(۳)- محمد بن عمر زمخشری، الکشاف (دار الکتاب العربی، ۱۴۰۷ ه- ۱۹۸۷ م) ج ۴، ص ۲۲۰.
(۴)- همان مدرک، دنبال حدیث، نقل به صورت تلخیص.
(۵)- حافظ سلیمانی قندوزی، ینابیع المودة (مکتبة بصیرتی قم) ص ۲۲.
(۶)- کشاف (پیشین) ج ۴، ص ۲۲۱.
(۷)- علاء الدین علی المتقی، الهندی، کنزل العمال فی سنن الاقوال و الافعال (مؤسسة الرسالة، بیروت، ۱۴۰۵ ه- ۱۹۱۵ م) ج ۱۱، ص ۶۱۰.
(۸)- محمد راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن (دفتر نشر الکتاب چاپ دوم، ۱۴۰۴) ص ۴۹۴. کلمه نصب و خلیل بن احمد، ترتیب کتاب العین (مؤسسة نشر اسلامی جامعه مدرسین، چاپ اول، ۱۴۱۴) ص ۸۰۷ کلمه نصب.
(۹)- رساله توضیح المسائل مراجع عظام، بحث کفر و اقسام آن، و عروة الوثقی، سید یزدی، ج ۱، بحث کفر (از بحث نجاسات) در بعضی رساله ها مساله ۱۱۷- بعضی ۱۱۳- بعضی ۱۱۱.
(۱۰)- بعضی از لغویین نواصب را معنی نموده،"گروهی که با امیر المؤمنین دشمنی دارد"، ظاهراً بر گرفته از روایات باشد، احمد سیاح- فرهنگ جامع عربی فارسی (کتابفروشی اسلام، چاپ هشتم، ج ۴، ص ۲۷۰، ماده نصب.
(۱۱)- محمد بن الحسن الحر العاملی، وسایل الشیعه (دار احیاء التراث، لبنان) ج ۱۸، ص ۵۵۹، ح ۱۲.
(۱۲)- همان، باب ۱۰، من ابواب ما یحرم من النکاح، حدیث ۱۵.
(۱۳)- همان، ج ۱، ص ۱۵۹، ح ۵.
(۱۴)- سلطان الواعظین، شبهای پیشاور (دار الکتب الاسلامیة، سی و هفتم، ۱۳۷۶) ص ۶۴.
(۱۵)- رساله علمیه تمام مراجع، بحث نماز بر میت.
شیعه نیوز