در حدیث متّفقی در صحیحین آمدهاست: « نشانهی منافق سه چیز است. وقتی سخن میگوید، دروغ است، به هنگام وعده، تخلّفمیکند و به گاه امانت، خیانتمیورزد.»(۱)
از دیگر سو نقل است که جناب عمربنخطّاب به امیرمؤمنان علی علیهالسّلام میگوید: «تو ما دو نفر را(من و ابوبکر) دروغگو، معصیتکار و خیانتکار دیدی.»(۲)
با این وصف و در مورد جمله ی اخیر آیا میتوان قضاوت به نفاق عدّه ای از صحابه از دیدگاه یک صحابی کرد یا خیر؟!
پینوشتها:
۱ـ نشانه ی منافق در صحیحین
صحیح البخاری – البخاری – ج ۱ – ص ۱۴- باب کتابالایمان
حدثنا سلیمان أبو الربیع حدثنا إسماعیل بن جعفر حدثنا نافع بن مالک بن أبی عامر أبو سهیل عن أبیه عن أبی هریره عن النبی صلی الله علیه وسلم قال آیه المنافق ثلاث إذ حدث کذب وإذا وعد أخلف وإذا ایتمن خان
صحیح مسلم – مسلم النیسابوری – ج ۱ – ص ۵۶- باب بیان حال الایمان من قال لأخیه المسلم یا کافر
حدثنا) یحیی بن أیوب وقتیبه بن سعید واللفظ الیحیی قالا حدثنا إسماعیل بن جعفر قال اخبرنی أبو سهیل نافع بن مالک بن أبی عامر عن أبیه هریره ان رسول الله صلی الله علیه وسلم قال آیه المنافق ثلاث إذا حدث کذب وإذا وعد اخلف وإذا ایتمن خان (حدثنا) أبو بکر بن إسحاق أخبرنا ابن أبی مریم أخبرنا محمد بن جعفر قال اخبرنی العلاء بن عبد الرحمن بن یعقوب مولی الحرقه عن أبیه عن أبی هریره قال قال رسول الله صلی الله علیه وسلم من علامات المنافق ثلاثه إذا حدث کذب وإذا وعد اخلف وإذا ایتمن خان
۲ـ صحیح مسلم – مسلم النیسابوری – ج ۵ – ص ۱۵۱ – ۱۵۲- باب حکم الفی
حدثنا یحیی بن یحیی قال أخبرنا سفیان بن عیینه عن معمر عن الزهری بهذا الاسناد وحدثنی عبد الله بن محمد بن أسماء الضبعی حدثنا جویریه عن مالک عن الزهری ان مالک بن أوس حدثه قال ارسل إلی عمر بن الخطاب فجیته حیت تعالی النهار قال فوجدته فی بیته جالسا علی سریر مفضیا إلی رماله متکیا علی وساده من ادم فقال لی یا مال انه قد دف أهل ابیات من قومک وقد أمرت فیهم برضخ فخذه فاقسمه بینهم قال قلت لو أمرت بهذا غیری قال خذه یا مال قال فجاء یرفا فقال هل لک یا أمیر المؤمنین فی عثمان ‹ صفحه ۱۵۲ › وعبد الرحمن بن عوف والزبیر وسعد فقال عمر نعم فاذن لهم فدخلوا ثم جاء فقال هل لک فی عباس وعلی قال نعم فاذن لهما… فقال عمر… فلما توفی رسول الله صلی الله علیه وسلم قال أبو بکر انا ولی رسول الله صلی الله علیه وسلم فجیتما تطلب میراثک من ابن أخیک ویطلب هذا میراث امرأته من أبیها فقال أبو بکر قال رسول الله صلی الله علیه وسلم ما نورث ما ترکنا صدقه فرأیتماه کاذبا آثما غادرا خاینا والله یعلم أنه لصادق بار راشد تابع للحق ثم توفی أبو بکر وانا ولی رسول الله صلی الله علیه وسلم وولی أبی بکر فرأیتمانی کاذبا آثما غادرا خاینا
/