آیا ساختن و بنا بر قبور؛ از قبیل گنبد، ضریح و... منع شرعی دارد؟
به چند دلیل پاسخ این پرسش منفی است و منعی ندارد:
الف دلیلی بر حرمت، جز روایت ابی الهیاج نیست صحیح مسلم، ج۳، ص۶۱. و نیز این روایت از نظر سند مورد اشکال است؛ زیرا وکیع و حبیببن ابیثابت از راویان سند این حدیث هستند و هر دو از نظر اهل سنت مورد بحث میباشند.
ب - در دلالت حدیث نیز جای بحث و گفتگو وجود دارد؛ چون «وَ لا قَبراً الاّ سوّیته» به معنای تخریب بنای قبور نیست بلکه به معنای مسطح کردن آن در مقابل تسنیم؛ یعنی بلند کردن قبر و بالا آوردن؛ آن همانند کوهان شتر است.
قسطلانی میگوید: «السنة فی القبر تسطیحه و انَّه لا یجوز ترک هذه السنّة لمجرّد انّها صارت شعاراً للروافض وانّه لا منافات بین التسطیح و حدیث ابی هیاج: لأنّه لم یُرَد تسویته بالأرض و انّما أراد تسطیحه جمعاً بین الأخبار...»
ارشاد الساری، ج۲، ص۴۶۸.
« سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) همان مسطح کردن قبر است و این سنت - چون شعار پیروان مذهب شیعه گردیده - جایز نیست رها شود و هیچ منافاتی میان مسطح کردن قبر و روایت أبی الهیاج نیست؛ زیرا که منظور روایت صاف کردن قبر و برابر کردن آن بازمین نیست. بلکه مراد مسطح کردن در مقابل تسنیم است، و این معنا را از جمع میان روایات به دست میآوریم.
ج - روش مسلمانان این بوده که روی قبرها بنا میساختند:
۱ - بنای حجره شریف نبوی.
۲ - قبور ائمه بقیع که در سال ۱۳۴۵ ه ق به دست وهابیان تخریب گردید.
۳ - قبر ابراهیم فرزند رسولاللّه (صلی الله علیه و آله و سلم) در خانه محمدبن زیدبن علی بود و به دست وهابیان تخریب گردید.
۴ - بنای مسجد، روی قبر حمزه(علیه السلام). در اوایل قرن دوم هجری و به دست وهابیان تخریب گردید.
۵ - بنای قبر سعد بن معاذ - این قبر در منزل ابن افلح بود و در زمان عمربن عبدالعزیز بر روی آن گنبد ساختند. وفاء الوفا، ج۲، ص۵۴۵.
۶ - بنا بر روی قبر باهلی (سال ۲۷۵ ه .) در بصره. سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۲۸۵.
۷ - بنا بر روی قبر امیر مؤمنان حضرت علیبن ابی طالب (علیه السلام) در قرن دوم. موسوعة العتبات ۶، ۹۷.
۸ - بنا بر روی قبر سلمان فارسی. تاریخ بغداد، ج۱، ص۱۶۳.
۹ - بنا بر روی قبر ابوعوانه (سال ۳۱۶ ه .). سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۴۱۹.
خلاصه، سیره مسلمین؛ چه شیعه و چه سنی بر این بوده است که بر قبور بزرگان دین حرم و بارگاه بسازند و این سیره در تمام بلاد اسلامی همچنان ادامه دارد. قبور ائمه اطهار (علیه السلام) در نجف و کربلا و کاظمین و سامرا و مشهد و قبور بزرگان اهل سنت؛ ابو حنیفه و عبدالقادر در بغداد و بخاری در سمرقند و... شاهد بر مدّعی است، تنها وهابیان هستند که در حجاز با این سیره مسلمین به مخالفت برخاستهاند.
سایت فطرت
